Dziecko w klasie III ma już za sobą kłopoty związane z przejściem z małej społeczności rodzinnej do potężnej – szkolnej. Dlaczego „potężnej”? Dlatego, gdyż dla dziecka przekraczającego bramę szkoły i zaczynającego przebywać w gronie kilkunastu rówieśników wszystko jest „wielkie”. Dla dzieci, które uczęszczały do przedszkola - szkoła jest duża, ale dla tych, którzy nie chodzili do przedszkola, w porównaniu z domem rodzinnym – jest wielka, a grono dzieci, z którymi codziennie będzie w klasie na zajęciach – dużo większe niż rodzina.
Dawno już zapomniały z jaką tremą i niepewnością przekraczały próg szkoły pierwszy raz. Teraz są już uczniami zadomowionymi w klasie, w gronie rówieśników, w szkole. Potrafią sprostać zadaniom stawianym przed nimi.
I oto przechodzą do klasy IV, a rodzice dowiadują się po pewnym czasie, że dziecko ma kłopoty w nauce. Rodzi się pytanie: dlaczego?, skąd te niepowodzenia?, jakie są tego przyczyny?
Wielu z rodziców nie potrafi odpowiedzieć na nie. Spróbujmy więc znaleźć odpowiedź.
Przede wszystkim sukcesy w klasach początkowych, zarówno dydaktyczne, jak i wychowawcze, dziecko osiąga na skutek fascynacji panią nauczycielką. Przez pierwsze trzy lata nauki pani była niekwestionowanym autorytetem. Uczyła wszystkich przedmiotów i uczniowie pozostawali pod jej wpływem, a ona znała ich doskonale z imienia i nazwiska; znała ich mocne i słabe strony, zainteresowania, ale i to czego nie lubili; znała też ich skryte słabości i tajemnice.
Teraz nagle zamiast jednej pani jest kilku nauczycieli. Co prawda jest pani wychowawczyni, która znać będzie swoich uczniów lepiej niż inny nauczyciel, ale jest to nowa pani.
Nowy wychowawca, który dopiero zapracowuje na swój autorytet. I tu okazuje się, że dziecko jest zagubione. Została zachwiana jego potrzeba bezpieczeństwa, którą dawała osoba nauczyciela wychowawcy klas I – III. Dziecko zaczyna się na nowo identyfikować z nowym wychowawcą, ale dziecko słabsze psychicznie może przeżyć to bardziej, co będzie miało wpływ na naukę szkolną. Każdy z nauczycieli uczących w klasie IV będzie pracował na swój autorytet. Dziecko będzie musiało sprostać tym zadaniom wobec każdego uczącego.
I tu pojawią się nowe autorytety wynikające ze środowiska rówieśniczego. Zaczynają się pojawiać w klasie osoby, które zaczynają coś znaczyć. Każde dziecko chciałoby z nimi siedzieć, każdy chciałby, aby się nim te osoby zainteresowały, darzyły sympatią, przyjaźnią. Zaczyna to też oznaczać, że autorytet „pani” zaczyna być podmieniany autorytetem osoby lub osób z grona rówieśników. Mogą te osoby imponować nauką, sprawnością fizyczną, pieniędzmi, ubraniami. Dlatego tez mogą się tu pokazać pierwsze objawy buntowniczego stosunku do świata dorosłych, a to może się przejawiać w niechęci do nauki szkolnej, dyscypliny i podporządkowania się nauczycielom i rodzicom.
Do tego dochodzi przyspieszony proces nauki przedmiotowo – systematycznej( pojawiają się nowe przedmioty, nowe wymagania). Tak więc powody niepowodzeń są naturalne i zrozumiałe.
Dlatego dużą rolę w tym czasie, w przekraczaniu tego progu nauki - między klasą III a IV- powinni odgrywać rodzice. Powinni bacznie obserwować grono rówieśnicze swego dziecka. Mogą oni dyskretnie, bez narzucania, zainteresować swoje dziecko tymi rówieśnikami, których wpływ na nich może być szczególnie korzystny. Dotyczy to zwłaszcza rówieśników przejawiających zainteresowania, które mogą być naśladowane przez ich pociechę. Warto też podrzucać dziecku różne kształcące zabawki, które mogą stać się źródłem przejściowych lub długotrwałych zainteresowań nauką, techniką, muzyką, czy plastyką. Teraz właśnie konieczne jest większe zainteresowanie dziecka sportem, aktywną rekreacją. Powinni też rodzice, przez cały czas, interesować się swoimi dziećmi, prowadzić z nimi rozmowy, w każdym możliwym czasie. Warto tez zaplanować zabawy, w których da się dziecku szansę powtórzenia materiału nauczania czy to do klasówki, czy z lekcji na lekcję.
W klasie IV dziecko zacznie otrzymywać oceny, już nie znaczki, nie oceny opisowe. Do rodziców bardziej przemawia ocena wyrażona cyfrą, gdyż sami byli tak oceniani. Nasze dziecko dopiero zaczyna tak być oceniane. Nie dziwmy się, że początkowo nie bardzo będzie się przejmowało 1, czy 2, czy 3. Ono jeszcze nie zna konsekwencji tych stopni. I tak jak cieszymy się, chwalimy za bardzo dobre oceny, tak samo nie wolno nam krzyczeć, karcić, karać, ale spróbować porozmawiać, zrozumieć, poznać powód takiej oceny i postarać się po prostu pomóc dziecku, choć ta ocena wywołuje w nas gniew i złość. Okażmy dziecku życzliwość, spokój i wytłumaczmy co oznacza ta ocena i jakie mogą być jej konsekwencje. Dziecko na pewno zrozumie i będzie się starało złych ocen nie przynosić wiedzą, że nimi smuci rodziców. Należy uświadomić dziecku, że jeżeli czegoś nie wie, lub nie potrafi, to powinno zwrócić się do nauczyciela lub rodziców z prośbą o pomoc.
Tak więc to, w jaki sposób nasze dziecko „znajdzie swoje miejsce” w klasie IV zależy od niego, od szkoły, ale i od rodziców.
Jeżeli te trzy podmioty będą iść tą samą, wspólną drogą, w jednym kierunku, to nasze dziecko przejdzie próg między klasą III a IV spokojnie i bez stresów.
mgr Małgorzata Jakóbiak nauczyciel nauczania zintegrowanego terapeuta Szkoła Podstawowa nr 2 im. M. Konopnickiej w Mogilnie
„ Vademecum dla rodziców” pod red.: doc. dr hab. Wojciecha Pomykało, wyd. „Oświata i wychowanie”, Warszawa 1987,
|
