www.szkolnictwo.pl

Jedną z form  organizowania pracy dydaktyczno – wychowawczej w  szkole są wycieczki. Kryją one w sobie rozległe płaszczyzny działania, spełniają  rolę czynnika integrującego proces zdobywania wiedzy.

                         
                                                                                               
            Jedną z form  organizowania pracy dydaktyczno – wychowawczej w szkole są wycieczki. Dobrze przygotowane i realizowane ułatwiają  poznanie rzeczy i zjawisk, wpływają na rozwój spostrzeżeń, wyobraźni i  myślenia. Przyczyniają się do kształtowania i rozwijania uczuć patriotycznych, społecznych i estetycznych[1]
            Należy podkreślić, iż wycieczka jest jedną z niezwykle ważnych form pracy  z uczniami, niejednokrotnie konieczną i  niezastąpioną. Spełnia ona bowiem rolę czynnika integrującego proces zdobywania wiedzy, staje się istotnym  elementem kształcenia wielostronnego, równoległego, interdyscyplinarnego   i  zintegrowanego.[2]
            Wycieczki kryją w sobie także walory humanistyczne, które przejawiają  się  w spełnianiu funkcji: poznawczej, zdrowotnej, resocjalizacyjnej  i  hedonistycznej. Możemy powiedzieć, że wzmacniają i rozwijają wśród młodzieży takie cechy, jak: ciekawość, żądza wiedzy, fantazja, radość z przyrody, przygody i zabawy, otwartość, chęć eksperymentowania, humor, energia, poczucie godności, wola uczenia się.
            Uczestnicy wycieczek równocześnie zdobywają wiedzę o stanach rzeczy, zjawiskach, wydarzeniach, procesach i zależnościach, przeżywają i oceniają je. W rezultacie przeżyć emocjonalnych i ocen przyjmują określone postawy wobec  napotkanych zjawisk.
            Wycieczki szkolne kryją więc w sobie rozległe płaszczyzny działania, które pozwalają docierać do  ich uczestników, stwarzając wszelkie warunki do kształtowania ich postaw  i zaspokajania potrzeb. Tego typu zajęcia z uczniami zaspokajają dociekliwość poznawczą dzieci i młodzieży. Stanowi ona podstawę samodzielności uczniów i wyraża się umiejętnością:
1.      Obserwowania, analizowania i oceniania zjawisk przyrodniczych i społecznych;
2.      Porównywania i dostrzegania wspólnych cech oraz różnic w przedmiotach, zjawiskach,  i sytuacjach;
3.      Dostrzegania najważniejszych części w całości;
4.      Dostrzegania wewnętrznych związków zachodzących między zjawiskami i przedmiotami;
5.      Krytycznej analizy i wnioskowania;
6.      Udowadniania i konkretyzowania twierdzeń ogólnych;
7.      Odróżniania cech pierwszorzędnych od drugorzędnych;
8.      Opanowania określonych nawyków w posługiwaniu się  wiadomościami i umiejętnościami.[3]
 
            Realizacja procesu dydaktycznego -  wychowawczego w formie wycieczek stwarza liczne okazje do kształtowania wśród ich uczestników wrażliwości estetycznej  jako zdolności przezywania piękna i potrzeby  obcowania z nim. Wychowywać pod względem estetycznym to miedzy innymi kształcić wrażliwość dzieci na piękno przyrody. Równocześnie, jeżeli dzieci stykają się bezpośrednio z przyrodą, z jej pięknem   i bogactwem, gdy piękno to ujrzą   i odczują, to również będą inaczej odnosiły się do niej. Wszelkie bowiem osobliwości przyrody przemawiają do świadomości i serca człowieka, do jego umysłu i uczuć. Wszak ktoś, kogo wzruszył szmer strumyka, prawdopodobnie nigdy nie będzie zaśmiecał  i zanieczyszczał jego wody.[4]
            Niezwykle ważną i godną polecenia formą wycieczek są obecnie ścieżki przyrodniczo – dydaktyczne. Są to wytyczone trasy najczęściej w parkach narodowych, w parkach krajobrazowych, otulinach, rezerwatach przyrody oraz w innych miejscach, zawierających ciekawe obiekty przyrodnicze i kulturowe. Mogą to być tereny położone blisko szkoły, atrakcyjne pod względem przyrodniczym. Ścieżki mają na celu przybliżyć ludziom najciekawsze elementy przyrody i uczyć, jak je należy ochraniać. Stanowią one drogi,  na których rodzi się  więź emocjonalna  człowieka z przyrodą. Odgrywają także ważna rolę   w procesie edukacji środowiskowej.

 


Literatura
 
1.      Blecharczyk W.: Ścieżki przyrodniczo-dydaktyczne i ich rola w edukacji ekologicznej, w: ,,Przyroda Polska”, Biuletyn EKO-edukacyjny nr 11/ 2002
2.      Czajkowski Z., Czajkowski S., Krawczyk M.: Wycieczka uczy i wychowuje, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1964
3.      Denek K.: O nowy kształt edukacji, Wydawnictwo Edukacyjne ,,Akapit”, Toruń 1998