Jest to scenariusz lekcji poprzedzającej analizę i interpretację wiersza Juliana Tuwima „Kapuśniaczek”. Ćwiczenia słownikowo-frazeologiczne oraz stylistyczne związane z tematem „deszcz” są dobrym wprowadzeniem do omawiania w/w utworu poetyckiego.
Scenariusz lekcji w klasie VI
Temat: „Dżdżu wodnisty puszek” – językowe spotkanie z deszczem.
Cele operacyjne:
Uczeń:
- zna i tworzy wyrazy pokrewne, bliskoznaczne i związki wyrazowe,
- gromadzi słownictwo na określony temat,
- potrafi wyrazić własne uczucia, doznania, refleksje,
- umie ułożyć wypowiedź informacyjną,
- wypowiada się wyraźnie, poprawnie językowo,
- potrafi korzystać ze słowników,
- umie słuchać ze zrozumieniem,
- współpracuje w grupie.
Metody i formy pracy:
- ćwiczenia praktyczne,
- praca w grupach,
- praca ze słownikami,
- mapa mentalna,
- przekład intersemiotyczny.
Środki dydaktyczne:
- słowniki wyrazów bliskoznacznych,
- słowniki wyrazów obcych,
- słowniki frazeologiczne języka polskiego,
- „Słownik języka polskiego”,
- nagranie „ Preludium deszczowego” F. Chopina,
- karty pracy, - przygotowane kartki z wyrazami.
Przebieg lekcji:
1. Wprowadzenie: nauczyciel odczytuje ze „Słownika języka polskiego” znaczenie wyrazu „deszcz”. Dzieci odgadują wyraz hasłowy. Swobodne wypowiedzi uczniów: Czy lubicie, gdy pada deszcz? W jaki nastrój wprawia was deszczowa pogoda? Kończenie zdania: „Gdy pada deszcz…”
2. Zapis tematu lekcji i jego wyjaśnienie. Zwrócenie uwagi na pisownię wyrazu „dżdżu”.
3. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Zabawa w skojarzenia: Jakie wyrazy kojarzą się wam z tematem „deszcz”? Zapisanie na planszach. Tworzenie mapy mentalnej.
4. Grupy mają za zadanie utworzyć wyrazy pokrewne do słowa „deszcz”. Zapisanie ich na tablicy i w zeszytach.
Deszcz – deszczyk, deszczowo, deszczowy, deszczomierz, deszczownia, deszczówka, przeciwdeszczowy
5. Szukanie w słownikach wyrazów bliskoznacznych synonimów słowa „deszcz”. Zapisanie ich w zeszycie ( praca w grupach).
Deszcz – kapuśniaczek, mżawka, ulewa, nawałnica, pompa
6. Grupy otrzymują kartki z rzeczownikami, przymiotnikami i czasownikami odnoszącymi się do deszczu. Zadaniem jest połączenie wyrazów w związki wyrazowe. Pada ulewny deszcz. Mży drobny kapuśniaczek. Zacina gwałtowna ulewa. Siąpi gęsta mżawka.
7. Uczniowie odnajdują w słownikach wyrazów obcych hasło: „meteorologia”. Odczytują jego znaczenie. Nauczyciel czyta przykładowy komunikat meteorologiczny. Zadaniem zespołów jest ułożyć krótki komunikat meteorologiczny zawierający informację o deszczu.
8. Grupy otrzymują kartki z wyrazami i tworzą z nich frazeologizmy. Wyjaśniają ich znaczenie, korzystając ze słowników frazeologicznych języka polskiego.
Czekać jak kania dżdżu – czekać niecierpliwie.
Wpaść ( trafić ) z deszczu pod rynnę – znaleźć się w sytuacji jeszcze gorszej niż poprzednia.
Mnożyć się ( rosnąć ) jak grzyby po deszczu - mnożyć się niezwykle szybko, bujnie.
9. Dzieci słuchają fragmentu „Preludium deszczowego” F. Chopina. Następnie dzielą się swoimi wrażeniami, odczuciami. Odpowiadają na pytania: Co widziałeś oczyma wyobraźni? Co słyszałeś? Jaki nastrój wywołała muzyka?
10. Zadanie pracy domowej: Przeczytaj wiersz „Kapuśniaczek” J. Tuwima. Wypowiedź pisemna na wybrany temat: Byłam kroplą deszczu. Marzenia wiosennego deszczyku. Wtedy padał deszcz…
Dla chętnych: Wykonaj ilustrację do „Preludium deszczowego F. Chopina.
Halina Andrzejewska nauczycielka Szkoły Podstawowej nr 1 w Ciechocinku |
