Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Komizm jako naczelna wartość wierszy dla dzieci

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 4384 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

W sztuce istnieje wydobyta zasadnicza struktura komizmu. Rzeczywista sytuacja komiczna musi być artystycznie przeniesiona na dzieło literackie. Gdy w rzeczywistości nie wypada się śmiać z niektórych sytuacji,z ludzkiej ułomności, to po wprowadzeniu fikcji literackiej mały odbiorca może reagować na to, co się dzieje śmiechem.


Jedną z wartości , jaką jest wstanie odebrać dziecko na wczesnym etapie rozwoju, jest komizm, który - jak wiadomo - jest swoistą odmianą piękna. Maria Gołaszewska pisze, że [...] o pojawieniu się komizmu jako wartości estetycznej decyduje pewna wizja swiata wyrażona za pomocą takich środków, jak: ukazanie sprzeczności, zaznaczenie kontrastów, zawiedzenie oczekiwań, ukazanie niższości podmiotu, odbieganie od normy, niedorzeczności. Wszystkie te środki biorą udział w budowaniu sytuacji komicznych. Czynnikiem komizmu mogą być błędy, wady ludzkie, zachowania, sposób życia, niedostatki urody oraz środki, które wyolbrzymiają. Najwyraźniej widać to w sztuce, gdzie jest ich nasilenie. Świat komizmu nie jest obcy dzieciom, jest jakąś cząstką ich samych.
W utworze literckim to, co jest komiczne, w zasadzie dobrze się kończy, zwycięża dobro, prawda. Zakończenie jest dobre dla tego, kto się śmieje - jest on przekonany, że wszystko dobrze się skończy, a śmiech nie jest śmiechem z cudzego nieszczęścia. Zakończenie musi być dobre dla tego, z kogo się śmieje czytający, bowiem gdyby było odwrotnie nie doszłoby do śmieszności.
W sztuce istnieje wydobyta struktura komizmu. Rzeczywista sytuacja komiczna musi być artystycznie przeniesiona na dzieło literackie. Gdy w rzeczywistości nie wypada się śmiać z niektórych sytuacji, z ludzkiej ułomności, to po wprowadzeniu fikcji literackiej mały odbiorca może reagować na to, co się dzieje śmiechem.
Jako istotne elementy komizmu badacze wskazują zaskoczenie odbiorcy, niespodziankę, wprowadzenie w błąd oraz mechanizm spełnionego oczekiwania. Najbardziej naturalne podłoże mechanizmu zawiedzionego oczekiwania stanowi wieloznaczność i homoniczność wyrazów. Pełnią one szczególną rolę w komizmie i w sposób naturalny prowokują zabawne nieporozumienia. Jako przykład owej wieloznaczności wywołującej komizm może posłużyć wiersz Przepis na mazurek Joanny Kulmowej. Wieloznaczność pozwala zrozumieć, że w języku polskim istnieje sporo homonimów, co w życiu codziennym niekiedy utrudnia porozumienie się. Przykład użycia homonimii językowej można spotkać w wierszu Józefa Ratajczaka Miauczący kotek. Czasownik miał występuje tu w funkcji dosłownej oznaczającej posiadanie, a równocześnie nazywającej dwuznaczność brzmieniową tego czasownika.
Dużą rolę pełnią w komizmie neologizmy, dowcipy dźwiękowe (powtarzanie wyrazów zmienionych brzmieniem), synonimy polegające na nagromadzeniu słów określonego rodzaju. Neologizmy można znaleźć w wierszu Wandy Chotomskiej Hipopotam lubi błoto. Przezwiska, które zostały utworzone z pomieszania nazw hipopotam i błoto, tworzą żartobliwy efekt.
Doniosłą funkcję w literaturze pełni dowcip językowy o charakterze ogólnokomicznym. Do mechanizmów ogólnokomicznych zalicza się powtórzenia lub nagromadzenia. Tu istotne są przesada i przerost, które stanowią czynniki sprawcze komizmu wyglądu. Nagromadzenie identycznych powtórzeń wprowadza klimat nieokreślonego niepokoju, wytwarzjąc jednocześnie mechanizm skojarzeń. Przykładem takiego nagromadzenia będącego źródłem komizmu jest między innymi wiersz Danuty Wawiłow Trójkątna bajka. Pierwsza część wiersza przygotowuje efekt zaskoczenia ułatwiając rozpoznanie chwytu zastosowanego w części drugiej.
Danuta Buttler twierdzi, że mechanizm nadmiernego nagromadzenia, przerostu jest bardzo reprezentatywną formą pojawiania się komizmu plastycznego. Ulubioną strukturą tego mechanizmu jest nagromadzenie tradycyjnych wyrazów zdrobniałych. Przykładem może być tu wiersz Jana Brzechwy Koziołeczek.
Danuta Buttler pisze, że zdrobnieniu w dowcipie podlegają wyrazy, które są nazwami czynności. Śmieszą także spieszczenia i zabawne są też elementy słownictwa intelektualnego oraz zjawiska wzbudzające lęk i zdrobniałe wulgaryzmy.
W innym przypadku, gdy odbiorca usłyszy pierwszą część słowa nastawia się, że zostanie zrealizowany wyraz dobrze mu znany. Jeśli odbiorca postrzeże wyraz całościowo, to od razu można zauważyć jego dziwaczność. Występuje wtedy moment zdumienia i szoku komicznego, który kończy się w momencie zrozumienia. Jako przykład zawiedzionego oczekiwania może służyć wiersz Jana Brzechwy Smok.
Innym źródłem komizmu o mechanizmie ogolnokomicznym jest kontrast treści i formy. Jedną z form tego dowcipu, jest przerwanie ciągu wypowiedzi przez obcy element. Takim przykładem jest wiersz Kazimiery Iłłakowiczówny Prosię.
Komizm w wierszach dla dzieci osiągany jest w różny sposób. Najczęściej podstawą efektu komicznego są: przeinaczenie, dysproporcja i przerost.

Jak można wykorzystać wiersz Wiktora Woroszylskiego Felek w klasie trzeciej?

Na zajęciach wykorzystam kasetę dźwiękową lub płytę z nagraniem piosenki, karty pracy z wyrazami , w których ukryte jest imię Felek.
1. Zajęcia można rozpocząć od aktywności muzycznej. Dzieci słuchają piosenki Majki Jeżowskiej Wszystkie dzieci nasze są. Po wysłuchaniu dzieci wymieniają imiona, które występują w piosence, a potem takie imiona, które są im mniej znane, i takie, które znają bardzo dobrze.
2 .Przechodzę do aktywności przyrodniczej i ustalam wspólnie z dziećmi, z jakich stron świata pochodzą te imiona. Następnie dzieci wyszukują na mapie miejsca, w których mogą mieszkać te dzieci.
3. Po wypowiedziach dzieci proponuję przejście do aktywności polonistycznej. Należy dzieciom dwukrotnie przeczytać wiersz (bez podawania tytułu, który należy ustalić z dziećmi po interpretacji wiersza). Natomiast drugie czytanie, należy poprzedzić poleceniem ukierunkowującym uwagę uczniów. Pytanie powinno dotyczyć tego, jaki jest nastrój wiersza.
Wiktor Woroszylski Felek
Wiecie, dzieci? -
świat jest wielki,
a na świecie
same Felki.
Więc:
dla nóżek - pantofelki,
a na obiad - kartofelki,
a do lodów są - wafelki,
a do pieca są - kafelki,
a do śmieci są - szufelki...
Naokoło wielki świat,
a pośrodku stoję ja:
nie kafelek,
nie kufelek,
ani nawet pantofelek,
stoję ja: po prostu Felek.

Dzieci powinny zauważyć, że w każdym wyrazie powtarza się ta sama cząstka równoznaczna z imieniem Felek. Następnie polecam dzieciom przeczytać te wyrazy. Rozdaję karty pracy z wypisanymi wyrazami: pantofelki, kartofelki, wafelki, kafelki, kufelki, szufelki. Zadaniem dzieci jest podkreślenie imienia w każdym wyrazie. Ustalam razem z uczniami, co jest komiczne w tym wierszu. Komiczne jest właśnie to, iż w tylu wyrazach potrafiło ukryć się jedno imię. Dlatego wszystkie te wyrazy są komiczne. Proszę teraz dzieci, aby podzły wyrazy, w których zawarta jest cząstka lina. Dzieci zapisują do-lina, Ha-lina, ka-lina, ro-ślina, ma-lina.Zadanie to będzie utrwaleniem tego, co dzieci poznały na zajęciach.

Opracowała Bogumiła Czekaj

Literatura
BaluchaA.:Poezja współczesna w szkole podstawowej, Warszawa 1984, WSiP
Buttler D.: Polski dowcip językowy, Warszawa 1974, PWN
Gołaszewska M.: Kultura estetyczna, Warszawa 1989, WSiP
Gołaszewska M.: Śmieszność i komizm, Wrocław, 1987

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie