Obserwując nawyki żywieniowe swoich uczniów a przede wszystkim nieznajomość surówek ,warzyw doszłam do wniosku, że rodzice bardzo często nie znają zasad komponowania odpowiedniego jadłospisu dla całej rodziny. Moje obserwacje podczas przerwy obiadowej w szkolnej stołówce / jestem kierownikiem świetlicy / potwierdzili także wychowawcy.
Prawidłowe żywienie wpływa na rozwój człowieka i utrzymanie przez niego dobrego stanu zdrowia. Organizm człowieka reaguje negatywnie nie tylko na niedobory żywieniowe, lecz także na nadmiar składników pokarmowych szczególnie tłuszczów zwierzęcych, rafinowanych węglowodanów (cukier, wyroby cukiernicze ) oraz zbyt dużą kaloryczność pożywienia.
Należy dostosować poziom spożycia energii do rzeczywistych potrzeb organizmu. Konsekwencjami nieprawidłowego żywienia (pod względem ilościowy i jakościowym ) są na przykład : nieprawidłowy rozwój psychiczny i fizyczny, podatność na choroby, zmniejszenie wydajności pracy umysłowej i fizycznej, a nawet przedwczesne zgony. Prawidłowe żywienie polega na spożywaniu takiej ilości żywności ,która warunkuje zdrowe funkcjonowanie organizmu i utrzymanie właściwej masy ciała. Podstawą prawidłowego żywienia jest różnorodność produktów spożywanych oraz właściwa ich ilość, aby nasz organizm funkcjonował poprawnie należy dostarczać mu wszystkich składników odżywczych czyli :
Białko – jest jednym ze składników budulcowych kości, mięśni, skóry, krwi i tkanek. Białko zwierzęce znajduje się w mięsie, drobiu, rybach, jajach, kefirach, serach. Białko roślinne występuje w fasoli, grochu, soczewicy, soi, orzechach.
Węglowodany – są składnikiem odżywczym, dostarczają głównie energii. Znajdują się w owocach, warzywach, pieczywie, kaszach, ziemniakach, ryżu, roślinach strączkowych.
Tłuszcze – są najważniejszym składnikiem energetycznym naszego pożywienia. Niektóre służą jako materiał budulcowy organizmu. Tłuszcze znajdują się w maśle, słoninie, smalcu, przetworach mięsnych, olejach, margarynie, mleku, orzechach, rybach / tłustych / Witaminy i składniki mineralne – to substancje niezbędne dla człowieka. Znajdują się w ciemnym pieczywie, płatkach zbożowych, mleku, mięsie, warzywach, olejach roślinnych, rybach.
Błonnik – nie jest trawiony w przewodzie pokarmowym człowieka lecz spełnia bardzo ważną rolę : zwiększa uczucie sytości, zmniejsza wchłanianie przez organizm złych substancji, wpływa na obniżenie zawartości cholesterolu we krwi i reguluje pracę przewodu pokarmowego. Błonnik znajduje się w owocach, warzywach, nasionach strączkowych (fasola, groch, soja ) i zbożach ( chleb razowy, gruboziarniste kasze).
Produkty spożywcze dzielimy na pięć grup :
1. produkty zbożowe i ziemniaki
2. warzywa i owoce
3. mleko i przetwory mleczne
4. mięso, wędliny, drób i jaja
5. tłuszcze W codziennym pośpiechu nie zawsze można ustalać jadłospis według określonego planu, można więc zastąpić brakujący produkt innym dostępnym.
U dzieci i młodzieży ważne jest, aby posiłki spożywać często (4-6 razy dziennie ) , regularnie , w małych porcjach. W żywieniu dzieci należy kierować się ich apetytem, co najlepiej zapobiega przekarmieniu lub niedożywieniu. Najważniejszym posiłkiem jest śniadanie. W codziennym pożywieniu należy unikać wszelkiego rodzaju fastfoodów . Nieprawidłowości w żywieniu dzieci : Bezkrytyczne przenoszenie zasad żywienia dorosłych (ograniczanie tłuszczów)
Nadmierne używanie soli. Naturalne szczuplenie sylwetki dziecka utożsamiane jest z oznakami niedożywienia, dziecko zmuszane jest do spożywania większej ilości pokarmów mimo objawów sytości. Dieta dziecka mało urozmaicona, gdyż rodzice nie starają się uczyć je jedzenia nowych produktów i potraw.
Brak czasu i zniecierpliwienie okazywane w trakcie posiłków. Nerwowa atmosfera przy stole i omawianie problemów rodzinnych wpływają na kojarzenie posiłków z przykrościami. Na zakończenie warto podkreślić, że sama nawet najlepsza dieta nie przyniesie spodziewanych rezultatów bez zastosowania właściwego prozdrowotnego stylu życia, w którym podstawową rolę pełni duża aktywność ruchowa, zachowanie równowagi psychicznej oraz unikanie nadmiernych stresów. Możemy nauczyć swoje dzieci właściwego sposobu odżywiania i zdrowego stylu życia. Najlepiej własnym przykładem.
Opracowała: mgr Joanna Kubiak |
