Zbliża się koniec roku szkolnego. Dzieci cieszą się już na myśl o wakacjach i odpoczynku. Jednak dla niektórych z nich przejście do następnej klasy wiąże się z dużymi zmianami. Tak jest z uczniami klasy trzeciej. Czeka ich rozstanie ze ,,swoją” panią, swoją salą lekcyjną. Czekają ich nowe wyzwania i obowiązki. My, wychowawcy klas trzecich staramy się przygotować uczniów, aby to przejście do drugiego etapu nauczania odbyło się jak najłagodniej. Największym problemem dzieci, które trafiają do klasy czwartej jest brak umiejętności efektywnego uczenia się. Dlatego napotykając trudności i zdobywając niskie oceny, dzieci zniechęcają się do nauki, szkoły, nauczycieli. Zarówno nauczyciele jak i rodzice powinni przyjść dziecku z pomocą.
W pierwszej klasie, kiedy dziecko rozpoczyna naukę w szkole, myślimy przede wszystkim o tym, by odnosiło w niej sukcesy, czuło się dobrze, akceptowało nauczycieli i znalazło przyjaciół wśród rówieśników. Nie oczekujemy wówczas, by było samodzielne i odpowiedzialne za swoje szkolne obowiązki. W pierwszych tygodniach nauki pomagamy więc dziecku w domowych zadaniach, razem z nim odrabiamy lekcje, razem się uczymy. Wspólnie pakujemy do plecaka książki i zeszyty na następny dzień. Pilnujemy, przypominamy, sprawdzamy. Im starsza klasa, tym pomoc rodziców musi się coraz bardziej ograniczać. Próbujmy przyzwyczaić dziecko do samodzielnego odrabiania lekcji, ograniczając naszą pomoc do tych zadań, przez które dziecko nie będzie mogło przebrnąć samodzielnie. Pomoc nigdy nie powinna sprowadzać się do robienia za dziecko, ale z dzieckiem. Wyręczanie w szkolnych obowiązkach sprawi, że dziecko będzie myślało wyłącznie o tym, jak osiągnąć najwyższą ocenę najmniejszym wysiłkiem. Rozmawiajmy na temat szkolnych zadań i konieczności bycia aktywnym na lekcjach. Przekonujmy świeżo upieczonego czwartoklasistę , że przede wszystkim własną aktywnością zdobywa się wiedzę.
Na pierwszym etapie nauczania dla wielu dzieci obowiązek szkolny ograniczał się do odrabiania prac pisemnych. W klasie czwartej to nie wystarczy. Praca domowa często będzie polegała na powtarzaniu i utrwalaniu wiadomości zdobytych na lekcjach, a innym razem na uczeniu się rzeczy całkowicie nowych. Czasem wystarczy przeczytanie notatek, ale częściej konieczne będzie sięgnięcie do podręcznika. Czym wyższa klasa, tym więcej materiału do przyswojenia. Organizowanie materiału, którego trzeba się nauczyć będzie ważnym elementem uczenia się. Przekażmy więc dziecku podstawowe zasady uczenia się.
- Uczymy się ,,od ogółu do szczegółu”. Na początku zapoznajemy się z treścią całości, a dopiero potem skupiamy się na szczegółach.
- Materiał należy często powtarzać w niedługim czasie po jego wyuczeniu się, w przeciwnym razie trzeba będzie uczyć się go ponownie.
- Efekty uczenia się będą lepsze, gdy uczeń będzie się uczył bezpośrednio po sobie różnych przedmiotów, np. polskiego i przyrody.
- Między uczeniem się jednego i drugiego przedmiotu powinna nastąpić krótka przerwa na wypoczynek.
- Aby uniknąć zjawiska ,,pustki w głowie”, gdy uczeń zostanie wezwany do odpowiedzi, należy kształcić umiejętność przypominania sobie i odtwarzania wyuczonego materiału w odpowiednim momencie (tzw. gotowość pamięci). Dlatego dziecko musi opanować wiadomości ze zrozumieniem, logicznie pogrupowane, wiązać nowe treści z tym, czego dowiedziało się wcześniej.
Ponadto:
- Zadbajmy o stałe miejsce pracy, te same godziny. Im mniej zmian, tym mniej zakłóceń w pracy.
- Przed przystąpieniem do odrabiania lekcji poprośmy dziecko, by przygotowało się do nich – skorzystało z toalety, zjadło gdy jest głodne (podjadanie w czasie nauki rozproszy jego uwagę).
- Określmy czas pracy i czas odpoczynku. Zbyt długie przesiadywanie przy biurku nie sprzyja koncentracji na zadaniu. Dziecko wiąże odrabianie lekcji z przymusem siedzenia przy biurku, a nie z koniecznością koncentrowania się na zadaniu.
- Doceniajmy wysiłki, a nie tylko efekty samodzielnej pracy, nagradzajmy najmniejsze sukcesy i starajmy się bagatelizować porażki. Dziecko uwierzy w siebie, bez obaw i lęków będzie próbowało pokonywać trudności.
- Dodawajmy dziecku pewności siebie. Podkreślajmy jego mocne strony. Wiara w siebie sprzyja większej aktywności.
- Prowokujmy dziecko do wystawiania sobie dobrych ocen. Jeśli coś się udało, cieszmy się z efektów razem z dzieckiem. Jeśli odkryje przyjemność w docenianiu własnych wysiłków, z pewnością chętniej będzie zabiegało o następne takie przyjemności.
Opracowała:
Anna Taraszka |
