www.szkolnictwo.pl

Nowoczesne kształcenie wymaga śledzenia i wspomagania rozwoju uczniów, co nie byłoby możliwe bez sprawdzania ich osiągnięć, które są określone przez standardy edukacyjne.
Diagnozowanie należałoby rozpocząć jeszcze przed rozpoczęciem przez dziecko nauki szkolnej, a więc jest to zadanie dla nauczyciela „zerówki”, który dokonując ukierunkowanej obserwacji dostrzega ewentualne zaburzenia i nieprawidłowości w rozwoju. Należy pamiętać o dużych różnicach indywidualnych między dziećmi w tym samym wieku, jednakże brak dojrzałości zgodnej z wiekiem  i normami przyjętymi w danym czasie i w danym środowisku może być wynikiem różnego rodzaju opóźnień, zaburzeń, dysharmonii rozwojowych, czy zaniedbań środowiskowych. Wczesne ich wykrycie  i właściwa pomoc umożliwi udany start szkolny, który jest jednym z warunków szkolnego powodzenia.
W procesie edukacyjnym systematycznie sprawdzamy osiągnięcia uczniów, po to, aby upewnić się, czy opanowali oni czynności przewidziane w programie. Według W. Okonia można wyróżnić następujące rodzaje sprawdzania osiągnięć uczniów:
- ustne sprawdzanie wiadomości
- prace pisemne
- posługiwanie się książką
- wykonywanie prac praktycznych
- testy pedagogiczne, wśród których wyróżniamy sprawdziany nauczycielskie i sprawdziany kompetencji, na które chciałabym zwrócić szczególną uwagę.
Sprawdziany kompetencji opierają się nie tyle na planie wynikowym, ile na standardach edukacyjnych podzielonych na pięć kategorii umiejętności (czytanie, pisanie, rozumowanie, korzystanie  z informacji i wykorzystanie wiedzy w praktyce). Są to ogólne normy, do których dąży się w codziennej pracy. Jako nauczyciel nauczania zintegrowanego zdaję sobie sprawę, iż wyniki sprawdzianu zewnętrznego uczniów kończących naukę w szkole podstawowej w dużej mierze zależą od poziomu wiedzy i umiejętności nabytych przez uczniów na pierwszym etapie kształcenia. Myślę, że należy odnieść wyniki pracy  w klasach I –III do wyników na koniec szkoły podstawowej. Może się zdarzyć, że niskie wyniki sprawdzianu zewnętrznego będą interpretowane jako mała efektywność pracy nauczyciela, a zarazem szkoły. Pojawi się wówczas potrzeba odniesienia tych wyników do materiału diagnozującego przebieg rozwoju umiejętności w kształceniu zintegrowanym. Jeśli w klasie są uczniowie, którzy na podstawie opinii poradni psychologiczno- pedagogicznej mają dostosowane wymagania edukacyjne do indywidualnych możliwości, należy pamiętać, ze za kilka lat będą oni pisali taki sam sprawdzian jak ich rówieśnicy i będą tak samo oceniani. Posiadana dokumentacja w postaci analizy testów kompetencji będzie źródłem argumentów potwierdzających właściwy, indywidualny dla każdego ucznia przyrost umiejętności.
Sprawdziany to narzędzia badające umiejętności i kompetencje uczniów na kolejnych szczeblach nauki. Sprawdzają one umiejętność uczenia się, która jest bardzo ważna w rozwoju każdego ucznia.
Dzięki nim uczeń może przekonać się, w czym jest dobry, ma świadomość swoich słabych punktów, może się również zmierzyć z innymi. Ponadto przyzwyczaja się do samodzielnej pracy i samodzielnego myślenia. Dla rodziców natomiast jest to jasna i czytelna instrukcja do pracy z dzieckiem, a dla nauczyciela rzetelna diagnoza rozwoju ucznia, a także informacja zwrotna o tym, co uczeń już umie, nad czym musi jeszcze popracować. Sprawdziany kompetencji są dla nauczyciela wskazówką, jak powinien ukierunkować swoją pracę, aby wyniki uczniów były jak najbardziej zbliżone do standardów wymagań.
W swojej klasie przeprowadzam takie sprawdziany, po zakończeniu każdej części podręcznika (3 w ciągu roku). Dzieci mają świadomość, że nie jest to egzamin. Wyjaśniam im cel przeprowadzenia badania, którym jest uzyskanie informacji o ich mocnych stronach oraz dbam o właściwą atmosferę, sprzyjającą cichej i swobodnej pracy. Każdy uczeń pracuje  w indywidualnym tempie i może liczyć na moje wsparcie. Jeśli treść polecenia okazuje się dla kogoś niezrozumiała dodatkowo je wyjaśniam, starając się przy tym, aby moje wyjaśnienia nie zawierały informacji mogących pomóc w rozwiązaniu zadania. Widząc oznaki zmęczenia i obniżenia koncentracji stosuję przerwy w pisaniu. Przez cały czas motywuję uczniów do pracy. Taki sprawdzian to nowe doświadczenie dla dzieci, wymagające pewnej dojrzałości psychicznej i radzenia sobie z nową sytuacją. Po dokonaniu analizy wyników zapoznaję z nią uczniów i ich rodziców. Dzięki takiej formie sprawdzania osiągnięć edukacyjnych, wiem na kształtowanie jakich umiejętności muszę poświęcić więcej uwagi, aby osiągnąć zamierzone efekty. Chciałabym zachęcić innych nauczycieli do systematycznego diagnozowania osiągnięć swoich uczniów testami osiągnięć szkolnych opartych na standardach edukacyjnych, a nie tylko sprawdzianami nauczycielskimi, które są koniecznym narzędziem podsumowującym bloki tematyczne i sprawdzającym stopień opanowania wymagań programowych, ale są tworzone przez nauczycieli dla własnego użytku, nie są standaryzowane i nie zawsze spełniają do końca swoją rolę.