PRAWA DZIECKA Materiał na radę samokształceniową dla nauczycieli, pedagogizację rodziców itp.
20 listopada 1989r. Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych uchwaliło jednomyślnie
Konwencję o Prawach Dziecka. Weszła ona w życie 23 września 1990r.,z chwila ratyfikowania jej przez dwudzieste państwo. Polska była inicjatorem Konwencji i przystąpiła do niej jako jedno z pierwszych państw, chociaż stosunkowo długi proces ratyfikacji spowodował, że zaczęła ona obowiązywać od 7 lipca 1991r.
KONWENCJA generalnie zobowiązuje państwa, które ją ratyfikowały do:
¨ zapewnienia każdemu dziecku: opieki medycznej, kształcenia, szkolenia zawodowego, opieki społecznej, możliwości do zabawy i wypoczynku, właściwego traktowania wobec prawa;
¨ zapewnienia specjalnej opieki: dzieciom niepełnosprawnym, dzieciom-uchodźcom, dzieciom mniejszości (religijnych, etnicznych), dzieciom-ofiarom maltretowania , zaniedbywania, tortur, konfliktów zbrojnych, dzieciom bez rodzin przez opiekę i adopcję;
¨ pomaganie rodzinie przez respektowanie jej działalności, praw i obowiązków w zakresie ochrony i opieki nad dziećmi oraz troski o rozwój dziecka , zapewnienie rodzinie odpowiedniego materialnego standardu życia, umożliwianie kontaktu dzieciom z obojgiem rodziców w sytuacji ich rozstania, promowanie instytucji opieki pomocy dziecku;
¨ ochrony dziecka przed wyzyskiem w pracy, wykorzystywaniem seksualnym, traktowaniem jak ,,żywy towar”, maltretowaniem i zaniedbywaniem przez rodzinę, narkomanią, torturami, pozaprawnymi decyzjami dotyczącymi ich losu, okrutnym karaniem, pozaprawnym izolowaniem od rodziny, szkodliwymi dla zdrowia praktykami tradycyjnymi;
¨ umożliwienia dziecku: wyrażania własnych poglądów w sprawach jego dotyczących, otrzymywania i przekazywania informacji, uczestnictwa w życiu kulturalnym, uczestniczenia w zgromadzeniach i zakładania stowarzyszeń, odbywania praktyk religijnych.
Konwencję nazywa się światową konstytucją praw dziecka. Dotyczy ona dzieci od urodzenia do 18 roku życia. Tworząc system ochrony dziecka kierowano się następującymi zasadami: Po pierwsze zasada dobra dziecka, oznaczająca iż wszystkie działania podejmowane są w najlepiej pojętym interesie dziecka. Zasada równości oznacza, iż wszystkie dzieci niezależnie od ich cech(koloru skóry, płci, narodowości itp.)mają być równe wobec prawa. Zasada trzecia dotyczy poszanowania praw i odpowiedzialności obojga rodziców za rozwój i wychowanie dziecka. Ochronie podlega autonomia rodziny i prawa obojga rodziców do decydowania o sprawach dziecka. Ostatnia z podstawowych zasad dotyczy pomocy państwa w zabezpieczeniu odpowiednich warunków socjalnych i zdrowotnych rodziny.
Katalog praw przyznanych dziecku w Konwencji obejmuje.
Prawa i wolności osobiste: · Prawo do życia i rozwoju
· Prawo do tożsamości i identyczności (nazwisko, imię, obywatelstwo, wiedza o własnym pochodzeniu, prawo do wolności, godności, szacunku, nietykalności osobistej);
· Prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania;
· Prawo do wyrażania własnych poglądów i występowania w sprawach dziecko dotyczących, w postępowaniu administracyjnym i sądowym;
· Prawo do wychowywania w rodzinie i kontaktów z rodzicami w przypadku rozłączenia z nimi;
· Prawo do wolności od przemocy fizycznej lub psychicznej, wyzysku, nadużyć seksualnych i wszelkiego okrucieństwa;
· Prawo nierekrutowania do wojska poniżej 15 roku życia. Prawa socjalne
· Prawo do odpowiedniego standardu życia
· Prawo do ochrony zdrowia
· Prawo do zabezpieczenia socjalnego
· Prawo do wypoczynku i czasu wolnego
Prawa kulturalne · Prawo do nauki (bezpłatna i obowiązkowa w zakresie szkoły podstawowej, gimnazjum
· Prawo do korzystania z dóbr kultury
· Prawo do informacji
· Prawo do znajomości swoich praw
Prawa polityczne · Prawo stowarzyszania się i zgromadzeń w celach pokojowych
Ponadto Konwencja przyznaje szczególne prawa do ochrony w przypadku upośledzenia, niepełnosprawności. W przypadku pozbawienia dziecka środowiska rodzinnego przewidziane jest, zabezpieczenie środowiska zastępczego, w tym umożliwienie adopcji. Mówiąc o prawach dziecka z dziećmi pamiętajmy, aby przypominać im i wskazywać, że obok praw dzieci mają też obowiązki np.*mają prawo do ochrony zdrowia, ale muszą, bo to jest ich obowiązkiem dbać o własne zdrowie *mają prawo do wypoczynku i czasu wolnego, ale muszą tak rozplanować dzień, aby odrobić lekcje, wypełnić obowiązki domowe i jeszcze mieć czas wolny
DEKALOG DLA RODZICÓW I WYCHOWAWCÓW
- Nie upokarzaj dziecka, bo ono tak jak ty ma silne poczucie własnej godności
- Staraj się nie stosować takich metod, których sam w dzieciństwie nie akceptowałeś
- Pozwalaj dziecku dokonywać wyboru najczęściej jak możesz
- Jeżeli zachowałeś się wobec dziecka niewłaściwie, przeproś go i wytłumacz się. Nie bój się utraty autorytetu, dziecko i tak wie kiedy popełniasz błędy
- Nigdy nie mów źle o dziecku, w szczególności w obecności innych osób
- Nie mów ,,zrobisz to, bo ja tak chcę”- jeżeli musisz czegoś zabronić zawsze to uzasadnij
- Jeżeli wydajesz polecenia dziecku, staraj się nie stać nad nim i mówić ,,z góry swego autorytetu”
- Nie musisz być za wszelką cenę konsekwentny, nie musisz być w zgodzie z innym dorosłym przeciwko dziecku, jeżeli wiesz, że on nie miał racji
- Gdy nie wiesz jak postąpić, pomyśl jak ty czułbyś się będąc dzieckiem
- Staraj się być czasem adwokatem własnego dziecka
Opracowała : Danuta Włostowska
