Agresją nazywa się czynności mające na celu zrobienie szkody i zadanie bólu lub spowodowanie cierpienia moralnego innemu człowiekowi .Najczęściej mówi się o agresji fizycznej i słownej oraz agresji bezpośredniej i posredniej .Agresja bezpośrednia polega na ataku skierowanym wprost na określoną osobę lub rzecz. Przy agresji pośredniej zachowania powodują szkodę lub przykrośc osobie , na którą skierowana jest agresja , nie przybierają jednak formy bezpośredniego ataku na nią . Agresja słowna wyraza się w formie wypowiedzi ponizających . Agresja fizyczna wyraza się natomiast w biciu , gryzieniu , przezywaniu , szczypaniu , kopaniu .
Należy pamiętać , ze zachowania agresywne mają zawsze swoją przyczynę . Zwykle ich podłoze stanowią niezaspokojone potrzeby dziecka .Do potrzeb tych nalezą :
* akceptacja
* poczucie przynalezności do grupy
* poczucie bycia wartościowym człowiekiem
Powstawaniu zachowań agresywnych sprzyja :
* doznanie jakiejkolwiek formy przemocy : psychicznej ,
fizycznej ,
* uczucie bezsilności , upokorzenia , złości lub rozpaczy
* powiększające sie poczucie samotności
* podatnośc na uzaleznienia , przestępczośc
Podstawową cechą dzieci agresywnych jest nadmierna trudna do opanowania wybuchowośc . Zachowania takie występują często i jest ich duzo .Dziecko ma problemy z kontrolowaniem swojej reakcji na negatywne bodźce , które ją wywołują .Agresywnosc moze przejawiac się w róznych formach :
* napastliwośc fizyczna
* napastliwośc słowna , kłótnia , przekleństwa
* napastliwośc wyrazona krzykiem
* tupanie nogami
* trzaskanie drzwiami
* niszczenie cudzej własności
* nadmierna drazliwośc przejawiająca się porywczością
Na powstawanie zachowań agresywnych mają wpływ następujące czynniki : telewizja , prasa , szkoła , dom rodzinny .
Obecnie w programach trudno znaleźc filmy o przyjaźni i bezinteresowności .Programy oglądane przez dzieci i młodziez pokazują przewaznie sceny przemocy i walki , filmy rysunkowe z sadystycznymi postaciami , programy informacyjne z aktualnym serwisem filmowym przedstawiającym wojny i zabójstwa . Tylko nieliczne z tych historii kończy się pogodnie .Dzieci zapamiętują więcej scen agresywnych . Zachowania agresywne ukazywane przez znane osoby wydają się atrakcyjnie .Identyfikując się z bohaterem programu dziecko rozwiązuje swoje problemy , naśladując przezytą i zaakceptowaną wczaśniej agresję jako receptę na własne kłopoty.
Na powstawanie zachowań agresywnych wazny wpływ ma dom rodzinny .Obserwacja kłótni , bójek i złośliwośc między rodzicami wywołuje u dzieci zachowania agresywne .Stawianie wysokich wymagan i nieliczenie się z mozliwościami dzieci sprzyja kształtowaniu się nastepujących cech :
* brak wiary we własne siły
* gniew
* frustracja
Dziecko jest bacznym obserwatorem , szybko uczy się zachowań agresywnych i nie mogąc zadowolic rodziców przenosi swoją złośc na kolegów .Najwięcej przypadków agresji wywodzi się z domów w których stosuje się kary cielesne .
Szkoła jako instytucja moze równiez przyczynic się do powstawania zachowań agresywnych .Zaliczmy do nich między innymi takie czynniki jak: duza liczba uczniów w klasie , hałas , mała przestrzeń i ograniczona ruchliwosc , narzucony z góry porządek , chłód emocjonalny nauczycieli w stosunku do uczniów , brak docenienia i podkreślenia wysiłków i postępów dzieci , skupienie uwagi na negatywnych cechach .
W szkołach podstawowych do najczęsciej zauwazanych przejawów agresji fizycznej wśród uczniów zalicza sie pobicia , bójki, niszczenie cudzej własności , wymuszanie siłą , bicie młodszych kolegów. Agresja slowna przejawia sie w grozeniu biciem , straszeniu , przezywaniu ,przekleństwach , wyśmiewaniu , kłótniach . Na terenie szkoły agresja przejawia się równiez w postaci aktywności grupowej.Grupowa forma agresji zwana często przemocą stanowi powazny problem w praktyce pedagogicznej . Taka zorganizowana przemoc najsilniej manifestuje sie w szkołach zawodowych i klasach gimnazjalnych . W szkolach podstawowych zdarzają się przypadki grupowego wymuszania pieniędzy , przedmiotów , wykluczania z grupy , przezywania .Głownymi ofiarami są uczniowie klas młodszych .Interwencja nauczyciela podczas takiego działania kilkorga dzieci wobec jednego moze skutecznie ustrzec przed powazniejszymi bardziej odległymi konsekwencjami wychowawczymi. Brak reakcji sprzyja szerzeniu sie agresywności wśrod dzieci oraz zaburzeń osobowosci agresora i jego afiary .
Ewa Zgórska Jarosław
|
