Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Pomiar dydaktyczny

     
 

 

Ocenianie szkolne jest podstawowym ogniwem procesu nauczania. Rezultatem oceniania jest sformułowanie oceny wyników pracy ucznia. Oceniający, ustalając stosunek wyników do zamierzonych celów bierze pod uwagę zwykle nie tylko wiadomości i umiejętności, lecz także inne czynniki wymagające często kontroli wyników nauczania, takie jak: pracowitość, systematyczność, stosunek do pracy itp. Kryteria oceniania są więc zazwyczaj szersze niż kryteria kontroli. Dlatego też rzeczowe osiągnięcia uczniów są ważną, ale nie jedyną przesłanką oceny.

 

Oceny wystawione uczniom na podstawie tradycyjnych metod kontroli są oparte często na subiektywnych wymaganiach poszczególnych nauczycieli. Zależą w znacznej mierze od poziomu wiedzy i umiejętności nauczyciela, jego wnikliwości przy odczytywaniu celów i programu nauczania danego przedmiotu / te same hasła programowe przełożone na kategorie wyników mogą dla dwóch nauczycieli znaczyć co innego /, poziomu środowiska z jakiego rekrutuje się młodzież danej szkoły. Jednak ocena poziomu osiągnięć z danego przedmiotu powinna uwzględniać jedynie wiedzę i umiejętności uczniów. Inne czynniki nie powinny decydująco wpływać na zmianę oceny ucznia.
Odpowiedź na pytanie, jaki jest aktualny poziom wiedzy i umiejętności uczniów, uzyskuje się poprzez badanie wyników nauczania. Celem tej czynności jest nie tylko stwierdzenie, w jakim stopniu uczniowie opanowali materiał nauczania, lecz także porównania wyników poszczególnych uczniów.
Cel ten można osiągnąć tylko wtedy, gdy wyniki przedstawi się dostatecznie ściśle, a więc dokona się pomiaru dydaktycznego.
Pomiarem dydaktycznym nazywamy pomiar osiągnięć szkolnych, czyli sposób sprawdzania wyników procesu dydaktycznego odznaczający się odpowiednią ścisłością.
Punktem wyjścia pomiaru dydaktycznego jest analiza programu nauczania pod względem celów i materiału nauczania. Prowadzi ona do ustalenia treści nauczania, to jest czynności, które powinny być nauczone.
W wyniku pomiaru dydaktycznego można otrzymać stopnie szkolne, przedstawiające – bardziej obiektywne niż bez zastosowania pomiaru – osiągnięcia uczniów. Stopnie szkolne, uzupełnione obserwacją uzdolnień i pilności uczniów, stanowią podstawę dla opisowej oceny szkolnej, która dobrze spełnia zadania wychowawcze.
Wynikiem oceniania osiągnięć szkolnych jest ocena szkolna, to jest ustna lub pisemna wypowiedź nauczyciela, wartościująca osiągnięcia ucznia. Wypowiedź ta powinna obejmować określenie zastosowanych kryteriów oceniania oraz opinie nauczyciela o osiągnięciach ucznia z punktu widzenia tych kryteriów, a zatem powinna mieć charakter opisowy. Jej znaczenie jest głównie wychowawcze.

Test osiągnięć szkolnych

Głównym narzędziem pomiaru dydaktycznego są testy osiągnięć szkolnych. Słowo „test” pochodzi od łacińskiego czasownika testari – świadczyć. Jest ono terminem przyjętym w różnych dziedzinach nauki i działalności praktycznej na oznaczenie próby, której poddawane są pewne przedmioty w celu uzyskania potrzebnego rozpoznania ich właściwości. Mnie interesuje znaczenie terminu „test” w psychologii i pedagogice.
Pomiar dydaktyczny wywodzi się z pomiaru psychologicznego, a test osiągnięć szkolnych bywają uważane za odmianę testów psychologicznych.
M. Kreutz, po rozważeniu kilku definicji innych autorów, formułuje swą własna definicje testu psychologicznego następująco: „Metoda testów jest to metoda pośrednia, eksperymentalna, w której z pewnych, dających się liczbowo ująć i określonych w zadaniu cech czynności dowolnych lub ich wytworów wnioskujemy procesach psychicznych lub dyspozycjach badanej osoby. Akcent pada tu na wnioskowanie o właściwościach psychicznych badanego, na podstawie przebiegu i wyniku czynności wykonawczych w toku pracy nad testem.
Ten sam autor próbuje wyjaśnić, na czym polega różnica między testami stosowanymi w psychologii i w dydaktyce. Pisze on: „ W testach zdolności badana osoba ma wykonać jakąś czynność dowolną, z której wnioskujemy pośrednio o jej zdolnościach, natomiast w testach wiadomości ani osoba badana nie wykonuje żadnej czynności, tylko przypomina sobie, to jest czeka na pojawienie się w świadomości potrzebnych informacji, o które jest pytana, ani badający nie wysnuwa z odpowiedzi żadnych wniosków, tylko po prostu stwierdza, czy osoba badana umie na to pytanie odpowiedzieć, czy nie. Przy pomocy testów wiadomości poznajemy aktualny stan jej wiedzy o pewnym przedmiecie i nie więcej.
Uwzględniając różne wiadomości testów B. Niemierko skonstruował następującą definicję testów osiągnięć szkolnych. Stwierdza on „ Jest to zbiór zadań przeznaczonych do rozwiązania w toku jednego zajęcia szkolnego i dostosowujących do określonej treści nauczania w takli sposób, aby z ich wyników można było ustalić, w jakim stopniu treść ta jest opanowana przez badanego”.
Testy nauczycielskie noszą nazwę testów sprawdzających, często nazywane są sprawdzianami.

Zadanie testowe i jego formy

Zadanie testowe jest najmniejszą niezależną cząstką testu, wymagającą od badanego udzielenia odpowiedzi. Miewa ono postać pytania, polecenia, wypowiedz niekompletnej lub twierdzenia poddawanego w wątpliwość. Niezależność zadań testu oznacza, że każde z nich może być rozwiązane przez badanego, który może nie umieć rozwiązać pozostałych zadań, a nawet nie znać ich treści.
Zadanie testowe powinno dotyczyć – w miarę możliwości- jednej czynności którą uczeń miał opanować, a rozwiązanie zadania powinno wymagać od niego pokonania jednej istotnej trudności. Ułatwia to wnioskowania o opanowaniu danej czynności i umożliwia bardziej obiektywne, a także wygodne przy obliczeniach punktowanie od 0 -1, to jest przyznawanie badanemu jednego punktu za odpowiedź i 0 punktów za błędną odpowiedź lub opuszczenie zadania.
Typologia zadań pisemnych sporządzona w Polsce przez B. Niemierkę obejmuje dwa rodzaje, 6 form, 15 typów, 30 odmian.
Za najprostszą i najczęściej spotykaną podstawę klasyfikowania zadań testowych przyjmuje się sposób udzielania przez uczniów odpowiedzi. Uwzględniając to kryterium, podzielono wszystkie zadania testowe na dwa rodzaje:
1/ otwarte – na które uczeń samodzielnie formułuje odpowiedź, wyrażając ją w sposób podany w instrukcji
2/ zamknięte – w których uczeń wybiera jedną z podanych odpowiedzi
Zadania otwarte mają 3 podstawowe formy:
1/ rozszerzonej odpowiedzi – czyli wypowiedzi rozwiniętej w powiązane ze sobą zadania, zmierzające w kierunku wypracowania,
2/ krótkiej odpowiedzi – formułowanej zwięźle / od jednego wyrazu po 2 – 3 zdania /
3/ z luką – wymaga uzupełnienia lub skorygowania całego fragmentu opuszczonego albo źle napisanego tekstu
Zadania zamknięte mogą przybierać również 3 formy:
1/ wyboru wielokrotnego – wymaga wyboru jednej / lub więcej / odpowiedzi prawidłowej spośród kilku podanych odpowiedzi alternatywnych
2/ na dobieranie – wymaga przyporządkowania lub uporządkowania pewnych elementów zadani według podanej zasady
3/ prawda – fałsz – wymaga ustalenia czy twierdzenie jest prawdziwe czy fałszywe

Typy testów osiągnięć szkolnych

Terminom „test osiągnięć szkolnych” obejmuje się narzędzia pomiaru dydaktycznego wytwarzane w różnym celu, w różnych warunkach i w różny sposób. Wiąże się z tym rozmaitość typów testów i różnorodność wymagań stawianych testom różnych typów.
Testy osiągnięć szkolnych można poklasyfikować według 5 różnych zasad.
1.Według typu czynności wykonywanej przez ucznia dla udzielenia odpowiedzi na zadania testowe dzieli się testy na : ustne, pisemne i praktyczne. Rozwiązując test ustny, uczeń wypowiada głośno pojedyncze słowa lub zdania, zapisywane na taśmie magnetofonowej lub bezpośrednio oceniane przez prowadzącego badanie. Rozwiązując test pisemny uczeń zapisuje lub oznacza w pewien sposób odpowiedzi na zadane pytania. Rozwiązując test praktyczny, uczeń manipuluje jakimiś przedmiotami , a wynik tej manipulacji jest bezpośrednio oceniany lub też w jakiś sposób utrwalany. Specjalną odmianą testu praktycznego jest test pracowniany, obejmujący czynności ucznia, wykonywane w toku ćwiczeń w pracowni szkolnej.
Od czynności wykonywanej przez ucznia dla udzielenia odpowiedzi na pytania trzeba odróżnić czynność szukania tej odpowiedzi i jej formułowania. Ma ona zawsze charakter myślowy.
Wzajemny stosunek czynności myślowych i ekspresywnych w treści nauczania decyduje o tym, czy można zastąpić testy ustne i praktyczne, testami pisemnymi, wygodniejszymi do zbiorowego stosowania.
2. Według mierzonej cechy czynności ucznia dzieli się testy osiągnięć na testy mocy i testy szybkości.
Test mocy sprawdza dokładność opanowania pewnego rodzaju czynności przez ucznia. Składa się on z zadań o różnorodnej treści i zróżnicowanej trudności. Ograniczenie czasu pracy ma w tym przypadku tylko charakter porządkowy i – w zasadzie – każdy uczeń może wykonać cały test.
Test szybkości sprawdza biegłość opanowania pewnego rodzaju czynności przez ucznia. Składa się on z zadań o jednorodnej treści, stosunkowo łatwych dla uczniów, ale w takiej ilości, by – w zasadzie – żaden uczeń nie mógł wykonać całego testu w wyznaczonym, zwykle zaledwie kilku minutowym czasie.
Zdecydowana większość testów osiągnięć szkolnych stosowanych w szkolnictwie ogólnokształcącym to test mocy. Nieliczne testy szybkości, np. cichego czytania lub wykonywania prostych działań arytmetycznych, dotyczą raczej umiejętności instrumentalnych niż podstawowych. Przestrzec należy przed skracaniem czasu przeznaczonego na rozwiązanie testu mocy. Prowadzi to do powierzchowności i nerwowości pracy uczniów.
3. Według układu odniesienia wyników testowania dzieli się testy na sprawdzające i różnicujące.
Treść testu sprawdzającego jest dobrana ze względu na wymagania wobec uczniów, a wyniki testowania wskazują: czy te wymagania są spełnione. Specjalną odmiana testu sprawdzającego jest test diagnostyczny, służący do badania, czy uczniowie spełniają wstępne warunki niezbędne do powodzenia w uczeniu się określone materiału.
Treść testu różnicującego jest dobrana ze względu na aktualne osiągnięcia uczniów, a wyniki testowania pokazują indywidualne różnice tych osiągnięć. Test jest tak zbudowany by uwypuklić te różnice, ale nie mówi, czy jakiekolwiek wymagania są spełnione.
Specjalną odmianą testu różnicującego jest test selekcyjny, mający na celu dokonanie podziału uczniów na dwie grupy według jakiegoś zewnętrznego kryterium.
Testy różnicujące mają wiele wspólnego z testami psychologicznymi, korzystają z wysoko rozwiniętej teorii psychometrycznej, dobrze nadają się do dydaktycznych badań naukowych.
Nauczyciele i pracownicy nadzoru pedagogicznego interesują się jednak przede wszystkim sprawdzaniem osiągnięć uczniów z punktu widzenia wymagań programowych, nawet kosztem precyzji pomiaru. W ostatnich latach, głównie w wyniku doświadczeń nauczania programowego, także teoria testu sprawdzającego jest intensywnie rozwijana.
4.Według stopnia zaawansowania konstrukcyjnego dzieli się testy na standaryzowane i nieformalne.
Test standaryzowany jest sprawdzany i ulepszony przez zastosowanie do niego takich analiz i zabiegów, jak krytyka planu testu, wypróbowanie zadań, zestawienie wyników testowania odpowiedniej grupy uczniów, zestawienie ocen trudności testu, dokonywanych przez grupę specjalistów. Wyprodukowanie testu standaryzowanego trwa co najmniej dwa lata.
Test nieformalny nie jest wypróbowany praktycznie, a jedynym jego krytykiem jest konstruktor testu. Zwykle ustępuje on jakością testom standaryzowanym, ale może być przygotowany – przy odpowiedniej wprawie konstruktora – przez jeden dzień.
Produkcja standaryzowanych testów osiągnięć w Polsce dopiero rozpoczyna się. Dotychczas upowszechniane testy były albo zupełnie nieformalne, albo miały też tylko pewne elementy standaryzacji.
5. Według zasięgu stosowania dzieli się testy na nauczycielskie i szerokiego użytku.
Test nauczycielski jest skonstruowany dla potrzeb jego autora. Może on być nieformalny lub w niewielkim zakresie wystandaryzowany, jeżeli autor ulepsza go z roku na rok lub stosuje w kilku szkołach.
Test szerokiego użytku, jest skonstruowany dla potrzeb wielu nauczycieli. Zwykle wytwarza go wyspecjalizowana instytucja, a jego standaryzacja jest niezbędna, gdyż inaczej mógłby stać się przykładem złego narzędzia.
Jeżeli ograniczy się swoje zainteresowania do pisemnych testów mocy, to można wyróżnić dwa podstawowe typy testów osiągnięć szkolnych:
a / szerokiego użytku – standaryzowane – różnicujące / lub sprawdzające /
b / nauczycielskie – nieformalne – sprawdzające .
Inne typy, oparte na innych kombinacjach cech niż wyżej podane, zwłaszcza testy ustne i praktyczne, są rzadziej spotykane. Zatem ich konstrukcja jest w pewnym stopniu pracą twórczą.


LITERATURA :

1.Niemierko B. „ Pomiar wyników kształcenia” , Warszawa WSiP 1999 r.
2. Niemierko B. „ Między oceną szkolną a dydaktyczną: bliżej dydaktyki” , Warszawa WSiP 1999r.
3. Szaran T. „Pomiar dydaktyczny” , Warszawa WSiP 2000r.
4. Ciżkowicz K. Ochenduszko J. „Pomiar sprawdzający wielostopniowy” , Warszawa WSiP 1998 r
5. Kreutz M. „Metody współczesnej psychologii” , Warszawa PZWS 1980r


referat – mgr Maria Orłowska

 

Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
INFORMACJE O PREZENTACJI

Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Danuta Puślecka.
IP autora: 77.253.44.15
Data utworzenia: 2010-02-02 12:54:14
Edycja: Edytuj prezentację.

HISTORIA PREZENTACJI

Danuta Puślecka (77.253.44.15) - Prezentacja (2010-02-02 12:54:14) - Edytuj prezentację.
Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 21:48:51) - Edytuj prezentację.





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie