Mając na uwadze trudności uczniów w zapamięteniu reguł ortograficznych opracowałam tzw."niezbędnik ortograficzny"dla uczniów klas I-III.
mgr Renata Woronowicz
Jak ułatwić uczniom zapamiętanie reguł ortograficznych?
Nauczanie ortografii sprawia uczniom i nauczycielom wiele kłopotu. Systematyczną pracę nad zasadami ortograficznymi należy rozpocząć od najmłodszych lat. Należy ukształtować w dzieciach tzw. „czujność ortograficzną”.
W klasach I-III nauczanie ortografii ma charakter okazjonalny. Ćwiczenia w tym zakresie należy wplatać w tok nauczania. Należy jednak pamiętać o systematyczności i planowości działań.
W klasach II i III wprowadzamy zasady ortograficzne. Są one często mało zrozumiałe dla uczniów. Dlatego postanowiłam pomóc uczniom w ich opanowaniu przygotowując im w zwięzłej i przejrzystej formie podstawowe reguły ortograficzne przewidziane programem kształcenia zintegrowanego.
Każdy uczeń otrzymuje zbiór takich reguł i korzysta z nich przez cały rok szkolny ( można foliować). Z moich obserwacji wynika, że uczniowie chętnie zaglądają do swojej pomocy, korzystają przy pracach pisemnych i dyktandach. Szczególnie przydatne stały się one dla dzieci objętych ryzykiem dysleksji.
PODSTAWOWE ZASADY POLSKIEJ ORTOGRAFII
dla uczniów klas II i III szkoły podstawowej
Ó Literę ó pisz:
- jeżeli wymienia się na o, e, a
( np. m ówić – m owa, si ódmy- si edem, wr ócić –wr acać... ); - w zakończeniach -ów, -ówka, -ówna
( np. żar ówka, kr ówka, but ów, koleg ów ) - wyjątki: skuwka, zasuwka, okuwka; - na początku wyrazów: ów, ówczesny, ówdzie, ósemka, ósmy; - jako ó niewymienne do zapamiętania ( np. c órka, jask ółka, g óra, tch órz, kr ólowa ...); - litera ó nigdy nie występuje na końcu wyrazu;
U Literę u pisz:
- w cząstkach – uję, -uje, -ujesz, -ują
( np. pras uję, mal uje, mal ują, pras ujesz ...); - w wyrazach z cząstkami –uch, -uchna, -uchny, -ula, -ulec, -unek, -unia, -unio, -uś, -usia, -uszek, -utka; ( np. kłamcz uch, brzyd ula, ham ulec, rach unek, ciot unia, dzidzi uś, wian uszek, mat usia ...); - na początku wyrazu z wyjątkiem: ów, ówczesny, ówdzie, ósemka, ósmy; - na końcu wyrazu; - w wyrazach bez uzasadnienia do zapamiętania np. but, gruby, zupa, suma;
RZ Dwuznak rz pisz:
- jeśli wymienia się na r ( np. mo rze – mo rski, chmu rzyć się – chmu ra, ); - po spółgłoskach p, b, t, d, k, g, ch, j, w ( np. przystanek, brzoza, trzeba, drzewo, krzak, grzyby, chrzest, u jrzeć, wrzos ... ) - wyjątki: buk szpan, k ształt, p szenica, p szczoła, w szystko, zaw sze - w stopniach przymiotnika: le pszy, dłu ższy, najpięknie jszy, brzy dszy; - w cząstkach – arz, - erz ( np. mur arz, lek arz, druk arz, weteryn arz; kalend arz, kołni erz, zwi erz ) - wyjątki: odzież, młodzież, masaż, kradzież, instruktaż; - jako rz niewymienne do zapamiętania np. rzeka, porzeczka, warzywa, rzucać;
Ż Literę ż pisz:
- gdy wymienia się na g, dz, h, z, ź, s
( np. wa żyć – wa ga, dru żyna – dru h, kole żanka – kole ga, wią żę – wią zać) - po literach ł, l, r np. rżeć, ma łża, oska rżyć, u lżyć; - w wyrazach obcego pochodzenia np. band aż, pejz aż;
- w wyrazach bez uzasadnienia do zapamiętania, np. żegnać, żyto, życzyć ...;
CH Dwuznak ch pisz:
- gdy wymienia się na sz
( np. pu ch –pu szek, su chy –su sza, u cho –u szko ); - po literze s
( np. schłodzić, schodzić, schab ); - na końcu wyrazu, np. pech, dach, duch, dziewczynkach ( wyjątek : druh ); - w pozostałych wyrazach do zapamiętania;
H Literę h pisz:
- tam gdzie wymienia się na g, z, ż, dz
( np. dru h-dru żyna, bła hy-bła zen ); - w wyrazach do zapamiętania, np. hamulec, humor, bohater, hala, hejnał ...;
NIE
Nie pisz rozdzielnie: - z czasownikami, np. nie wiem, nie zjem, nie marzę, nie należy, nie mówiła; - z liczebnikami, np. nie pierwsza, nie sto; Nie pisz łącznie: - z rzeczownikami, np. nieposłuszeństwo, niepokój, nieszczęście; - z przymiotnikami, np. niemały, nieładny, niewysoki, niegrzeczny;
- z przysłówkami, np. nieładnie, nieciekawie, niemądrze, niegrzecznie;
Opracowała: Renata Woronowicz |
