Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Metodyka nauczania i treningu piłkarskiego

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 94467 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Trening sportowy jest złożonym procesem podlegającym określonym prawidłowościom, które determinują całokształt postępowania metodycznego. Te ogólne normy, czyli zasady postępowania dotyczą wszystkich aspektów i zadań tego procesu, wyznaczają jego organizację oraz środki i metody. Ich znajomość i przestrzeganie to jeden z podstawowych warunków powodzenia w pracy trenerskiej.


  1. Zasady nauczania i treningu w piłce nożnej.
  2. Formy treningów i środki treningowe.
  3. Cykliczność procesu szkolenia.
  4. Planowanie roczne, półroczne, plan zgrupowania piłkarskiego.
  5. Osnowa lekcyjna, budowa lekcji treningowej, konspekt treningu.
Trening sportowy jest złożonym procesem podlegającym określonym prawidłowościom, które determinują całokształt postępowania metodycznego. Te ogólne normy, czyli zasady postępowania dotyczą wszystkich aspektów i zadań tego procesu, wyznaczają jego organizację oraz środki i metody. Ich znajomość i przestrzeganie to jeden z podstawowych warunków powodzenia w pracy trenerskiej.

Trening sportowy- jest to długotrwały, świadomy proces dydaktyczny, mający za zadanie osiągnięcie maksymalnej sprawności sportowej. Na efekt tej pracy istotny wpływ wywiera:

     
  • uświadomienie zawodnikom celów i zadań dla wzbudzenia właściwej motywacji, 
  • przedstawienie nowego materiału w najbardziej przystępny sposób i za pomocą najbardziej właściwych środków, 
  • wytworzenie u trenujących pojęć, sądów, nawyków i stereotypów ruchowych, 
  • utrwalenie umiejętności i nawyków, 
  • wiązanie teorii z praktyką, 
  • kontrola i samokontrola oraz ocena wyników.
 
PROCES TRENINGOWY

Przygotowanie zawodnika do zadań w sporcie wyczynowym obejmuje:

     
  1. Przygotowanie fizyczne( ogólne, ukierunkowane i specjalne ). 
  2. Przygotowanie techniczne: 
  • nauczanie i doskonalenie, 
  • indywidualizacja,
     
  1. Przygotowanie taktyczne: 
  • plan-koncepcja taktyczna, 
  • przygotowanie teoretyczne, 
  • analiza telewizyjna, 
  • myślenie taktyczne,
     
  1. Przygotowanie psychiczne: 
  • reakcja na stres, 
  • relaksacja, 
  • motywacja.
 
Ad.1

Zasady nauczania i treningu w piłce nożnej - jest to kompleks wskazań, wytycznych, zaleceń i norm regulujących funkcjonowanie procesu szkolenia. Ich źródłem jest analiza samego procesu treningowego, w wyniku której dokonano ustalenia dyrektyw będących podstawą skuteczności oddziaływania szkoleniowego. W literaturze z zakresu teorii i metodyki treningu spotykamy się z podziałem tych zasad na dwie grupy:

       
    • dydaktyczne ( zasady nauczania ), 
    • specyficzne (zasady treningowe ).
Zasady nauczania są to ogólne normy racjonalnego postępowania dydaktycznego, mające pełne zastosowanie w treningu sportowym. Wyróżniamy następujące rodzaje zasad nauczania:

       
    • Zasada systematyczności dotyczy zarówno procesu nauczania jak i wychowania. Jest ona wówczas realizowana, gdy w postępowaniu dydaktycznym stosujemy reguły: od znanego do nieznanego, od prostego do złożonego, od łatwego do trudnego, a także gdy przestrzegamy rytmiczności w wykonywaniu zadań treningowych, unikamy pracy zrywami, utrzymujemy właściwe proporcje między poszczególnymi elementami cyklów treningowych. 
    • Zasada poglądowości polega na kojarzeniu słów, rzeczy i działań, tj. omawianiu słownym z oglądaniem elementów techniki i taktyki oraz łączeniu tych dwóch środków z praktycznymi próbami. Przejawia się ona w bezpośrednim pokazie zadania ruchowego lub w wykorzystaniu środków dydaktycznych jak: fotografie, filmy, itp. 
    • Zasada świadomości i aktywności wyraża się głównie w odpowiednim ukierunkowaniu aktywności zawodnika na cele i zadania treningu. Realizowana jest przez stawianie zawodnikom konkretnych zadań, interesujące prowadzenie zajęć, sprawdzianów oraz stopniowe wprowadzanie zawodników do planowania i dokumentowania procesu szkoleniowego. 
    • Zasada przystępności polega na uwzględnieniu wieku, poziomu rozwoju organizmu, płci i klasy zawodników. Wymaga ustalenia właściwych obciążeń treningowych, uwzględnienia różnic psychicznych, fizycznych itp. Obciążenia te muszą stanowić pewną trudność do pokonania. 
    • Zasada trwałości nauczania polega na stosowaniu takich metod, środków i form treningu, które przyniosą w efekcie utrwalenie, usystematyzowanie i pogłębienie wiadomości i umiejętności oraz doskonalenie sprawności. 
    • Zasada indywidualizacji polega na prowadzeniu pracy z zawodnikami uwzględniającej ich uzdolnienia, umiejętności i zróżnicowanie cech rozwojowych. 
    • Zasada łączenia teorii z praktyką służy przygotowaniu zawodników do wykorzystania wiedzy teoretycznej w różnorodnych sytuacjach praktycznych.
Wszystkie wymienione zasady są ze sobą ściśle związane i wzajemnie uwarunkowane.

Do zasad treningu zaliczyć można między innymi:

       
    • zasadę wszechstronnego rozwoju, uwzględniającą dążenia do osiągnięcia wysokiego poziomu cech motorycznych, 
    • zasadę rozwoju cech specjalnych przejawiającą się wysokim poziomem techniki w działaniach dynamicznych w czasie gry, 
    • zasadę opanowania wiedzy z zakresu taktyki, 
    • zasadę opanowania niezbędnych w zespołowych grach sportowych cech psychologicznych, 
    • zasadę organizacyjnego przygotowania do realizacji zadań treningowych i meczowych, 
    • zasadę przestrzegania dozowania treningu uwzględniając predyspozycje i możliwości w danym okresie rozwojowym sportowca.
Metodą nauczania nazywamy określony sposób pracy trenera z zespołem w zakresie opanowania odpowiedniego zasobu wiedzy i umiejętności. Metody wskazują drogę jak należy uczyć, aby osiągnąć zamierzone wyniki. W nauczaniu nawyków ruchowych i w procesie ich doskonalenia stosuje się następujące metody nauczania:

Metoda analityczna - polega na podziale całości nauczanego ruch na części składowe. Po opanowaniu przez ćwiczących tych wyizolowanych elementów ruchu zostają one wprowadzone do całości ćwiczenia. Metoda ta najczęściej stosowana jest przy nauczaniu trudnych elementów z zakresu techniki.

Metoda syntetyczna - polega na nauczaniu całości danego ruchu lub ćwiczenia. Jest ona najbardziej naturalną formą nauczania. Stosujemy ją w szkoleniu początkujących i zaawansowanych, z tymi pierwszymi w nauczaniu łatwych ćwiczeń.

Metoda kombinowana - jest połączeniem dwóch poprzednich metod. Stosujemy ją, gdy w ćwiczonym w całości elemencie pojawi się błąd, który trudno jest usunąć przy wykonywaniu całości ruchu. Polega ona na osobnym korygowaniu danego szczegółu i możliwie jak najszybszym powrocie do całości.

Metody treningowe - są to systematyczne i skuteczne sposoby pracy z zawodnikami, stosowane w celu doskonalenia ich mistrzostwa sportowego. Od czego zależą ? Zależą w dużym stopniu od wiedzy i zakresu teoretycznego przygotowania trenera, jak również od poziomu sprawności fizycznej ogólnej i specjalnej, bazy sprzętowej, celu i wielu innych czynników.

Metoda powtórzeniowa - polega na powtórzeniu ćwiczeń w określonych odcinkach czasu o różnej intensywności, z optymalnymi przerwami wypoczynkowymi, po których ćwiczący wraca do stanu wyjściowego. Charakter pracy jaki występuje przy stosowaniu tej metody, mianowicie pracy bez objawów zmęczenia, sprzyja szczególnie wyrabianiu: szybkości, siły dynamicznej, skoczności, zręczności, doskonaleniu elementów techniki.

Metoda zmienna - polega na stopniowym zwiększaniu i zmniejszaniu obciążeń. W ćwiczeniach przechodzi się od dużego natężenia do małego, stwarzając warunki częściowej odnowy. Metoda ta jest bardzo przydatna w piłce nożnej , z racji występującej w grze zmiennej intensywności pracy. Można ją stosować przy doskonaleniu techniki i taktyki.

Metoda interwałowa - polega na właściwym dozowaniu czasu trwania wysiłku fizycznego i przerw wypoczynkowych. Po wysiłku o odpowiedniej intensywności i natężeniu, następuje przerwa tak odmierzona, aby działanie nowego bodźca rozpoczynało się wtedy, kiedy nie wygasły jeszcze skutki poprzedniego, tzn. że przerwa w ćwiczeniach nie może wystarczyć do całkowitego wypoczynku. W piłce nożnej stosujemy tę metodę przeważnie w okresie poprzedzającym starty, w celu kształtowania wytrzymałości szybkościowej. Podstawowe wskazówki dotyczące stosowania metody interwałowej:

       
    • czas pojedynczego obciążenia do 60 sekund, 
    • czas przerw 30-45 sekund 
    • intensywność poj. obciążenia taka , aby w końcu przerwy uzyskać tętno 120-130/m
Metodę interwałową stosujemy w pracy z zawodnikami zaawansowanymi, przystosowanymi do wysiłku fizycznego.

Metoda startowa - polega na częstym udziale w zawodach, w ramach zajęć treningowych. Metoda startowa pozwala na wyegzekwowanie od ćwiczących maksymalnego wysiłku i wysokiego stopnia aktywności treningowej, w bezpośredniej walce z przeciwnikiem.

Metoda ciągła - charakteryzuje się stałą, o niezbyt wielkiej intensywności pracą, wydłużoną w czasie.

Metoda uderzeniowa - cechuje ją krótkotrwały, ale bardzo intensywny wysiłek( dotyczy tylko zawodników o dużym stażu gry), w okresie poprzedzającym zawody.

Dobór odpowiedniej metody powinien być uzależniony głównie od okresu szkoleniowego oraz poziomu grupy szkoleniowej.

 
Ad.2

Formy treningów i środki treningowe.

W procesie treningu należy stosować różnorodne formy.

Forma zabawowa - jej zadaniem jest trening szeregu ćwiczeń, w którym występuje współzawodnictwo pomiędzy ćwiczącymi. Celem stosowania tej formy nauczania jest oswojenie zawodników z przedmiotem ćwiczenia, nauczanie poszczególnych elementów ruchu w bardziej naturalnych warunkach, oswojenie z przeciwnikiem i urozmaicenie treningu. Formę tę można stosować na wszystkich szczeblach szkolenia, lecz przede wszystkim wskazana jest na zajęciach z początkującymi.

Forma ścisła - charakterystyczną cechą tej formy jest prowadzenie ćwiczeń bez udziału przeciwnika. Uwaga ćwiczących skupiona jest na istocie danego ćwiczenia- zawodnicy ćwicząc bez przeciwnika, mają czas na analizowanie i poprawianie własnych błędów. Forma ta ma zastosowanie przy nauczaniu techniki, a szczególnie taktyki gry.

Forma fragmentów gry - są to ćwiczenia przygotowawcze, w których występuje przeciwnik. Ćwiczenia prowadzone są w warunkach zbliżonych do gry, pozwalają na nauczanie techniki i taktyki użytkowej. Forma ta najlepiej przygotowuje do gry.

Gra uproszczona - ma zastosowanie przy nauczaniu początkujących zawodników. W grze uproszczonej nie zwracamy uwagi na znajomość wszystkich przepisów gry, zdając sobie sprawę ze słabego zaawansowania technicznego grających. Celem gry uproszczonej jest doskonalenie techniki w warunkach walki sportowej, przy dużym uproszczeniu przepisów( np. spalony).

Gra szkolna - dopuszczalna jest tutaj ingerencja trenera w postępowanie zawodników. Trener może przerwać grę w celu zwrócenia uwagi na odpowiednie jej elementy i w czasie krótkiej przerwy skorygować sposób prowadzenia danej akcji taktycznej lub zwrócić uwagę na błędy techniczne.

Gra właściwa - jest sprawdzianem efektów pracy zawodnika i zespołu, wskazuje w jakim stopniu opanowano elementy techniczne i taktyczne, jak zespół potrafi realizować założenia taktyczne. Odpowiada ona wszystkim wymogom jakie stawia się drużynie w oficjalnych zawodach.

 
Środki treningowe.

Określają one wszystkie te strony działalności, które wykorzystuje się dla rozwiązywania określonych zadań treningowych. Powinny one doprowadzić do wysokiego usprawnienia zawodników, opanowania posiadanych nawyków i wiadomości przy maksymalnym wykorzystaniu bazy materialnej. Rozróżniamy środki treningowe:

     
  • urządzenia i sprzęt sportowy oraz sprzęt pomocniczy 
  • środowisko przyrodnicze( przebywanie w różnych warunkach klimatycznych, trening w warunkach wysokogórskich, oddziaływanie promieni słonecznych). 
  • zabiegi higieniczne 
  • techniczne środki treningu( urządzenia kontrolno-pomiarowe). 
  • ćwiczenia fizyczne, będące głównym środkiem postępowania treningowego.
Ćwiczenie jako podstawowy składnik obciążenia oraz środek treningu sportowego.

Kryteria podziału ćwiczeń:

     
  • rodzaj ćwiczenia( ogólne, ukierunkowane, specjalne). 
  • charakter ćwiczenia określający wpływ na mechanizmy przemian energetycznych 
    • tlenowe, tętno 120-160/min, czas ćwiczenia ponad 300s, 
    • -tlenowo-beztlenowe(mieszane), 160-190/min,do 300s, 
    • beztlenowe kwasomlekowe, 180-190/min, 20-120s, 
    • beztlenowe niekwasomlekowe, 170-190/min, do20s, 
    • anaboliczne,nasilające przemiany anaboliczne. 
  • wielkość ćwiczeń fizycznych 
    • obciążenia małe 20-30% obciążenia max. 
    • obciążenia średnie 50%  
    • obciążenia duże 70-80% 
    • obciążenia maksymalne
W treningu początkujących i młodocianych zawodników powinny przeważać obciążenia o małej i średniej wielkości.

 
Ad.3

Cykliczność procesu treningowego musi uwzględnić zasadę przemienności pracy i wypoczynku, ma nam zapewnić przygotowanie formy sportowej w osiągnięciu zaplanowanego celu. Dążymy do tego przez ustalenie czasowych proporcji w kształtowaniu motoryki, techniki, taktyki i cech psychicznych, różnicowania obciążeń i właściwej organizacji zajęć treningowych. Tylko stopniowe zwiększanie obciążeń, aż do maksymalnych stanowi istotną cechę cykliczności treningu. Dlatego też w strukturze treningu trzeba stale zwracać uwagę na zmieniający się charakter treningu i regulować go zmiennością obciążeń treningowych i zakresem pracy w różnych okresach treningowych. Ciągłość i cykliczność stosowanych bodźców treningowych powinna powodować stały wzrost wartości elementów, składających się na ogólną i specjalną sprawność zawodnika. Tylko stopniowe zwiększanie obciążeń w sposób zróżnicowany i falowy daje pozytywny efekt.

Zasada ta jest podstawą opracowania planu treningowego od pojedynczego mikrocyklu do półrocznego makrocyklu. Planowane obciążenia treningowe nie mogą być jednakowe dla wszystkich zawodników. Systematyczne testy kontrolne mogą ułatwić trenerowi dozowanie obciążeń treningowych.

 
Ad.4

Trening sportowy należy tak zaplanować, aby poszczególne etapy pracy wywoływały stopniowe i korzystne zmiany w organizmie zawodnika. Proces treningowy składa się z długich cykli treningowych, które dzielą się na okresy, podokresy, mikrocykle i jednostki treningowe. Rozróżniamy cykle treningowe półroczne, roczne, dwuletnie, a uwarunkowane są one prawami formy sportowej i dzielą się na trzy fazy różniące się stopniem przygotowania zawodnika:

     
  1. faza osiągnięcia formy sportowej, 
  2. faza stabilizacji, 
  3. faza czasowej utraty formy sportowej.
Długi cykl treningowy składa się z trzech okresów:

     
  • -przygotowawczego 
  • -zawodów( startowego) 
  • -przejściowego.
Okres przygotowawczy. Głównym zadaniem tego okresu jest podwyższenie ogólnej zdolności wysiłkowej organizmu. Bardzo istotnym zadaniem okresu przygotowawczego jest podniesienie na wyższy poziom cech motorycznych, a dalej przygotowania technicznego i taktycznego. Zajęcia powinny charakteryzować się dużą dynamiką. Okres ten jest bardzo trudny, wymaga cierpliwości, dyscypliny wewnętrznej oraz wiary w skuteczność prowadzonego treningu.

Okres przygotowawczy dzieli się na dwa podokresy:

     
  1. przygotowania ogólnego( styczeń, do połowy lutego), 
  2. przygotowania specjalnego( od połowy lutego, do polowy marca).
Środkami treningowymi są zabawy biegowe, różne formy marszobiegów w terenie. Siłę mięśniową kształtujemy przez zastosowanie treningów obwodowych lub stacyjnych. Ważną rolę odgrywają mecze kontrolne.

Okres startowy. W okresie tym należy osiągnąć i utrzymać formę sportową, podtrzymać ogólny poziom przygotowania fizycznego, doskonalić technikę i przygotowanie psychiczne. Dzieli się na dwa podokresy:

     
  1. doprowadzania do formy sportowej, 
  2. utrzymania formy sportowej.
Okres startowy charakteryzuje się zmniejszeniem objętości i zwiększeniem intensywności obciążeń treningowych, przy dużej przewadze sprawności specjalnej nad ogólną. Nie należy w tym okresie zaniechać treningów ogólnorozwojowych.

Okres przejściowy. Charakteryzuje się zmniejszeniem objętości i intensywności ćwiczeń, przy jednoczesnej zmianie ich charakteru. Zmniejszenie obciążeń treningowych nie może jednak zejść poniżej 60% poziomu wytrenowania. Okres przejściowy podobnie jak poprzednie składa się z dwóch podokresów:

     
  1. podokresu roztrenowania, 
  2. podokresu aktywnego wypoczynku.
Celem tego okresu jest:

- niedopuszczenie do znacznego zaniku cech motorycznych oraz umiejętności techniczno-taktycznych,
- psychiczna regeneracja organizmu,
- wyleczenie kontuzji powstałych w sezonie.

Planowanie rozwoju formy sportowej w rocznym cyklu treningowym.

     
  1. Makrocykl – najczęściej roczne, 
  2. Mezocykle- kilkutygodniowe 
  3. Mikrocykle- małe, tworzą je jednostki treningowe.
Zgrupowanie piłkarskie.(żółta książka).

 
Ad.5

Osnowa lekcyjna, budowa lekcji treningowej, konspekt.

Każda jednostka treningowa stanowi zamkniętą całość i powinna mieć określony precyzyjnie cel. Należy określić treści, na które trener będzie zwracał szczególną uwagę. Poszczególne jednostki treningowe powinny być opracowane w oparciu o plan pracy, co pozwala na dokonanie prawidłowego doboru ćwiczeń i właściwego obciążenia oraz realizację generalnych założeń danego okresu. Jednostka treningowa obejmuje następujące elementy:

1.zadanie

2.treść( rodzaje ćwiczeń, ich liczbę, czas trwania oraz kolejność).

Podane elementy uwzględniamy w konspekcie treningowym, który ma trzy zasadnicze części: wstępną, główną i końcową.

Część wstępna:

Zbiórka, powitanie, kontrola obecności, podanie celu treningu, rozgrzewka.

Część główna:

- ćwiczenia sprawności motorycznej,

- ćwiczenia techniczne( forma zależna od zadania i zaawansowania grupy),

- ćwiczenia taktyczne

- gra w formie uproszczonej, szkolnej lub właściwej.

Część końcowa:

- ćwiczenia uspokajające i wyrównawcze,

- omówienie treningu, uwagi wychowawcze, pożegnanie.

Rozgrzewka - jest to zespół dobranych ćwiczeń fizycznych, które zawodnik świadomie wykonuje w celu przygotowania organizmu do oczekujących go zawodów lub treningu. Rozgrzewka składa się z dwóch części: rozgrzewania i przygotowania organizmu do oczekującego w części głównej zadania. Rozgrzewanie rozpoczynamy od małych do dużych grup mięśniowych z poprawą ruchomości stawów, czyli od prostych ćwiczeń gimnastycznych w połączeniu z truchtem, biegiem. Zadaniem drugiej części rozgrzewki jest przygotowanie zawodnika do pracy w części głównej. Ogólny czas rozgrzewki powinien wynosić 20-30 min. Rozgrzewka przed zawodami składa się trzech lub czterech części:

     
  • część rozgrzewająca (ćw. jak przed treningiem), 
  • część główna (ćw. stretchingowe poprzedzane szybkim biegiem- z krótkimi przyspieszeniami ),  
  • przerwa wypoczynkowa i wyjście na boisko, 
  • przygotowanie specjalistyczne-ćw. z piłkami.
 
Podział czasu na poszczególne części jednostki treningowej jest uzależniony od poziomu zaawansowania ćwiczących, od treści treningu i okresu treningowego. W okresie początkowego nauczania na część wstępną przeznaczamy około 40% czasu, na główną ok. 50%, na końcową około 10% czasu przeznaczonego na trening. W odniesieniu do zespołów zaawansowanych proporcje będą nieco inne. I tak: na część wstępną przeznaczamy około 15% czasu, na główną 80% i końcową 5% czasu.

Główne założenia to:
    • stopniowanie wysiłku treningu, 
    • równomierne przygotowanie do wysiłku poszczególnych grup mięśniowych.
Każdą jednostkę treningową powinien cechować porządek organizacyjny, dobrze przemyślana praca, świadomość postawionego celu. Czas trwania jednostki treningowej zależy od stopnia wytrenowania, klasy zawodników i okresu treningowego- trwa przeciętnie od 60 do 120 min. Każda jednostka treningowa charakteryzuje się określoną liczbą ćwiczeń fizycznych czy techniczno-taktycznych, wykonywanych z różnym obciążeniem. Należy się kierować zasadą, że im bardziej intensywny trening, tym liczba zadań postawionych przed ćwiczącymi powinna być mniejsza. Wykonanie kilku zadań na jednym treningu jest dopuszczalne wówczas, gdy obciążenie jest małe. Ważne jest , aby w trakcie zajęć zmieniać obciążenie poszczególnych grup mięśniowych. Przy wyborze środków treningowych należy stopniowo przechodzić od jednych ćwiczeń do drugich, różniących się pod względem charakteru pracy i stopnia koordynacji.

   
Opracował:Sławomir Jankowski

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie