Ciekawe zabawy sprzyjają kształceniu umiejętności komunikacyjnych dzieci w wieku przedszkolnym. Potrzeba komunikowania się z otoczeniem jest jedną z podstawowych potrzeb normalnie rozwijających się dzieci. Mowa pomaga im poznać świat, zdobyć wiadomości, przyswoić pewne myśli, uczucia, postawy. Należy zatem dostarczać dzieciom pomysłów, które mają sprzyjać zwiększaniu poprawnego i twórczego opanowania języka.
W wieku przedszkolnym preferuje się aktywne poznawanie języka poprzez zabawę. Jeżeli dzieci bawią się łączy się to z zaangażowaniem i przeżywaniem wykonywanych w zabawie czynności. W toku pracy nad kształceniem języka dzieci powinno się korzystać z różnorodnych źródeł nauczania. W swojej pracy z dziećmi staram się aby umiejętność mówienia, dzieci miały możliwość opanować przy użyciu różnych metod.
Wielostronnemu uczeniu odpowiadają metody:
Metody integracyjne – które odprężają, relaksują, wprowadzają w dobry nastrój i życzliwą atmosferę. Zapewniają poczucie bezpieczeństwa w grupie, uczą efektywnej komunikacji, twórczego myślenia i współpracy.
Proponuję tu kilka zabaw :
§ „Dowiedziałam się o Tobie...” Dzieci dobierają się parami i w ciągu 5 min muszą jak najwięcej dowiedzieć się o sobie, o swoich marzeniach, wydarzeniach, itp. Następnie siadają w kręgu i przekazują wszystkim to, co zapamiętali o swoich partnerach. Można to zrobić w formie randki, zaczynając od słów : dowiedziałem się o Tobie...
§ „Powiedz mi coś miłego” Dzieci stoją w dwóch kręgach – zewnętrznym i wewnętrznym. Krąg zewnętrzny zamyka oczy, a osoby będące w środkowym kręgu szepczą coś miłego do ucha partnera z przeciwka. Krąg przesuwa się i zabawa trwa do chwili powrotu do pierwszego partnera. Następuje zamiana partnerów.
§ „Przesyłamy pozdrowienia” Nauczyciel wraz z dziećmi siada w kręgu. Turla piłkę, mówiąc : Pozdrawiam...(wymienia imię dziecka). Dzieci kolejno postępują tak samo. Następnie nauczycielka proponuje, aby dzieci powiedziały dlaczego lubią chodzić do przedszkola.
§ „Kłębek przyjaźni” Dzieci siadają wraz z nauczycielem w kręgu na dywanie. Nauczyciel trzyma w ręku kłębek włóczki, chwyta koniec nitki, przedstawia się i mówi co lubi robić najbardziej po czym podaje kłębek osobie siedzącej najbliżej. Osoba ta wykonuje to samo polecenie, chwyta nitkę i podaje kłębek kolejnemu uczestnikowi. Kłębek wędruje po okręgu, aż wróci do nauczyciela. Następnie dzieci zwijają kłębek, pozdrawiając sąsiada : Pozdrawiam cię...
Kolejnymi metodami sprzyjającymi kształceniu umiejętności komunikacyjnych są:
Ø Metody twórczego rozwiązywania problemów : · „burza mózgów”- najprostsza metoda aktywizująca, zwana również giełdą pomysłów, polegająca na zgromadzeniu w krótkim czasie dużej ilości pomysłów na rozwiązanie jakiegoś problemu. Proponuję tu następujące zabawy;
§ „Taniec kolorowych węży” Improwizacje ruchowe do muzyki mechanicznej o różnym charakterze z wykorzystaniem ćw. Ortofonicznych. Dzieci tworzą węże według kolorów na plakietkach z imionami, prowadzący „głowa” węża tworzy ruch do muzyki, który naśladują pozostałe dzieci z danego węża. Przed zabawą dzieci rozwiązują zagadkę rysunkową (koperta z ukrytym obrazkiem)- powolne wyciąganie obrazka- snucie przez dzieci domysłów „co to takiego może być?”.
§ „Zabawa w rymowanie” Na bazie ilustracji i wiersza M. Kłonkowskiej ,,Góry. Dzieci wymyślają i dopowiadają rymy do zadań mówionych przez nauczyciela :
§ rytmiczne klaskanie nad głową – W niedostępnych groźnych górach/ Tuż przy samych gęstych ...(chmurach)/;
§ przysiad, ciche rytmiczne uderzanie palcami o dywan – Przy urwistym skalnym stoku/ na polance przy ...(potoku)/;
§ rytmiczne pstrykanie na palcach na przemian prawą i lewą ręką – Chata kryta gontem stoi/ zawieruchy się...(nie boi)/ § tupanie 8 razy nogą prawą i 8 razy nogą lewą- W tej to chatce mieszka baca/ dzionek mu wypełnia ...(praca)/; § naprzemienne dotykanie łokciami kolan- Owce pasie tam na hali/ strzyże wełnę/ fajkę..(pali)/;
§ naśladowanie czynności gry na skrzypcach- Na gęślikach pięknie gra/ trudne życie...( w górach ma). Wyjaśnienie, że gęśliki to popularny w górach instrumenty ludowy podobny do skrzypiec.
§ „Kolorowe przedmioty” Zabawa ćwicząca umiejętność rozpoznawania kolorów. Nauczyciel rozkłada na podłodze cztery szarfy : czerwoną, zieloną, niebieską i żółtą, oraz przedmioty : klocki, krążki, kredki, zabawki w tych samych kolorach. Dzieci układają w szarfach przedmioty w tym samym kolorze, nazywają kolory, liczą zgromadzone przedmioty i opisują do czego służą.
Innymi metodami stosowanymi w mojej pracy są:
Ø Drama – metoda polegająca na wczuwaniu się w role, na improwizacji angażującej ruch i gest, mowę, myśli i uczucia. Metoda ta wzbogaca wyobraźnię, porusza emocje, tak samo jak umysł. Drama uczy samowiedzy, zrozumienia siebie i innych na poziomie emocji i uczuć. Wchodzenie w inne postacie jest treningiem emocjonalnym, zwiększającym wrażliwość na innego człowieka i pozwalającym głębiej go zrozumieć.
W zakres dramy wchodzi :
· Rozmowa – na zadany temat jest najprostszym sposobem bycia w roli.
· Etiuda pantomimiczna – to ruchowe ćwiczenie, uczy komunikatywności, ułatwia wchodzenie w role, wczuwanie się w klimat, w atmosferę.
· Improwizacja – pomaga zrozumieć postępowanie bohaterów, są dobrym ćwiczeniem w mówieniu.
Tutaj mogę zaproponować następujące zabawy:
§ „Tańczące zwierzątka” Dzieci otrzymują karty z narysowanymi różnymi zwierzątkami- tworzenie rodzin zwierząt (słonie, małpki, papugi) i zaproszenie ich do tańca. Improwizacje ruchowe do muzyki uwzględniające poczucie wysokości dźwięku : słonie (muzyka grana w niskim rejestrze), małpki (muzyka w średnim rejestrze), papugi(muzyka grana w wysokim rejestrze).
§ „Odgadnij co ja czuję” Próby tworzenia własnych form ekspresyjnych. -„Dostaję zastrzyk”- scenka pantomimiczna, odtwarzanie swojego zachowania i reakcji w czasie tego zabiegu. -„Źle się czuję”- improwizacja głosem, śpiew z odpowiednią modulacją głosu. -„Jestem zdrowa i szczęśliwa”- improwizacja instrumentalna, wyrażanie dźwiękiem instrumentów swojego samopoczucia.
§ Wyruszamy na piknik” Dzieci przygotowują się do wyruszenia na piknik- gestem, ruchem pokazują różne czynności : jedne naśladują pakowanie plecaka, inne przygotowanie kanapek. Wyruszamy. Przedszkolaki dobierają się grupami i wybierają przewodnika, który ma za zadanie doprowadzić swoją grupę do ustalonego miejsca(polana w lesie), gdzie urządzają piknik. Po powrocie dzieci opowiadają co ciekawego działo się w czasie ich wędrówki.
§ „Teatrzyk nóg” Za kotarą rozgrywają się różne scenki. Widownia odgaduje, co przedstawiają. Obserwatorzy widzą tylko nogi aktorów do wysokości kolan. Dzieci przedstawiające scenki muszą zrozumieć, że najważniejsza będzie ekspresja nóg. Propozycje scenek: - nogi na placu zabaw - na wycieczce w górach - na przystanku- oczekiwanie Dzieci mogą same wymyślać inne, dowolne sytuacje.
§ „Dziennikarze radiowi” Nauczycielka wyznacza dwoje lub troje dzieci, które będą dziennikarzami. Ich zadaniem będzie zebranie materiałów do audycji „Jak wesoło jest w przedszkolu”. Pozostałe dzieci będą udzielały wywiadu, śpiewały piosenki, deklamowały wiersze. Nauczycielka nagrywa razem z dziećmi wypowiedzi na kasetę magnetofonową. Stosując te i inne zabawy zauważyłam, że dzieci integrują się, komunikują na wiele sposobów. Uczą się operować językiem, zamykają myśl w konkretnej formie zdaniowej, wzbogacają język, utrzymują kontakt pomiędzy nadawcą a odbiorcą, samodzielnie tworzą tekst, szerzej wypowiadają się, przekładają język z jednego sposobu narracji na inny.
Justyna Szymik
