Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Najczęstsze wady wymowy dziecka w wieku przedszkolnym i ich przyczyny

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 12561 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

O wadach wymowy mówimy wtedy, gdy odbiega ona od normy fonetycznej ogólnie przyjętej w danym języku. Wady te obejmują szeroką gamę odchyleń od normy, poczynając od drobnych nieprawidłowości w realizacji poszczególnych głosek, aż po ciężkie wady, które utrudniają kontakt z otoczeniem i powodują złe przystosowanie jednostki do życia społecznego.

Do wad nie zaliczamy cech wymowy dziecięcej, które są normalnym przejawem jej niedojrzałości. Istnieją jednak pewne odchylenia uchwytne już w okresie rozwoju mowy.
Największą grupę zaburzeń mowy tworzą wady artykulacyjne określane mianem dyslalii . Dyslalia to nieprawidłowość w wymawianiu jednej głoski, wielu głosek, a nawet wszystkich lub niemal wszystkich głosek od razu ( bełkot). W tym ostatnim przypadku zachowane są rytm i melodia, sama mowa jest jednak zatarta, mało zrozumiała lub zupełnie niezrozumiała. W obrębie dyslalii wyróżniamy wszelkiego rodzaju seplenienia, rerania, nieprawidłową wymowę głosek k, g, bezdźwięczność i inne odchylenia od normalnej artykulacji.
Seplenienie to nieprawidłowa wymowa głosek s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, ś, ź, ć, ź. Najczęściej spotykamy nieprawidłową realizację głosek: sz, ż, cz, dż, które są wymawiane jak ś ,ź, ć, dź lub s, z, c, dz. Głoski s, z, c, dz mogą być zmiękczone lub wymawiane jak sz, ż, cz, dż.
Jedną z odmian seplenienia jest seplenienie międzyzębowe. Pojawia się ono wówczas, gdy dziecko zaczyna wymawiać głoski s, z, c, dz, tzn. około 3-4 roku życia. Zniekształceniu mogą ulegać trzy wymienione szeregi głosek lub jeden z tych szeregów. Dziecko wymawia te głoski z językiem wsuniętym między zęby. Wada ta nie ustępuje samoistnie.
Inną odmianą seplenienia jest seplenienie boczne. Charakteryzuje się ono nieprzyjemnym brzmieniem. Artykulacja polega na niesymetrycznym ułożeniu całego języka. Szczelina nie tworzy się wzdłuż linii środkowej języka, lecz w częściach bocznych. Przepływ powietrza bywa jednostronny lub dwustronny. Zniekształceniu ulegają głoski s, z, c, dz, sz, cz, ż, dż, ś, ć, ź dź. Może być zniekształcony tylko jeden szereg głosek.
Prócz tego spotyka się seplenienie wargowo–zębowe, przyzębowe, świszczące i wiele innych subtelnych odmian.
Seplenienie powstaje najczęściej w okresie kształtowania się mowy. Wśród przyczyn, które mogą powodować seplenienie, wymienia się: nieprawidłową budowę anatomiczną narządów mowy, zaburzony słuch, naśladownictwo, nieprawidłowy zgryz, wymianę uzębienia mlecznego na stałe oraz niesprawność języka i warg, a także niektóre choroby górnych dróg oddechowych.
Reranie to nieprawidłowa wymowa głoski r. Głoska ta może być wymawiana jako l, j, r l, jako r języczkowe lub opuszczana.
G. Jastrzębowska wymienia wiele innych postaci rotacyzmu. Są to między innymi: reranie wargowe, międzyzębowe, policzkowe, podniebienne, gardłowe, nosowe.
Generalną przyczyną rotacyzmu jest niedostateczna sprawność ruchowa języka, nieprawidłowa budowa narządów artykulacyjnych, głównie języka, anomalie podniebienia twardego, anomalie zgryzowe, naśladownictwo, niedostateczne słuchowe różnicowanie dźwięków.
Do zaburzeń artykulacji, które polegają na nieprawidłowej pracy języka, trzeba też zaliczyć nieprawidłową wymowę głosek k, g. Głoski te wymawiane są jak t, d. Mogą też być opuszczane w wyrazach albo wymawiane ze zwarciem krtaniowym, co przypomina chrząknięcie.
Bezdźwięczność polega na wymawianiu głosek dźwięcznych bezdźwięcznie, czyli bez drgań wiązadeł głosowych. Przyczyną bezdźwięczności jest zwykle zaburzenie słuchu fonematycznego.
Nosowanie zachodzi wówczas, gdy głoski nosowe są wymawiane jak głoski ustne lub odwrotnie- gdy głoski ustne łączą się z rezonansem nosowym. W pierwszym przypadku mówimy o nosowaniu zamkniętym, którego przyczyną jest niedrożność jamy nosowo-gardłowej. W drugim o nosowaniu otwartym, które jest zwykle spowodowane rozszczepem podniebienia. Przyczyną może być również krótkie podniebienie lub nieprawidłowa praca zwierającego pierścienia gardłowego.
Osobną grupę zaburzeń mowy stanowi jąkanie. Jest to wada objawiająca się zaburzeniem płynności mowy, na skutek występowania mimowolnych skurczów narządów mownych. Skurcze mogą obejmować wszystkie mięśnie aparatu mownego, tzw. artykulacyjne, oddechowe i fonacyjne, lub mogą występować silniej w jednej z wymienionych grup mięśniowych. Do wymienionych najczęściej przyczyn należy: dziedziczne skłonności do jąkania w formie niepełnowartościowego systemu nerwowego, przyuczanie dzieci leworęcznych poniżej 7 roku życia ( tzn. z nieukończonym rozwojem mowy) do posługiwania się ręką prawą, ogólna niesprawność motoryczna, niedostateczna czynność jąder podkorowych, chwiejność układu wegetatywnego itp.
Reedukacja mowy jąkających się należy do najtrudniejszych problemów logopedycznych.

Rola przedszkola w kształtowaniu wymowy dziecka

Podstawowym środowiskiem kształtowania myślenia i mowy dziecka jest rodzina. Rozwój tych funkcji przebiega tu samorzutnie w związku z różnorakimi sytuacjami dnia powszedniego. Ale rolę tę nie każda rodzina dobrze pełni. Częstokroć rodzice, a zwłaszcza dziadkowie sami przyczyniają się do powstawania zaburzeń mowy.
Przedszkole, co prawda, nie stwarza tak dogodnych warunków indywidualnej opieki nad wymową dziecka jak rodzina, góruje natomiast nad nią pod innymi względami. Wielkim atutem przedszkola jest świadomy program działania, stwarzanie zamierzonych sytuacji do słuchania prawidłowej i bogatej mowy, do zadawania pytań, udzielania odpowiedzi, a nawet korygowania błędów i wad.
Sprawa kształcenia prawidłowej wymowy dzieci, a więc strony dźwiękowej języka, ma pierwszorzędne znaczenie w rozwoju mowy dzieci w wieku przedszkolnym, gdyż wiek ten cechuje z jednej strony - naturalna wadliwość wymowy, wypływająca z nieukończonego rozwoju kory mózgowej oraz niedostatecznego jeszcze wyrobienia mięśni narządów mowy, z drugiej- intensywny rozwój tych mięśni oraz kory mózgowej, co ułatwia kształtowanie i utrwalanie nawyków w tym wieku.
Prawidłowe wymawianie wszystkich dźwięków mowy opiera się na wytworzonych w korze mózgowej związkach czasowych między analizatorami słuchowymi i kinestetyczno-ruchowymi mowy. Związki te, utrwalone przez częste powtarzanie, stają się podstawą kształtowania się nawyku. W pracy nad kształceniem mowy dziecka zadaniem wychowawcy jest, między innymi, wywieranie wpływu na wytworzenie się takich związków czasowych i ich utrwalanie przy różnych okazjach, w różny sposób.
Prawidłowa wymowa dzieci ma pierwszorzędne znaczenie w wieku przedszkolnym, a wiąże się ściśle z rozwojem umysłowym, zależnym od procesów odbywających się w korze mózgowej. Błędy wymowy często hamują normalny rozwój dziecka już to przez opóźnienie się tych procesów, już to przez utrudnienie dziecku kontaktów z otoczeniem. Niezrozumiała dla otoczenia wypowiedź częstokroć izoluje dziecko od rówieśników, wywołuje niechęć do wspólnej zabawy, nieufność, nieśmiałość, czasem złośliwość.
Przygotowanie dzieci do szkoły wymaga usuwania błędów wymowy u przyszłych uczniów I klasy. Przyczyną niepowodzeń w czytaniu i pisaniu bywa często nieprawidłowa wymowa dziecka.
Dzieci uczęszczające do przedszkola nie stanowią jednolitej pod względem rozwoju mowy grupy. Są wśród nich dzieci, które zaczęły mówić wcześnie i wymowa ich od samego początku była prawidłowa; są dzieci, które zaczęły mówić później, ale wymawiały poprawnie poszczególne głoski; są dzieci, które wprawdzie zaczęły mówić wcześnie, ale wymowa przez cały czas jest zamazana, niewyraźna; są dzieci, które zaczęły mówić późno a jednocześnie wymawiają wadliwie część lub nawet wszystkie głoski.[9] Zadaniem nauczycieli przedszkoli jest więc obok prawidłowego kształtowania wymowy, także zapobieganie tym wadom, których przyczyną jest wadliwe funkcjonowanie aparatu mownego (np. nieprawidłowy oddech, trudności z wydobywaniem głosu, mała sprawność ruchowa narządów mownych, zaburzony słuch fonematyczny itp.) oraz
nieprawidłowy wzór do naśladowania w domu (np. wady wymowy rodziców, naleciałości gwarowe ).


[1] G. Demel, Wady wymowy, Warszawa 1979, s.13.
[2] G. Jastrzębowska, Dyslalia, w: Logopedia, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Opole 1999.
[3] G. Demel, Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Warszawa 1998
[4] J.E. Nowak, Wybrane problemy logopedyczne, Bydgoszcz 1997.
[5] H. Mystkowska, Kształcenie wymowy dzieci w przedszkolu, Warszawa 1959.
[6] H. Mystkowska, Rozwijamy mowę i myślenie dziecka w wieku przedszkolnym, Warszawa 1991.
[7] E. Sachajska, Uczymy poprawnej wymowy, Warszawa 1987.

mgr Ilona Chmielowska-Kołodziejczyk - logopeda
mgr Renata Chodzyńska
Miejskie Przedszkole Integracyjne Nr 3 w Lublińcu

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie