Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Polskie wigilie

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 1734 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Scenariusz programu na szkolne spotkanie opłatkowe, może być wykorzystany na różne okazje związane ze świętami Bożego Narodzenia.

Autor: Ewa Kantorska
Miejskie Gimnazjum im. Ignacego Jana Paderewskiego w Chodzieży

Grupa uczniów biorących udział w programie siedzi przy długim stole nakrytym białym obrusem, ozdobionym sianem, jabłkami i orzechami. Gdzieniegdzie palą się małe świeczki. Scena ta ma sugerować spotkanie przyjaciół przy świątecznym wiejskim stole.
Osoby recytujące wiersze wstają podczas występu, zespół wokalny i wokalistki siedzą śpiewając kolędy, podobnie, jak narrator- gospodarz.

Rec.1 ...o nocy! Święta nocy!

płonąca rajem czarodziejskich bajek,

cudem rozjarzeń i tęczą rozzłoceń-

jak śnieg cichutka, biała jak opłatek,

którym się dzielisz z całym,

z całym światem-

O nocy, pod gwiazd milczeniem dalekim,

wśród której Bóg się pobratał z człowiekiem!



Józef A. Gałuszka-Noc wigilijna

Solowe wykonanie kolędy Zima w Betlejem Zbigniewa Preisnera do słów

Agaty Miklaszewskiej.


Gospodarz (czyta) : Z księgi tradycji i przesądów szkolnych

Nie ma chyba drugiego takiego kraju na świecie, gdzie by Wigilie Bożego Narodzenia obchodzono tak uroczyście jak u nas. Nigdzie też z dniem tym, a zwłaszcza z wigilijną nocą, nie wiązano tylu wierzeń i proroctw, nigdzie nie było tak ogromnego bogactwa świątecznych tradycji. Choć rodowód tych tradycji jest chrześcijański, w wielu zachowały się ślady wcześniejszych obrzędów. W polskiej Wigilii oba wątki, pogański i chrześcijański, splotły się w barwną całość.
Uczta wigilijna miała wszystkich łączyć razem – żywych ze zmarłymi, rodziców z dziećmi gospodarzy ze służbą, miała też godzić człowieka z przyrodą i żywiołami natury. Do końca wieczerzy nie należało kłaść łyżek na stole ani wstawać od niego, dopóki wszyscy nie skończyli jedzenia, aby” chleb i jadło trzymało się domu, aby zachować zdrowie i życie”.
Głód lub dostatek w zbliżającym się roku zależały też od tego, czy się na Wigilię najadło do syta. Jedno nakrycie na stole i miejsce przy nim należało zostawić wolne dla nieobecnego członka rodziny lub „duszyczki przybywającej z zaświatów” i tak się zachowywać, by jej „nie uprzedzić”.

Rec.2 : Anieli się w niebie cieszą,

Pasterze do szopki śpieszą,

hej nam, hej!

Opuścili swe bydlęta

a pobrali instrumenta,

hej nam, hej!

Do Betlejem gdy przybiegli,

szopę z wszystkich stron oblegli,

poustawiali się w szyki

i wzięli się do muzyki,

hej nam, hej!

Pastorałka (fragment staropolskiej kolędy ludowej z XVII wieku)


Zespół wokalny śpiewa kolędę My też pastuszkowie

Gospodarz czyta dalej o zwyczajach : Stół musiał być obowiązkowo nakryty białym płótnem- ma ono charakter modlitewny , wotywny.
Źdżbło siana wyciągnięte spod obrusu: długi oznacza pomyślność, z kłosem trawy pannom zapowiada małżeństwo, mężatkom – kolejne dziecko.
Po wieczerzy kręcono ze słomy powrósła i opasywano nimi drzewka owocowe „iżby lepiej rosły”, a w niektórych okolicach zaklinano urodzaj, mówiąc do jabłoni:” żebyście tak plonowaly, żebyście więcej jabłek niż liściów miały”. Wynoszono też resztki jadła koniom i bydłu, wierząc, że „bydłu, które takowe potrawy, w Wiliję warzone, jada, czarownice i guślarki zaszkodzić nie mogą”. Gospodarze, wychodząc przed dom, zapraszali na ucztę wróble albo wilka z lasu, a nieraz nawet mróz. Starano się nikogo nie pominąć i ze wszystkimi się godzić. Nie uprzątano też wigilijnego stołu, żeby nocą mogły się jeszcze przy nim pożywić przybyłe z zaświatów duchy krewnych. Przed wyjściem na Pasterkę zwaną też „północką” można było porozmawiać, pośpiewać kolędy. Przed północą radzono jednak nie wchodzić już do obory i stajni ani pod żadnym pozorem nie podsłuchiwać bydlątek rozmawiających w ten czas ludzkim głosem. O północy śpieszono na Pasterkę.

Rec.3 : (...)

Pasterze wstawajcie, witajcie Pana;

Pokłon Mu oddajcie, wziąwszy barana;

Skoczno Mu zagrajcie, głosy zaśpiewajcie zgodnymi.

(...)

Biegną więc w skoki, nabrawszy w troki

Jabłek, obwarzanków i gruszek;

Miodu praśnego, masła młodego,

Mleka i śmietany dzbanuszek:

(...)

Klęknąwszy, z darami serca oddali;

Stanąwszy parami na dudkach grali;

Potem się skłonili, do domu wrócili!



Rec.4 : (...)

A od wschodu trzej królowie, monarchowie,

Do Betlejem jadą, ofiary swe kładą;

Narodzonego witają;

Innym ochoty dodają; by się cieszyli.

Przyjmijże nas za Twe sługi, na wiek długi,

Jako Twych poddanych, Jezu Tobie danych:

Przyjmij i to, co dajemy,

Bo się więcej nie możemy; Czem Ci przysłużyć.


Zespół wokalny śpiewa kolędę W żłobie leży


Gospodarz – czyta dalej o zwyczajach : Świąteczna choinka nie była w dawnej Polsce znana, izby przystrajano gałęziami drzew iglastych. Przybijano je również do płotów i furtek, drzwi domów, stodół i obór. W niektórych okolicach nad stołem wigilijnym wieszano rozwidlony wierzchołek świerku, druciane koło lub słomiane tarcze. Ozdabiano je jabłkami, złoconymi orzechami, krążkami z barwionych opłatków, łańcuchami ze słomy oraz dużym kulistym „światem’ sklejonym z elementów wyciętych z opłatka. Dekorację taką nazywano podłaźniczką, sadem lub bożym drzewkiem. Podłaźniczka miała chronić domowników przed chorobami i złym urokiem, zapewniać dobrobyt, zgodę j miłość w rodzinie.

Choinka przyszła do Polski zaledwie sto lat temu, a razem z nią zwyczaj  rozdawania podarków w wigilijny wieczór (dawniej robiono to w Nowy Rok).
Przywieźli ją ze sobą pruscy osadnicy napływający masowo na ziemi polskie po rozbiorach. Na początku XIX wieku zadomowiła się ona w polskich domach, najpierw u mieszczan i szlachty, potem w zagrodach chłopskich.

Solowe wykonanie kolędy Zbigniewa Preisnera Całą noc padał śnieg (sł.- M. Hemar)

Rec.5 : Przy wigilijnym stole,

łamiąc opłatek święty

pomnijcie, że dzień ten radosny

w miłości jest poczęty.

Że jako mówi wam wszystkim

dawne, odwieczne orędzie,

z pierwszą na niebie gwiazdką,

Bóg w naszym domu zasiądzie.


Sercem Go przyjąć gorącym

na ścieżaj otworzyć wrota-

oto co czynić nam każe

Miłość, największa cnota.


Jan Kasprowicz – Przy wigilijnym stole


Gospodarz kończy czytać o zwyczajach : Jeśli dobrze spędzisz dzień wigilijny, czeka cię dobry rok. Jeśli zostawisz jakąś pracę na święta, to potem przez cały rok będzie Ci ona „źle wychodziła”.
W noc wigilijną i sylwestrową każdy powinien coś policzyć- kołki w płocie, drewno, samochody na parkingu, itp.- jeśli wypadnie liczba parzysta, to dobry znak, nieparzysta- przeciwnie.
Od Wigilii aż po Nowy Rok (wedle innych do Trzech Króli) nie wolno podejmować nowych prac (nawet robić swetra z nowego kłębka włóczki), nie wolno szyć wieczorami, bo wszystko się poplącze w gospodarstwie i w interesach.

Góralska kolęda z płyty- fragment, stopniowe wyciszenie (nie całkowicie),
Uczeń mówi życzenia góralskie księdza biskupa Tadeusza Pieronka

Na scynści, na zdrowi,

na to Boże Narodzyni-

Byście byli zdrowi,

Weseli jak w niebie janieli

Cały rok.

By się wom kopiło, rodziło,

Dyślem do miasta obróciło

Byście mieli pełne skrzynie,

pełne pudła

I wom gospodyni przy piecu

nie schudła.

Byście mieli w kazdym kątku

Po dzieciątku,

A na piecu troje (...)

Tak to Boże dej...


KONIEC

W opracowaniu wykorzystano fragmenty następujących artykułów dotyczących zwyczajów wigilijnych :
1. Ogrodowska Barbara, Najpiękniejsza w świecie. Poradnik Domowy 1995 nr specjalny (grudzień) s.5-7

2. Sławińska Renata, Staropolskie willije. Poradnik Domowy 1994 nr specjalny (grudzień) s.2-3

3. Księga przesądów wigilijnych. Nowa Wieś 1996 nr 12 s.5

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie