Lekcja została przeprowadzona w klasie szóstej w związku z hospitacją diagnozującą. Celem hospitacji było motywowanie ucznia do wzmożonego wysiłku. Stąd lekcja miała charakter konkursu, podczas którego pojawiły się różnorodne zadania. Uczniowie rywalizowali w grupach, ale każdy zespół miał możliwość zdobycia maksymalnej ilości punktów, a tym samym nagrody. Podczas lekcji uczniowie pracowali bardzo chętnie, powstały bardzo ciekawe listy.
Rzeczpospolita od Walezego do Sobieskiego – utrwalenie wiadomości
Scenariusz lekcji historii w klasie VI
Cel ogólny:
— Utrwalenie wiadomości dotyczących najważniejszych wydarzeń, pojęć, postaci z końca XVI i XVII wieku,
— Stworzenie warunków do podjęcia aktywnej pracy na lekcji,
Cele operacyjne: - uczeń:
— Potrafi wskazać granice Rzeczpospolitej w XVII wieku
— Skutecznie porozumiewa się i pracuje w grupie,
— Wypowiada się „na temat” , tu pisze list do .....,
— Poprawnie posługuje się językiem ojczystym,
— Wykorzystuje zdobytą wiedzę w praktyce,
— Rozwija sprawności umysłowe,
— Dokonuje samooceny.
Metody nauczania: kreatywne pisanie-list do ..., gry dydaktyczne ( krzyżówka, zagadki historyczne), praca z mapą.
Formy pracy: praca w grupach
Środki dydaktyczne: mapa Rzeczpospolitej XVII wieku, plansze przedstawiające królów polskich (Henryk Walezy, Stefan Batory, Zygmunt III Waza, Jan Kazimierz, Jan III Sobieski), kartki z bloku A4, flamastry, karty z zadaniami dla grup (krzyżówka, list), koszyczki, cukierki jako punkty.
Przebieg lekcji:
1. Powitanie klasy
2. Zapoznanie uczniów z tematem lekcji – zapisanie tematu na tablicy. Omówienie sposobu pracy na lekcji:
— Pracujemy w grupach (krótkie przypomnienie zasad pracy w grupie) – zachęcenie do wzmożonego wysiłku i wymiany ról w grupach.
— Każda z grup uczestniczy w rywalizacji i zdobywa punkty
— Każda z grup ma możliwość wygrania i zdobycia bardzo dobrej oceny
— Lekcja ma charakter konkursu, ale może wygrać każda grupa.
3. Ćwiczenie chronologiczne: Uporządkowanie chronologiczne ilustracji przedstawiających królów polskich. Ilustracje zostały w dowolny sposób przypięte magnesami do tablicy. Określenie, jaki to wiek, w jakich latach trwał wiek?
4. Przebieg konkursu:
Zadanie 1
dla każdej grupy jednakowe - rozwiąż krzyżówkę:``
1. K a R a
2. W a Z o w i e
3. b E z k r ó l e w i e
4. C h o c i m
5. w e Z y r
6. p o s P o l i t e r u s z e n i e
7. p o l O w a n i e
8. h u S a r i a
9. P a u l i n i
10. C e b r O w s k i
11. e L e k c j a
12. W I l a n ó w
13. T u r c j a
14. C z A r n i e c k i
Hasła do krzyżówki:
1. ....Mustafa – naczelny wódz Turków spod Wiednia.
2. Dynastia królów polskich pochodzących ze Szwecji.
3. Okres od śmierci króla do koronacji następcy.
4. Jak nazywa się miejscowość, w której w 1672 roku jeszcze jako hetman Sobieski pokonał Turków?
5. W dawnej Turcji tytuł wodza armii i szefa rządu.
6. Wojsko polskie tworzone na czas wojny ze szlachty.
7. Jedna z rozrywek szlachty, tylko dla niej zastrzeżona.
8. Ciężkozbrojna skrzydlata jazda polska.
9. Zakonnicy klasztoru Jasnogórskiego.
10. Łowiczanin, opisał Łowicz podczas potopu szwedzkiego.
11. Wybór króla przez ogół szlachty.
12. Rezydencja Jana III Sobieskiego i jego małżonki Marysieńki.
13. Sąsiad Polski od południa w XVII wieku.
14. Walczył ze Szwedami metodą partyzancką.
Rozwiązanie krzyżówki: odczytanie haseł i podanie hasła głównego- Rzeczpospolita.
Za poprawne rozwiązanie grupa otrzymuje punkt.
Zadanie 2
Wskaż na mapie. Każda z grup losuje kartkę z nazwą miejscowości lub państwa, następnie wskazuje na mapie:
— Rzeczpospolita
— Kraków
— Warszawa
— Turcja
— Szwecja
Za poprawne wskazanie grupa otrzymuje punkt.
Zadanie 3
Napisz list do... Każda grupa otrzymuje do napisania list, inny dla każdej grupy. Czas 10 minut. List ma zawierać dziesięć zdań.
Grupa I
Wyobraź sobie, że jesteś szlachcicem polskim. Pierwszy raz w życiu uczestniczyłeś w wolnej elekcji, zwyciężył król Zygmunt III Waza. Napisz list do swojego ojca, który uczestniczył w sejmach, o tym wydarzeniu....
Grupa II
Jesteś zaufanym posłem króla Jana Kazimierza. Przebywasz wśród pospolitego ruszenia szlacheckiego. Na bieżąco masz informować króla o rozwoju wypadków.
Napisz list do króla Jana Kazimierza o kapitulacji pospolitego ruszenia pod Ujściem.... (Jakie były przyczyny?)
Grupa III
Jesteś szwedzkim żołnierzem. Właśnie skończyło się nieudane oblężenie Jasnej Góry. Piszesz list do matki... Opisz postępowanie Polaków. Dlaczego do tej pory Polacy przegrywali, co się wydarzyło na Jasnej Górze?
Grupa IV
Wyobraź sobie, że jesteś kupcem. Dużo podróżowałeś po Rzeczpospolitej. Często odwiedzałeś też Łowicz. Przybyłeś ponownie do tego miasta po zakończeniu potopu szwedzkiego w 1660 roku.
Napisz list do innego kupca – swojego kolegi, o tym co zastałeś.....
Grupa V
Jesteś królem Polski Janem III Sobieskim. Piszesz list do swojej żony Marysieńki ..... Opowiesz o swoim zwycięstwie pod Wiedniem, ale też o zazdrości cesarza austriackiego Leopolda II.
Następuje odczytanie listów.
Nauczyciel stawia pytania: co czuliście pisząc listy, czy łatwo buło napisać list, co sprawiało najwięcej trudności?
Grupy otrzymują punkty.
Zadanie 4
Zagadki: o kim mowa.
Nauczyciel czyta głośno zagadkę, natomiast uczniowie gotową odpowiedź zapisują na kartkach. Na dany znak kartki podnoszą do góry. Odczytywana jest odpowiedź. Za poprawną odpowiedź każda grupa otrzymuje punkt.
1.Stanął na czele wojsk polskich, kiedy nasz kraj został zaatakowany przez Szwedów. Śpiewamy, o nim w hymnie narodowym.
Stefan Czarniecki
2. Wybitny władca, który przeprowadził reformę polskiej armii. Dzięki niemu powstała piechota wybraniecka.
Stefan Batory
3. Powiedział ponoć przed bitwą: „Te ziarna podobnie jak wojsko moje, nietrudno policzyć, ale spróbuj zgryźć kwartę pieprzu. A jak zjeść ten pieprz trudno, tak trudno zwyciężyć moje wojska.
Jan III Sobieski
4. W przebraniu pod osłoną nocy wymknął się z Polski i udał się do swojej ojczyzny Francji, aby zostać królem.
Henryk Walezy
4. Przeniósł stolicę z Krakowa do Warszawy. Jemu, niestety, zawdzięczamy wojny ze Szwecją.
Zygmunt III Waza
5. Podsumowanie zajęć:
— Zliczenie punktów zdobytych przez grupy
6. Ocena pracy klasy
Nauczyciel zadaje pytanie: Jak oceniacie swoją pracę na dzisiejszej lekcji?
Bibliografia:
1. Taraszkiewicz M. : Jak uczyć lepiej? Czyli refleksyjny praktyk w działaniu, CODN Warszawa 1999.
2. Bogucka – Krenz K., Małkowski T., Stawiarz K.: Labirynty historii. Książka dla ucznia klasy VI, Gdańsk 1997.
Mgr Elżbieta Karwat
SP 2 Łowicz
|
