I. WSTĘP
Program zajęć wyrównawczych jest przeznaczony dla uczniów klasy VI-ej szkoły podstawowej, którzy z różnych powodów mają trudności w opanowaniu podstawowych wiadomości i umiejętności z zakresu nauczania języka polskiego.
Obejmuje on wymagania konieczne i podstawowe, co ma umożliwić osiągnięcie skuteczności w uczeniu uczniów mniej zdolnych.
Celem zajęć wyrównawczych jest podnoszenie sprawności językowej uczniów, czyli zdobycie przez ucznia praktycznej umiejętności swobodnego i skutecznego posługiwania się językiem w mowie i piśmie. Głównie należy zadbać o właściwe stosowanie słownictwa, związków frazeologicznych, synonimów oraz o poprawne budowanie zdań, przemyślane komponowanie całego tekstu, poprawną ortografię i interpunkcję, o umiejętność odpowiedniego formułowania myśli w zależności od sytuacji komunikacyjnej.
II. CELE EDUKACYJNE
l. Cele ogólne:
uzupełnienie wiadomości dotyczących nauki o języku, ortografii, interpunkcji;
bogacenie słownictwa i kształtowanie umiejętności posługiwania się słownikami;
kształtowanie sprawności komunikacyjnych;
wyrabianie nawyków samokształceniowych;
rozbudzanie wiary w możliwość pokonywania istniejących trudności i sprawnego posługiwania się językiem polskim.
2. Cele szczegółowe:
przypomnienie zasad ortografii i interpunkcji oraz ćwiczenie umiejętności stosowania ich w praktyce;
uzupełnianie wiadomości o budowie zdania pojedynczego, złożonego;
kształtowanie umiejętności stosowania zasad składni w budowie wypowiedzi oraz świadomego dobierania konstrukcji zdania do celu wypowiedzi;
bogacenie słownictwa, gromadzenie słów potrzebnych przy tworzeniu różnych typów wypowiedzi pisemnej;
wyrabianie umiejętności i nawyku korzystania ze słowników języka polskiego i wyrazów obcych oraz poradników językowych;
kształtowanie umiejętności samodzielnego tworzenia komunikatów językowych, niezbędnych w dalszej edukacji i w życiu;
utrwalenie i uzupełnienie pojęć z zakresu teorii literatury niezbędnych w
interpretacji dzieł literackich i odbiorze tekstów kultury .
III. ZAŁOŻENIA PROGRAMU
1. W zajęciach uczestniczą chętni, świadomi swoich braków uczniowie.
2. Umiejętności wyniesione z zajęć utrwalają samodzielnie, starannie wykonują zlecone do domu zadania, umieją je oceniać, wskazując zalety i wady.
3. Uczestnicy zajęć wyrabiają w sobie nawyki samokształcenia i samokontroli, zaczynają świadomie posługiwać się językiem.
4. Wszystkie wiadomości teoretyczne prezentowane są tak, aby wykazać ich praktyczną przydatność.
IV. REALIZACJA ZAŁOŻEŃ PROGRAMOWYCH
l. Organizacja zajęć:
odbywają się raz w tygodniu i trwają 45 minut,
chętni spotykają się po lekcjach, we wspólnie ustalonym terminie,
praca jest systematyczna i planowa.
2. Pomoce naukowe:
tablice ortograficzne,
słowniki: języka polskiego, wyrazów obcych, ortograficzny, terminów literackich, poprawnej polszczyzny oraz poradniki językowe,
przygotowane przez nauczyciela i powielone dla każdego ucznia karty z zestawami ćwiczeń ortograficznych i językowych,
plansze z zakresu teorii kultury,
wybrane przez nauczyciela teksty kultury z opracowanymi zestawami zadań otwartych i zamkniętych.
3. Procedury osiągania celów:
praca ze słownikami i poradnikami językowymi,
ćwiczenia ortograficzne, językowe, redakcyjne,
zabawy dydaktyczne,
analiza tekstów kultury.
V. TREŚCI NAUCZANIA
Dział programowy
|
Treści kształcenia
|
Zakres tematyczny
|
Liczba godzin
|
Literatura
|
Ćwiczenia słownikowo –
-frazeologiczne
|
1. Rozwijanie sprawności komunikowania się z otoczeniem z uwzględnieniem sytuacji mówienia, doskonalenia umiejętności formułowani własnych sądów.
2. Posługiwanie się w wypowiedziach ustnych i pisemnych wyrazami oraz związkami frazeologicznymi w celu:
- unikania powtórzeń,
- nadawania wypowiedzi charakteru, ekspresywnego (stosowanie zdrobnień oraz zgrubień).
|
2
2
|
|
Ćwiczenia redakcyjne
(gramatyczno-
-stylistyczne)
|
1. Ćwiczenia w składniowym
przekształcaniu tekstu:
- zdań złożonych w pojedyncze,
- skracanie zdań przez usuwanie elementów nieistotnych dla zrozumienia treści,
- przekształcanie mowy niezależnej w zależną w celu uzwięźlenia tekstu.
|
2
|
Ćwiczenia kompozycyjne
|
1. Plan odtwórczy przeczytanej lektury.
2. Plan kompozycyjny własnej wypowiedzi.
3. Ramowy oraz szczegółowy
plan utworu jako
przygotowanie do opowiadania
odtwórczego.
|
2
2
2
|
Literatura
|
Ćwiczenia ortofoniczne
|
1. Ćwiczenia kształcące poprawną dykcję, wyrazistość mowy, poprawny akcent oraz intonację ( w związku z głośnym czytaniem, recytacją oraz ustnym wypowiadaniem się na temat przeczytanego tekstu literackiego).
|
5
|
Ćwiczenia w korzystaniu ze słowników
|
1. Posługiwanie się słownikiem ortograficznym oraz słownikiem języka polskiego.
2. Korzystanie pod kierunkiem nauczyciela ze słownika wyrazów bliskoznacznych.
|
2
1
|
Ortografia
|
Ćwiczenia ortograficzne
i interpunkcyjne
|
1. Pisownia wyrazów z ,,ó’’, ,,rz’’, ,,ż’’, ,,ch’’ i ,,h’’ wymiennymi
i niewymiennymi.
2. Stosowanie wielkich liter.
3. Pisownia rzeczowników pospolitych oraz własnych.
4. Zasady dzielenia wyrazów przy przenoszeniu.
5. Pisownia przeczenia ,,nie’’ z rzeczownikami, czasownikami, przymiotnikami, przysłówkami.
6. Rozdzielanie przecinkiem zdań współrzędnie połączonych bezspójnikowo oraz zespolonych spójnikami.
|
2
1
1
1
1
1
|
Gramatyka
|
Czasownik |
1. Ćwiczenia w poprawnym tworzeniu i użyciu form trybu orzekającego oraz rozkazującego.
2. Poprawne tworzenie i akcentowanie w mowie form trybu przypuszczającego.
|
2
1
|
| Rzeczownik |
1. Odmiana przez przypadki.
2. Ćwiczenia w poprawnym łączeniu form przypadkowych przymiotników w zależności od rodzaju gramatycznego rzeczownika.
|
2
1
|
| Budowa zdania |
1. Przydawka jako określenie rzeczownika.
2. Okolicznik i jego rola w zdaniu.
3. Dopełnienie jako określenie czasownika.
4. Zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie.
|
1
1
1
1
|
VI. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW
1. Uczniowie dostrzegają potrzebę poprawności językowej.
2. Znają wartość słów i umieją się nimi świadomie posługiwać.
3. Potrafią tworzyć poprawne i przejrzyste komunikaty językowe, dobierając środki funkcjonalne dla celu wypowiedzi.
4. Dostrzegają błędy w wypowiedziach własnych i cudzych, potrafią je poprawiać.
5. Rozumieją czytane teksty, umieją o nich rozmawiać, nazywając własne uczucia i wyrażając subiektywne opinie.
6. Rozpoznają w tekstach środki wyrazu artystycznego i określają ich funkcję.
7. Mają nawyk korzystania ze słowników i poradników językowych oraz potrzebę samokontroli
i stosowania poprawnej polszczyzny.
8. Wiedzą gdzie znaleźć odpowiedź na pytanie o poprawność konstruowanych wypowiedzi czy stosowania form językowych
W toku całego procesu dydaktyczno-wyrównawczego należy obserwować oraz systematycznie rejestrować osiągnięcia ucznia.
Program zajęć wyrównawczych zakłada podmiotowe traktowanie ucznia po to, aby zwiększyć samodzielność uczenia się, zainteresowania dalszą edukacją, poczucia wiary we własne siły.
Zajęcia wyrównawcze powinny kończyć się informacją zwrotną każdego ucznia do nauczyciela, np.:
Na zajęciach nauczyłem się...................
Umiejętności zdobyte na zajęciach........
Informacja zwrotna pozwala nauczycielowi odpowiedzieć na pytanie czy cel zajęć został osiągnięty, czy można wprowadzać nowe treści.
VII. SPOSOBY OCENIANIA UCZNIÓW
Nauczyciel powinien motywować uczniów oraz systematycznie oceniać jego pracę; musi to być ocena wspierająca ucznia.
Program zajęć wyrównawczych zakłada podmiotowe traktowanie ucznia po to, aby zwiększyć samodzielność uczenia się, zainteresowania dalszą edukacją, poczucia wiary we własne siły.
VIII. EWALUACJA
PROGRAMU
1. Pozytywne oceny ze sprawdzianów, testów przeprowadzanych na lekcjach języka polskiego.
2. Pozytywne oceny semestralne i roczne z języka polskiego.
3. Wyniki sprawdzianu w VI klasie szkoły podstawowej.
IX. BIBLIOGRAFIA
1. J. Bralczyk: „Język na sprzedaż”, Warszawa 1995
2. J. Podracki: „Składnia polska”, Warszawa 1992
3. S. Bąba, B. Walczak: ,,Na końcu języka. Poradnik leksykalno-gramatyczny”, Warszawa-Poznań 1992
4. J -Podracki: „Czy to naprawdę po polsku. Poradnik językowy”, Warszawa, 1992
5. D. Butler, H Kurkowska, H. Satkiewicz: „Kultura języka polskiego. Cz. I Zagadnienia poprawności gramatycznej”, Warszawa 1982
6. „Słownik ortograficzny języka polskiego” pod redakcją M Szymczaka, PWN, Warszawa 1981
7. „Słownik wyrazów obcych” pod redakcją J. Tokarskiego, PWN, Warszawa 1980
8. S. Bąba,. J. Liberek: „Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny”, PWN, Warszawa 2002
9. S. Tarkowski: „Już piszę bez błędów”, Warszawa 1997
10. S. Tarkowski: „Dyktanda z powtórką zasad ortografii polskiej” .Warszawa 1994
11. T. Doroś, E. Roślik: „Ortografia łatwa i przyjemna”, Łódź 1998
12. J. Kram: „Ćwiczenia z języka polskiego. Gramatyka na co dzień”, Chorzów 1978
13. J, Kram: „Ćwiczenia z języka polskiego. Składnia, fleksja, słowotwórstwo”; Chorzów 1977
14. L. Cieplak: „Ćwiczenia z języka polskiego. Ortografia i interpunkcja”, Warszawa 1998
15. J. Wójcik: „Nauka ortografii i interpunkcji. Wiadomości i ćwiczenia”,
Warszawa 1994
PROGRAM OPRACOWAŁA:
mgr JOANNA ŁOPUSIŃSKA 
