Jest to cykl lekcji dla klasy V, poświęcony dziedzictwu kulturowemu starożytnej Grecji Cykl otwartych lekcji pt. " Dziedzictwo starożytności" prowadzonych dla nauczycieli na lekcji historii w klasie V. Lekcja I: Rządy w starożytności i współcześnie. WSTĘP: Scenariusz lekcji, którą przeprowadziłam w klasie piątej szkoły podstawowej, połączonej z treścią ścieżki edukacyjnej " Wychowanie patriotyczne i obywatelskie". CELE: uczeń
- Wyjaśnia pojęcia związane z rządami despotycznymi i demokratycznymi,
- Rozumie i umie wyjaśnić różnicę między rządami w Egipcie a demokracją grecką,
- Wyjaśnia znaczenie podstawowych pojęć związanych z życiem politycznym: republika, parlament, wybory, władze lokalne,
METODY:
- Praca z podręcznikiem, zeszytem ćwiczeń,
- Techniki dramowe, np. : rozmowa między Egipcjaninem a Grekiem,
ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
- Plansze przedstawiające faraona i atrybuty związane ze sprawowaniem władzy w Grecji i Rzymie,
- Materiały związane ze współczesnym życiem politycznym,
PRZEBIEG LEKCJI
- Wprowadzenie
Pokazanie plansz i ilustracji przedstawiających faraona oraz ilustracji przedstawiających obrady zgromadzenia ludowego. Na ich podstawie dzieci określają o jakich krajach będzie mowa na lekcji. Nauczyciel podaje temat oraz cele lekcji.
- Rozwinięcie
Uczniowie przy pomocy nauczyciela i podręcznika wyjaśniają, czym jest despotyzm – na czym polega władza nieograniczona faraona, urzędników i kapłanów.
Następnie n -l wskazuje, że w Grecji był całkiem odmienny system rządów. Z kolei wykorzystując plansze przedstawiające obrady zgromadzenia ludowego oraz tekst z podręcznika uczniowie wyjaśniają, czym jest demokracja, wyjaśniają pojęcia z nią związane.
Wykorzystując zdobyte na lekcji informacje przy pomocy techniki dramowej dwie, trzy pary przedstawiają rozmowę między Egipcjaninem a Grekiem( zeszyt ćwiczeń- str. 41, ćw. 3).
Następnie n -l odczytuje klasie wstęp z Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, rozdaje klasie fragmenty artykułów na temat współczesnego życia politycznego. Po analizie tych materiałów n –l pyta, jaka forma rządów obowiązuje w Polsce. Uczniowie wyjaśniają pojęcia związane z życiem politycznym( parlament, wybory, władze lokalne).
- Podsumowanie
Na zakończenie lekcji uczniowie w paru słowach podsumowują zdobytą wiedzę. Formą kontroli będzie wykonanie ćwiczeń z zeszytu ćwiczeń ze strony 41 – 42. Lekcja II: W teatrze ateńskim i współczesnym. CELE: uczeń
- Wyjaśnia, z jakich obrzędów religijnych narodziła się sztuka teatralna,
- Wyjaśnia pojęcie dionizji,
- Opisuje wygląd teatrów starożytnych, strój i grę aktorów,
- Wskazuje podobieństwa i różnice między teatrem antycznym i współczesnym,
- Wskazuje, gdzie najbliżej jego miejsca zamieszkania znajduje się teatr,
ŚRODKI:
- Plansze przedstawiające teatr grecki,
- Zdjęcia przedstawiające współczesne teatry i ich wnętrza,
- Duży brystol, farby, plastelina.
METODY:
- Praca pod kierunkiem nauczyciela-opis teatru starożytnego na podstawie planszy, ilustracji,
- Wykonanie projektu maski – praca w grupach.
PRZEBIEG LEKCJI
- Wprowadzenie
Wystawka ukazująca teatr starożytny i współczesny. Na tej podstawie uczniowie formułują temat lekcji i zapisują na tablicy i w zeszytach. Nauczyciel uświadamia uczniom cele lekcji.
- Rozwinięcie.
N – l pyta, kto był w teatrze, czym różni się sztuka teatralna od filmu. W oparciu o tekst z podręcznika przy pomocy nauczyciela uczniowie wyjaśniają z jakich obrzędów wywodzi się sztuka teatralna, co to są dionizje, jakie konkursy odbywały się w owe święto. W oparciu o wystawkę oraz dodatkowe materiały uczniowie opisują wygląd teatru starożytnego oraz strój aktora.
Nauczyciel pyta, w czym teatr współczesny jest podobny do teatru starożytnego, a co je różni. Uczniowie wymieniają różnice i podobieństwa zapisując je w tabeli na tablicy i w zeszytach. Następnie n – l dzieli klasę na trzy grupy i każda z bich ma wykonać projekt maski do dowolnej legendy lub opowiadania.
- Podsumowanie.
Grupy prezentują swoje projekty oraz omawiają swoją pracę w grupach. Na koniec lekcji stwierdzają, co współczesność zawdzięcza starożytności w dziedzinie sztuki. Jako podsumowanie-zeszyt ćw. str. 43-44. Lekcja III: Dziedzictwo nauki starożytnej. CELE: uczeń
- Potrafi wymienić osiągnięcia naukowe ludów starożytnego Wschodu,
- Podaje problemy, nad którymi zastanawiali się greccy filozofowie,
- Potrafi wytłumaczyć na podstawie konkretnych przykładów, dlaczego prawo rzymskie stało się wzorem dla późniejszych pokoleń,
ŚRODKI:
- Przedmioty codziennego użytku, których powstanie zawdzięczamy cywilizacjom starożytnym, np. skrawek jedwabiu, porcelanowa filiżanka, kompas,
- Słownik wyrazów obcych,
- Literatura, np. z serii Tak żyli ludzie : W czasach dynastii Tang; Odkrycia młodych: Pierwsze cywilizacje nr 9, Babilon i Mezopotamia nr 10, Ludy starożytnego Wschodu nr 11, Egipt i Nil nr 13, Dawne Chiny nr 25, Encyklopedia szkolna, Kronika ludzkości, Dzieła filozofów greckich,
METODY:
- Praca z podręcznikiem, zeszytem ćwiczeń,
- Praca w grupach z wykorzystaniem dodatkowej literatury,
PRZEBIEG LEKCJI
- Wprowadzenie.
Prezentacja wystawki z przedmiotów codziennego użytku ( jedwab, porcelana, kompas, papier, szkło). Nauczyciel pyta, czy w dzisiejszych czasach można obejść się bez tych przedmiotów. Następnie pyta, czy wiedzą skąd pochodzą te przedmioty, kto jest ich wynalazcą. Zapisanie tematu lekcji i wyjaśnienie celów lekcji.
- Rozwinięcie.
Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy, każda z nich pracuje nad konkretnym zagadnieniem:
- grupa I –Osiągnięcia naukowe ludów starożytnego Wschodu,
- grupa II-Greccy filozofowie,
- grupa III-Rzymscy prawnicy,
Każda grupa ma do dyspozycji podręczniki, dodatkowe materiały potrzebne do opracowania zagadnienia. Czas pracy 25 minut.
- Podsumowanie.
Poszczególne grupy prezentują wyniki swojej pracy. Nauczyciel uzupełnia informacje przedstawione przez grupy. Następuje omówienie pracy w grupach oraz ocena poszczególnych grup. Rekapitulacja z zajęć – zeszyt ćwiczeń str. 49-50 ćw. 1-7. Lekcja V: Dziedzictwo starożytności. CELE: uczeń
- Pamięta główne osiągnięcia nauki i dorobku materialnego ludów starożytnych,
- Rozumie wkład ludów starożytnych w rozwój cywilizacji,
- Potrafi określić i ocenić wkład starożytnych w rozwój cywilizacji,
- Wskazuje elementy świadczące o obecności filozofii, architektury, prawa rzymskiego, języka łacińskiego i greckiego we współczesnym świecie,
- Efektywnie współdziała w grupie,
- Odnosi do praktyki zdobytą wiedzę,
- Korzysta z różnych źródeł,
ŚRODKI:
- Podręcznik, zeszyt ćwiczeń,
- Mapa, atlasy,
- Słownik wyrazów obcych,
- Różne przedmioty prezentujące dorobek materialny ludów starożytnych,
- Zdjęcia, ilustracje przedstawiające zabytki architektury starożytnej,
- Plansza i karty do gry " Dziedzictwo starożytności".
METODY:
- Praca pod kierunkiem nauczyciela z podręcznikiem i zeszytem ćwiczeń,
- Wykonanie tabeli prezentującej główne osiągnięcia nauki i dorobku materialnego starożytnych,
- Gra dydaktyczna oparta na zasadach pokera kryterialnego,
PRZEBIEG LEKCJI:
- Wprowadzenie.
Po zapisaniu tematu lekcji nauczyciel informuje uczniów o zasadach gry dydaktycznej " Dziedzictwo starożytności".
Zasady gry:
Plansza jest podzielona na trzy płaszczyzny: kryteria pierwszorzędne, drugorzędne i trzeciorzędne. Uczniowie otrzymują zestawy kart z hasłami dotyczącymi tematu gry. Następnie uczeń rozpoczynający grę ze swego zestawu wybiera kartę z elementem, który według niego jest najważniejszy i kładzie na planszy z kryteriami pierwszorzędnymi. Kolejni uczniowie powtarzają tę czynność do momentu, gdy wszystkie pola będą zajęte. W czasie gry może następować uzasadniona wymiana kart na poszczególnych polach( argumenty gracza musi zaakceptować grupa). Grę wygrywa ten uczeń, który pierwszy umieści swoje karty na planszy.
- Rozwinięcie.
Uczniowie zostają podzieleni na cztery 5-osobowe grupy.
Nauczyciel rozdaje uczniom karty do gry, rozkłada plansze i losuje ucznia, który rozpoczyna grę w każdej grupie. Losuje także sprawozdawcę, który będzie prezentował wyniki pracy grupy. Przypomina o zasadach pracy w grupie, o wspólnym, pokojowym rozwiązywaniu problemów, Czas pracy-15 min.
Po upływie czasu poszczególne grupy prezentują wybrane przez siebie kryteria pierwszorzędne. Sprawozdawca wyjaśnia, dlaczego grupa zdecydowała się na takie, a nie inne kryteria. Wnioski grup zapisywane są na tablicy. Jeżeli hasła powtarzają się, zaznaczamy obok nich znak +. Analiza wyników zapisanych na tablicy pozwoli na wyłonienie najważniejszych, według uczniów, osiągnięć cywilizacyjnych.
- Podsumowanie.
Uczniowie dzielą się uwagami na temat pracy w grupie, określają jakie umiejętności kształcili, czy podoba im się taka forma pracy. W podsumowaniu należy zwrócić uwagę na ciągłość przemian cywilizacyjnych i korzystanie z dorobku wcześniejszych pokoleń.
KARTY DO GRY W POKERA.
DEMOKRACJA REPUBLIKA TEATR IGRZYSKA AKROPOL
PANTEON KOLOSEUM ŁUKI TRIUMFALNE DRAMAT KOMEDIA
TRAGEDIA WIEDZA MATEMATYCZNA JEDWAB SZKŁO PROCH Przygotowała mgr Małgorzata Kotkowiak, nauczycielka języka polskiego i historii w PSP nr1 |
