Pisząc ten artykuł chciałabym podzielić się z czytelnikami własnymi doświadczeniami związanymi z funkcjonowaniem zespołu korekcyjno-kompensacyjnego w przedszkolu, w którym pracuję. Celem wychowania przedszkolnego jest wspomaganie i ukierunkowanie rozwoju dziecka zgodnie z jego wrodzonym potencjałem i możliwościami rozwojowymi. To właśnie możliwości rozwojowe dziecka są wskazówką dla nauczyciela jak z dzieckiem postępować, a jeżeli sytuacja tego wymaga jak dziecku pomóc.
Barbara Alina Cendrowska
nauczycielka z Miejskiego
Przedszkola Nr 1w Rypinie
Zespół korekcyjno-kompensacyjny w przedszkolu.
Pisząc ten artykuł chciałabym podzielić się z czytelnikami
własnymi doświadczeniami związanymi z funkcjonowaniem zespołu korekcyjno-kompensacyjnego w przedszkolu, w którym pracuję.
W trakcie wieloletniej pracy z dziećmi przekonałam się, że w każdej grupie znajdują się zawsze dzieci, które wykazują różnorodne zaburzenia systemu percepcyjno-motorycznego, w związku z tym funkcjonują gorzej niż ich rówieśnicy. Szczególnie jest to wyraźnie widoczne w grupach zerówek 5- godzinnych. W literaturze pedagogicznej podkreśla się ogromną rolę wczesnej interwencji w wyrównywaniu i minimalizowaniu deficytów rozwojowych.(Metera1986)
Pojawiają się też słowa krytyki pod kierunkiem przedszkola, że to na szkole spoczywa cały trud wyrównywania braków edukacyjnych. W sytuacji, kiedy rola Poradni rozpoczyna się i kończy na orzeczeniu opinii o dziecku cała odpowiedzialność spoczywa na przedszkolu. Od jakości pracy przedszkola zależy, w jakim zakresie pomoc dziecku będzie udzielona.
W ramowym rozkładzie dnia pobytu dziecka w przedszkolu oczywiście jest czas w ranku lub po południu na pracę wyrównawczą z dzieckiem, ale jest go bardzo mało. Ponieważ inne dzieci też wymagają obecności nauczyciela. Tego czasu brakuje zupełnie w zerówkach 5-godzinnych. Natomiast nie może mieć miejsca taka sytuacja, kiedy dziecko jest odrywane od zabawy w czasie, gdy rówieśnicy bawią się w kącikach zainteresowań i posadzone przy stoliczku nie bacząc na hałas ma wykonywać specjalne ćwiczenia. Jest to karykatura tego, co powinno być(E. Gruszczyk-Kolczyńska2000).ą- letniegoPartryka s
Doskonałym rozwiązaniem jest zorganizowanie w Przedszkolu zespołu korekcyjno-kompensacyjnego. W placówce, w której pracuję zespół korekcyjno-kompensacyjny działa od dwóch lat.
Do zespołu zakwalifikowane są te dzieci, które posiadają Opinię z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej o odroczeniu obowiązku szkolnego, oraz te dzieci, które na podstawie wstępnej diagnozy wykazują zaburzenia systemu percepcyjno motorycznego. Aby zespół korekcyjno- kompensacyjny mógł funkcjonować muszą być spełnione odpowiednie warunki.
- placówka musi dysponować pedagogiem posiadającym kwalifikacje do prowadzenia terapii pedagogicznej,
- zajęcia zespołu powinny odbywać się w przeznaczonym do tego celu pomieszczeniu wyposażonym w odpowiednie pomoce edukacyjne,
- spotkania zespołu powinny odbywać się nie rzadziej niż trzy razy w tygodniu.
Niewątpliwą zaletą zespołu jest indywidualizacja pracy z dzieckiem.
Każde dziecko uczestniczące w zajęciach posiada własny program terapeutyczny zbudowany w oparciu o wstępną wnikliwą diagnozę.
W przedszkolu, w którym pracuje w zajęciach zespołu uczestniczą również rodzice. Dzięki uczestnictwu rodziców w zajęciach zespołu moja oni możliwość obserwacji swojego dziecka, przekonania się, jakie trudności ma dziecko, oraz dostają „ instrukcję „ jak mogą pomóc własnemu dziecku. Praktyka pokazuje, że zaangażowanie rodziców odnosi doskonałe efekty.
Często nauczyciele rozpoczynający staż na różne stopnie awansu zawodowego zastanawiają się, jakie działania podjąć, aby podnieść jakość placówki, w której pracują. Uważam, że ten obszar działalności jest w
przedszkolu bardzo ważny i zachęcam koleżanki do podjęcia trudu podniesienia
swoich kwalifikacji, w celu prowadzenia w swojej placówce pracy terapeutycznej. Z własnego doświadczenia wiem, że prowadzenie terapii daje nauczycielowi wiele satysfakcji, placówka podnosi jakość swojej pracy, rodzice nie pozostają sami wobec problemów swoich dzieci. Najważniejszą korzyść odnoszą jednak dzieci, którym dzięki podjętym działaniom umożliwiamy „Dobry Start” w szkole.
Dla ilustracji podejmowanych działań zamieszczam scenariusze zajęć terapeutycznych.
Literatura
Barbara Kaja, Zarys Terapii Dziecka, Bydgoszcz 2001,Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej
Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, Ewa Zielińska, Dziecięca Matematyka, Warszawa 2000, WSiP
Krystyna Grabałowska, Jadwiga Jastrząb, Janina Mickiewicz, Maria Wojak Ćwiczenia W Czytaniu I Pisaniu, Toruń 1996
Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa” Dom Organizatora”
Elżbieta Iwaszkiewicz, Zestaw Ćwiczeń do Zajęć Korekcyjno-Kompensacyjnych Dla Dzieci W Przedszkolu, Warszawa 1994, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN
Janina Stadnicka, Terapia Dzieci Muzyką, Ruchem i Mową, Warszawa 1998, WSiP
Marta Bogdanowicz, Metoda Dobrego Startu, Warszawa 1999, WSiP
SCENARIUSZ ZAJĘCIA TERAPEUTYCZNEGO
Temat: Ćwiczenia w czytaniu wyrazów dwusylabowych o sylabach otwartych.
|
Lp. Nazwa zabawy lub ćwiczenia |
Cel zabawy lub ćwiczenia |
Przebieg zabawy lub ćwiczenia |
Pomoce |
|
1. Zabawa ruchowa- Pociągi |
Wprowadzenie dobrego nastroju, szybka reakcja na zmiany i przerwę w muzyce. Ćwiczenia w analizie słuchowej. |
Terapeuta zaprasza dzieci na wycieczkę do lasu. Pojedziemy pociągiem.
Do jednego pociągu wsiądą te dzieci, których imię rozpoczyna się na samogłoskę a do drugiego wsiądą te dzieci, których imię rozpoczyna się na spółgłoskę.
Dziecko mówi głośno swoje imię i określa czy rozpoczyna się na samogłoskę czy spółgłoskę.
Pociągi poruszają się w rytm melodii, na przerwę w muzyce zatrzymują się. |
Kaseta A. Stadnicki Terapia dzieci muzyką ruchem i mową. |
|
2. Kogo spotkamy w lesie. |
Usprawnianie percepcji wzrokowej
-postrzeganie figury i tła.
Ćwiczenia w mówieniu. |
Przyjrzyj się ilustracji, odszukaj zwierzęta, które ukryły się w lesie. Nazwij je, czy możesz o nich coś powiedzieć.
|
PUS Idę do szkoły.
|
|
3. Głosy lasu. |
Usprawnianie percepcji słuchowej. |
Posłuchaj uważnie głosów lasu, nazwij zwierzę, którego glos usłyszałeś. |
Płyta z nagranymi odgłosami leśnych zwierząt. |
|
4. Połącz w całość. |
Koordynacja wzrokowo-ruchowa.
Ćwiczenia w czytaniu.
|
Wiatr pomieszał połówki liści, połącz liście i odczytaj sylabę, która jest na liściu (la, lo, lu, li, le, ly, lą, lę)
Z przygotowanych elementów ułóż obrazek (lisy). Ułóż z sylab podpis do obrazka, odczytaj go
(li - sy) |
Połówki liści, na jednej połowie samogłoska, na drugiej spółgłoska.
Koperta z elementami do układania obrazka, oraz sylaby( li -sy. |
|
5. Zabawa ruchowa Wiewiórki w dziupli. |
Odprężenie organizmu.
Szybka reakcja na przerwę w muzyce. |
Na dywanie leżą szarfy to dziuple dzieci są wiewiórkami. Dla jednej wiewiórki nie ma dziupli. Kiedy słychać muzykę dzieci –wiewiórki biegają. Na przerwę w muzyce szukają dziupli. |
Szarfy, kaseta A. Stadnicki Terapia dzieci
muzyką ruchem i mowa. |
|
6.Szukamy podpisu do obrazka. |
Ćwiczenia w czytaniu wyrazów dwusylabowych o sylabach otwartych.
Koordynacja wzrokowo-ruchowa. |
Dziecko ma przed sobą obrazki, każdy obrazek jest nazwany przez dziecko. W kopercie znajdują się wyrazy. Dziecko czyta wyraz i układa pod odpowiednim obrazkiem. |
Obrazki, wyrazy: lasy, lisy, lala, osy domy. |
|
7.Kolorowanie obrazka |
Rozwijanie sprawności manualnych |
Kolorowanie wybranych obrazków. |
Kredki, kartka z obrazkami. |
|
8. Słuchanie
muzyki. |
Relaksacja, odprężenie organizmu. |
Dzieci leżą wygodnie na dywanie z poduszeczkami pod głową i słuchają muzyki. |
Płyta, Muzyka relaksacyjna. |
SCENARIUSZ ZAJĘCIA TERAPEUTYCZNEGO
Temat: Liczenie w zakresie 6
|
L.p. Rodzaj i nazwa ćwiczenia |
Cel zabawy lub ćwiczenia |
Przebieg |
Pomoce |
|
.1 Zabawa ruchowa „ Ugi -Bugi” |
Orientacja w schemacie własnego ciała. |
Zabawa ze śpiewem przy jednoczesnym wskazywaniu części ciała. |
Płyta |
|
2. Ile dźwięków słyszysz? |
Rozwijanie percepcji słuchowej, oraz umiejętności liczenia. |
Nauczycielka gra na dzwonkach dźwięki, dziecko liczy i tyle samo razy gra na drewienkach. |
Dzwonki, drewienka |
|
3. Odszukaj taki sam obrazek. |
Rozwijanie orientacji przestrzennej oraz pamięci wzrokowej. |
- Nauczycielka rozkłada karty,należy przyjrzeć się kartom i poskładać je w pary.
- Nauczycielka rozkłada przed dzieckiem karty „ Piotruś „
Następnie karty są zakryte. Zabawa polega na odkrywaniu zawsze dwóch kart. Dziecko zapamiętuje układ kart i szuka pary. |
Karty do gry „Piotruś” samochody |
|
4.Domimo
|
Ćwiczenia w liczeniu w zakresie 6.
Rozwijanie pamięci wzrokowej. |
Zabawa dominem |
Domino |
|
5.Zabawa ruchowa |
Szybkie reagowanie na zmiany w muzyce. |
Zabawa przy muzyce. |
Płyta. |
|
6. Przeliczanie
elementów zbiorów.
|
Rozwijanie umiejętności liczenia w zakresie 6, oraz zapisywanie wyniku za pomocą cyfry. |
Przeliczanie liczmanów układanie podpisu z odpowiedniej cyfry.
Przeliczanie marchewek i kwiatków. |
Koperty z cyframi 1,2,3,4,5
Wykorzystanie komputera, gra edukacyjna Sokrates -liczenie |
|
7. Zabawa Magiczna liczba |
Odprężenie organizmu. |
Zabawa wg słów piosenki, |
|
|
8. Kolorowe figury |
Rozwijanie sprawności manualnych, utrwalanie figur geometrycznych |
Dzieci obrysowują koło, trójkąt, kwadrat, a następnie kolorują figury
Na kolejnym zajęciu obklejają figury wałeczkami z plasteliny. |
Klocki w kształcie figur geometrycznych, kredki, plastelina, kartki. |
SCENARIUSZ ZAJĘCIA TERAPEUTYCZNEGO
Temat: Czytanie wyrazów dwu i trzy sylabowych o sylabach otwartych.
|
L.p. Rodzaj ćwiczenia |
Cel ćwiczenia |
Przebieg |
Pomoce |
|
1.Zabawa ruchowa” Ja tak- a wy tak” |
Ćwiczenia poczucia stron i orientacji w schemacie ciała własnego i osób stojących naprzeciw. |
Prowadzący zapowiada grę; jeśli podniosę ramiona w górę- wszyscy kładą ręce na kolana, zegnę ręce w łokciach – wszyscy podnoszą ręce do góry. |
Płyta. |
|
2.O którym obrazku mówię. |
Ćwiczenie spostrzegawczości wzrokowej. |
Przed dzieckiem rozłożone obrazki, nauczycielka mówi o jednym z obrazków. Zadaniem dziecka jest odgadniecie, o którym obrazku mówi nauczycielka. |
Obrazki |
|
3. Loteryjka wyrazowa |
Doskonalenie techniki i tempa czytania wyrazów 2 i 3 i sylabowych o sylabach otwartych.
Różnicowanie słuchowe i wzrokowe wyrazów oraz wytwarzanie prawidłowych skojarzeń słuchowo- wzrokowych. |
Terapeuta eksponuje pojedynczo wypisane wyrazy, dzieci odszukują ich odpowiedniki w swoich zestawach. Odpowiedniki układają we właściwym miejscu na loteryjce.
Terapeuta wspólnie z dziećmi odczytuje eksponowane wyrazy, potem je zakrywa. Następnie wymawia je pojedynczo, dzieci odszukują ich wzrokowe odpowiedniki na loteryjce i nakrywają |
Każde dziecko otrzymuje kartonik zbiorczy loteryjki i komplet pojedynczych wypisanych wyrazów.
Lis, motyle, raki, morele, litery, kora, kura, koty, osa
|
|
4.Uzupelnianka wyrazowo-obrazkowa. |
Kojarzenie nazwy z obrazem graficznym. |
Dzieci segregują karteczki na zawierające nazwy zwierząt i nie zawierające tych nazw. Biorą uzupełniankę z rysunkami zwierząt i układają odpowiednie podpisy.
|
Wykorzystanie karteczek z powyższej loteryjki. |
|
5.Ćwiczenia rytmiczne |
Usprawnianie funkcji słuchowej i sprawności ruchowej. |
Dzieci maszerują i wygrywają na bębenku podany rytm. |
Bębenek. |
|
6. Kolorowanie obrazków. |
Usprawnianie drobnych ruchów ręki. |
Dzieci kolorują obrazki. |
Kredki. |
SCENARIUSZ ZAJĘCIA TERAPEUTYCZNEGO
Temat: Tworzenie wyrazów dwu i trzysylabowych.
|
L.p. Rodzaj ćwiczenia |
Cel ćwiczenia |
Przebieg |
Pomoce |
|
1. Jestem Twoim odbiciem |
Ćwiczenie poczucia stron i orientacji w schemacie własnego ciała i osób stojących naprzeciw |
Pary, zwrócone twarzami do siebie, stykają się lekko dłońmi, jedynki są inicjatorami ruchów, a dwójki starają się tylko nadążyć za ruchami partnerów same będąc bierne. |
Muzyka z płyty |
|
2. Narysuj linię łączącą rysunki.
Domino samogłoskowe. |
Ćwiczenia usprawniające percepcję wzrokową
- doskonalenie
stosunków przestrzennych.
-Utrwalanie wyglądu samogłosek. |
Przyjrzyj się rysunkowi Narysuj drogę, którą, połączysz rysunki.
Zadanie polega na łączeniu w pary tych samych liter przez dobieranie odpowiednich kartoników. |
Karta pracy
Domino samogłoskowe |
|
3. Wszystko zaczyna się tą samą głoską.
Składanie wyrazów z sylab otwartych.
|
Operatywność działania w sferze percepcji słuchowej na bazie funkcji słuch fonematyczny, analiza i synteza słuchowa, kształcenie funkcji mowy.
Doskonalenie techniki czytania.
Rozwijanie koordynacji wzrokowo –ruchowo -słuchowej. |
Powiedz 5 wyrazów rozpoczynających się tą samą głoską. Możesz pomagać sobie obrazkami.
Z rozsypanki sylabowej układanie wyrazów dwu i trzysylabowych np.: motyle |
Obrazki.
Koperty z sylabami. |
|
4. Ćwiczenia grafomotoryczne. |
Tworzenie trwałych skojarzeń miedzy doznaniami kinestetycznymi a graficznym śladem własnego ciała. |
Kreślenie w powietrzu dużych, płynnych. Swobodnych ruchów w kształcie fal, kół, ósemek. |
|
|
5.Rysowanie po śladzie. |
Ćwiczenie sprawności manualnych.
Odprężenie. |
Rysowanie bez odrywania ręki wzoru. Słuchanie muzyki relaksacyjnej. |
Karta pracy,
Płyta. |
SCENARIUSZ ZAJECIA TERAPEUTYCZNEGO
Temat: Słuchowo -wzrokowo-ruchowe opracowanie litery p.
|
L.p. Rodzaj ćwiczenia |
Cel ćwiczenia |
Przebieg |
Pomoce |
|
1.Zabawa ruchowa.
Osłuchanie z piosenką pt.: „Papuga” |
Orientacja w schemacie ciała
Zapoznanie z treścią piosenki, osłuchanie z melodią. |
Dotykanie prawym łokciem lewego kolana, lub dotykanie nazywanych części itp.
Nauczycielka kilkakrotnie śpiewa piosenkę o papudze. Zachęca dzieci do wspólnego śpiewu. |
Ilustracja papugi |
|
2.Uważne słuchanie tekstu piosenki |
Rozwijanie percepcji słuchowej
Ćwiczenia słownikowe |
Zadaniem dzieci jest odszukanie w tekście piosenki jak najwięcej wyrazów rozpoczynających się na głoskę p
Wyszukiwanie innych wyrazów na głoskę p |
|
|
3.Prezentacja litery |
Usprawnianie percepcji wzrokowej
- polisensoryczne uczenie się litery |
Rozmowa na temat jak wygląda litera p
Uczenie się litery na planszy o -falistej strukturze
-na tacy z kaszą
-palcem w powietrzu
- pisanie mazakiem na szarym papierze
Dzieci śpiewając piosenkę o papudze rysują po kształcie litery.
|
Plansze z litera p
tace z kaszą, mazaki , |
|
4Zabawa ruchowa
|
Ćwiczenie motoryki dużej |
Kiedy dzieci słyszą muzykę naśladują lecącą papugę machając rękami. |
Nagranie na taśmie |
|
5 Ozdabianie kształtu litery p |
Ćwiczenie motoryki małej |
Ozdabianie kształtu litery wyrywanką |
Karty pracy kolorowy papier. |
SCENARIUSZ ZAJĘCIA TERAPEUTYCZNEGO.
Temat: Czytanie sylab dwuliterowych i łączenie ich z innymi sylabami w nowe wyrazy.
|
L.p. Rodzaj
ćwiczenia |
Cel ćwiczenia |
Przebieg ćwiczenia |
Pomoce |
|
1. Ćwiczenia grafomotoryczne |
Tworzenie trwałych skojarzeń między doznaniami kinestetycznymi a graficznymi śladami własnego ruchu w trakcie wykonywania swobodnych dużych graficznych ruchów całą ręką. |
Dzieci kreślą w powietrzu duże swobodne ruchy w kształcie fal, kół, ósemek, dużych piłek itp. |
|
|
2.-Wyszukiwanie liter wchodzących w skład sylaby,
Wyszukiwanie
wskazanej sylaby |
Ćwiczenia pamięci wzrokowej |
Zadaniem dzieci jest odszukanie w ramce liter wchodzących w skład sylaby i połączenie ich z sylabą.
- Zaznaczanie wskazanej sylaby w wyrazie |
Karta pracy np:
la ma to se lu
np.:
sa sama, masa
ma mama mata
ta tata tara |
|
3. Czytanie sylab dwuliterowych i łączenie ich z sylabami w nowe wyrazy. |
Usprawnianie funkcji słuchowych
- ćwiczenia poprawnej artykulacji
- bogacenie słownika |
Przed dzieckiem znajduje się rozsypanka sylabowa, dziecko czyta sylaby i łączy je w wyrazy
- połącz sylaby w wyrazy i narysuj, o czym przeczytałeś. |
Rozsypanka sylabowa, karta pracy, np: lasy |
|
4. Zabawa ruchowa |
Ćwiczenia ogólnej sprawności ruchowej |
Chwyty oburącz lub jedna ręką woreczków rzucanych do dziecka. |
Woreczki |
|
5. Pisanie na maszynie lub na komputerze. |
Ćwiczenia mięśni palców, utrwalanie znajomości kształtu liter. |
Dzieci piszą na maszynach lub na komputerze znane im wyrazy. |
Maszyny do pisania, komputer.
|
|
6. Relaksacja |
Odprężenie organizmu |
Relaksacja wg Jacobsona w wersji B. Kaji. |
Opis znajduje się w pozycji B. Kaji „ Zarys Terapii Dziecka” |
