Program przeznaczony jest dla dziecka wykazującego szczególne uzdolnienia i zainteresowania nauką pisania i czytania w przedszkolu. Jest to chłopiec mający 4 latka, który poziomem wiedzy i umiejętności wyprzedza swoich rówieśników.Program realizowany jest w grupie 3-4-5- latków.
ZDOLNE DZIECKO – CHARAKTERYSTYKA
Zdolne dziecko to takie, które w kilku różnych dziedzinach osiąga wyniki wyraźnie lepsze od średnich wyników przypisanych jego grupie wiekowej. Ponadto, dziećmi szczególnie uzdolnionymi nazywa się te, które wykazują wysokie umiejętności w jednej lub więcej dziedzin, charakteryzują się one dużą wszechstronnością i biegłością dotyczącą wielu tematów.
Dzieci zdolne charakteryzuje zdolność do rozumowania abstrakcyjnego, ciekawość intelektualna, łatwość uczenia się, szeroki zakres zainteresowań, duży zakres uwagi, większy zasób słownika czynnego, umiejętność samodzielnej pracy, zdolność obserwacji, inicjatywa i oryginalność, szybka reakcja na nowe idee, samodzielność sądów odległych od siebie faktów, potrzeba poszukiwań nowych rozwiązań, cierpliwość w ich poszukiwaniu.
D. Lewis dowodzi, iż dziecko rodzi się wszechstronnie uzdolnione z pełną możliwością rozwoju we wszystkich kierunkach, potencjalną wybitną inteligencją i zadatkami na rozwijanie wszelkiej twórczości oraz dużym talentem społecznym. Podkreśla się szczególną role czynnika genetycznego, który warunkuje zdolności. Grupa psychologów zdecydowanie twierdzi, że o zdolnościach człowieka decyduje środowisko, w którym się rozwija oraz świadoma działalność ludzi na rzecz rozwoju zdolności.
Amerykański psycholog J. P. Guilford wyróżnił następujące cechy zdolności twórczych: płynność myślenia, giętkość myślenia oraz oryginalność.
J. Pieter określa zdolności jako zespół warunków zewnętrznych jednostki umożliwiających wykonywanie działań określonego rodzaju.
Wyróżnia się zdolności ogólne, do których zalicza się niekiedy wyłącznie inteligencję, ale także spostrzegawczość, wyuczalność, wyobraźnię, zręczność i sprawność ruchową oraz zdolności specjalne ukierunkowane przedmiotowo np. zdolności językowe, matematyczne, muzyczne, plastyczne, techniczne, organizacyjne czy sportowe. Zakłada się przy tym wzajemne powiązania, gdyż wykonywanie działalności specjalistycznej rozwija równocześnie zarówno zdolności specjalne jak i zdolności ogólne.
U dzieci zdolnych można zaobserwować następujące cechy zachowania: Mają fantastyczne pomysły ( dzikie), które realizują bez względu na istniejące warunki, mówiąc akcentują elementy słabo dostrzegane przez innych, wynikiem czego nie są rozumiani i doceniani, wiele zagadnień ich interesuje, co sprawia, że są postrzegani jako powierzchowni, uczą się szybko, skracają działanie w toku rozwiązywania zadań intelektualnych, nie zawsze potrafią wyjaśnić jak do tego doszli, pracują lekko z humorem, mogą być spostrzegani jako mało odpowiedzialni, lekceważący stosunek do zadań, preferują pracę w samotności, niekiedy ukrywają swoje zdolności, by nie wyróżnić się w grupie.
Program przeznaczony jest dla dziecka wykazującego szczególne uzdolnienia i zainteresowania nauką pisania i czytania w przedszkolu. Jest to chłopiec mający 4 latka, który poziomem wiedzy i umiejętności wyprzedza swoich rówieśników. Program powstał na bazie Podstawy programowej wychowania przedszkolnego.
CELE OGÓLNE:
- wspieranie rozwoju ustabilizowanej i pełnej osobowości, na którą składają się zdolności intelektualne, emocjonalne i społeczne
- zachęcanie do otwartości na pomysły
- pobudzanie do inicjatywy w podejmowaniu i rozwiązywaniu zadań i problemów
- tworzenie warunków do przeżywania przez dziecko satysfakcji z własnego działania i osiąganych sukcesów
- podtrzymywanie i rozwijanie naturalnej potrzeby wielowymiarowego poznawania przez dziecko świata i siebie w bezpośrednim kontakcie z rzeczywistością, obrazem, symbolem, słowem oraz w relacjach inerpersonalnych.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
- dziecko swobodnie posługuje się językiem ojczystym
- posiada zdolność logicznego rozumowania
- jest kreatywne, twórcze
- ma bogatą wyobraźnię
- posiada zdolność kwestionowania pojęć i pomysłów
- umie czytać
- ma dużą wiedzę ogólną, znakomitą pamięć i poczucie humoru
- umie rozwiązywać problemy
- szybko przyswaja wiedzę
- cechuje się zdolnością koncentracji na konkretnych zadaniach
- umie współpracować i pewnie czuje się w kontaktach z innymi
- ma silnie rozwinięte zdolności praktyczne, potrafi sprawnie manipulować różnymi przedmiotami
- zadaje nietypowe pytania
- szybko zapamiętuje i przypomina sobie nowe informacje
- rozumie pojęcia matematyczne, gry, prawidła logiczno- matematyczne i zabawy z wykorzystaniem liczb
- interesuje się książkami, czasopismami
- sprawnie komunikuje się z innymi
- zgłębia wiedzę i tematy, które go szczególnie interesują
ZADANIA:
W pracy z dzieckiem zdolnym stawiamy takie zadania, które aktywizują myślenie, mobilizują do zadawania pytań, rozwiązywania problemów, zastanawiania się nad rozwiązaniem, wyzwalają inwencję twórczą i ekspresję, mobilizują dziecko do poszukiwania wciąż nowych rozwiązań.
Należy odpowiednio zorganizować jego pracę, aby rozwinąć jego zdolności, zrealizować wybitną inteligencję, tak zorganizować środowisko, aby wiedza i umiejętności zdobyte były trwałe, zrozumiałe i szczególnie wartościowe w dalszej nauce dziecka.
TREŚCI EDUKACYJNE :
Treści edukacyjne są tak dobrane, aby rozwijać uzdolnienia, zdolności i zainteresowania dziecka w obszarze edukacji:
- mowy i myślenia
- przygotowania do pisania i czytania
- matematycznej
1. OBSZAR EDUKACJI W ZAKRESIE MOWY I MYŚLENIA
- umie się wypowiadać, jest słuchany i akceptowany przez innych oraz sam potrafi słuchać
- rozwija umiejętność kulturalnego dyskutowania, umie dochodzić w dyskusji do kompromisu
- poprawnie wypowiada się pod względem gramatycznym, słownikowym, artykulacyjnym i logicznym, zarówno w mowie powiązanej jak i rozmowie
- posiada bogaty zasób wiadomości z zagadnień przyrodniczych, społecznych, zdrowotnych, estetycznych, technicznych, matematycznych
- rozwiązuje zagadek słowne o różnych przedmiotach i zjawiskach, podając ich cechy charakterystyczne – czasem także cechy istotne
- udział w zabawach dydaktycznych o różnym stopniu trudności, z uwzględnieniem zabaw polegających na wyszukiwaniu cech wspólnych
- bierze udział w zabawach oraz grach dydaktycznych z elementami współzawodnictwa – uczy się przyjmować ze spokojem przegranej i traktowanie tego faktu jako elementu zabawy
- interesuje się książkami z dużą ilością tekstu, wyszukuje w tekście znane litery lub łatwe do czytania wyrazy
- starannie wykonuje zadania graficzne i koloruje rysunki konturowe bez wychodzenia poza linię, oraz kalkuje z książek obrazki przez kalkę techniczną
- poznaje dłuższe utwory literackie, umie opowiedzieć o postaci i zdarzeniach oraz tworzy własne zakończenia opowiadań i bajek
- bierze udział w inscenizacjach, teatrzykach przedszkolnych, występach
- umie porządkować historyjki obrazkowe i opowiadać o nich
- ma przekonanie o własnych możliwościach i zdolnościach
2.OBSZAR EDUKACJI W ZAKRESIE PRZYGOTOWANIA DO PISANIA I CZYTANIA
- porównuje, uwzględnia różnice i podobieństwa na obrazkach
- umie dopasować kontury do rysunków oraz dobiera takie same obrazki, przedmioty, figury
- układa historyjki obrazkowe
- wyszukuje drobne szczegóły różniące dwa takie same obrazki
- dokładnie klasyfikuje figury geometryczne według kilku wybranych cech
- korzysta z gier, domin, loteryjek, puzzli
- rozpoznaje różne odgłosy i dźwięki dochodzące z najbliższego otoczenia
- jest inicjatorem wielu zabaw dydaktycznych
- rozpoznaje dźwięki i odgłosy znanych instrumentów perkusyjnych, przelicza liczbę odgłosów i odtwarza ich
- maluje i rysuje na dużych formatach papieru – ćwiczenia rozmachowe
- rozróżnia i nazywa pojęcia odnoszące się do położenia przedmiotów w przestrzeni
- obrysowuje kontury według szablonu
- stempluje, maluje, rysuje, nawleka korale
- zamalowywuje pędzlem całą powierzchnię
- wykazuje zainteresowanie napisami w sali i tekstami w książkach
- potrafi dobierać pary obrazków, których nazwy rymują się
- zapamiętuje wygląd liter drukowanych małych i wielkich
3.OBSZAR EDUKACJI MATEMATYCZNEJ
- posiada orientację w schemacie własnego ciała, umie określić strony– prawą i lewą
- posługuje się pojęciami dotyczącymi kierunków: w lewo, w prawo
- w odniesieniu do siebie: na prawo, naprzeciw itp.
- nazywa, rozpoznaje, odwzorowuje, manipuluje figurami geometrycznymi
- stosuje określenia przedmiotów
- tworzy, klasyfikuje, porównuje oraz dzieli zbiory przedmiotów według jednej lub więcej cech
- posługuje się liczebnikami głównymi w zakresie do 10
- zna liczebniki porządkowe
- rozwiązuje zadania tekstowe
- posługuje się wagą szalkową, operuje pojęciami: cięższy od, lżejszy od, waży tyle samo, tak samo ciężki, waży tyle samo, nieco cięższy
- porównuje pojemność naczyń przy przelewaniu płynu i przesypywaniu ciał sypkich
- odmierza i porównuje poziom płynu w naczyniach o różnej wielkości i kształcie
- zna określenia czasu( pory dnia, dni tygodnia, pory roku, nazwy miesięcy)
- zna zastosowanie zegara piaskowego, kuchennego minutnika, oraz zegara tarczowego
METODY I FORMY PRACY
Program został opracowany z myślą o dziecku które nie boi się rozwiązywania problemów oraz cieszy się z każdego najmniejszego sukcesu. W realizacji powyższego programu metody pracy zależne będą od celów, treści i zdań dydaktycznych.
Podzielę je następująco:
- ze względu na źródło wiedzy: słowne, oglądowe, praktyczne;
- ze względu na sposoby uczenia: podające, problemowo-poszukujące (uczenie się przez odkrywanie), praktyczne (uczenie się przez działanie), ekspresyjne (uczenie się przez przeżywanie). Dominującą rolę odgrywać jednak powinny metody aktywizujące dzieci.
Przyjęte formy pracy:
- praca indywidualna - dziecko samodzielne wykonuje czynność
- praca grupowa - dziecko pracuje w grupach.
EWALUACJA PROGRAMU
Przedmiotem ewaluacji są wyniki końcowe, jakie dziecko osiągnie w wyniku realizacji programu w zakresie postaw, umiejętności i wiadomości. Dokonana ona zostanie po zakończeniu roku szkolnego. W tym celu wykorzystane zostaną wytwory prac dziecka, a także przeprowadzone testy, m.in. test kompetencji dziecka sześcioletniego.
BIBLIOGRAFIA
- J. Bates, s. Mday – "Dzieci zdolne, ambitne i utalentowane"
- D. Lewis-"Jak wychować zdolne dziecko"
- T. Lewowicki "Kształcenie uczniów zdolnych", WSiP W-wa 1980
- E. Bełczewska, M. Herde, E. Kwiatkowska, J.Wasilewska, A. Łada- Grodzicka – "ABC...Program wychowania przedszkolnego XXI wieku".
Opracowała: Małgorzata Sikorska
