Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Drama jako metoda rozwoju osobowości człowieka

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 2244 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 

"Drama to rodzaj utworu scenicznego z pierwszej połowy XIX wieku, odbiegający od reguł klasycznej dramaturgii, bliski melodramatowi w dążeniu do jaskrawych sentymentalnych efektów" - taką definicję pojęcia "drama" podaje "Słownik języka polskiego" pod red. M.Szymczaka. Ta jednak nie dotyczy nazwy metody nauczania, która stosowana jest na lekcjach języka polskiego. Słowo "drama" w pracy nauczyciela nie zawsze oznacza nazwę gatunku literackiego ani scenicznego, lecz metodę, która polega na nauczaniu poprzez działanie w roli. Uczeń, wchodząc w rolę, ukryty za maską, rozwiązuje problemy innych ludzi (np. bohaterów literackich), ale jednocześnie swoje własne, dlatego drama powoduje zmiany szybciej niż inne metody nauczania, "wzmacnia" uczniów nieśmiałych, zagubionych. Poprzez działanie w określonej roli łatwiej dziecku podejmować decyzje, rozwiązywać zadania, rozwinąć osobowość.

Drama to jedyna metoda, która w swej istocie zainteresowana jest indywidualnością ucznia, pozwala bliżej go poznać, określić jego zdolność, zainteresowania, która angażuje na jednej lekcji wszystkich uczniów. Wykorzystuje także spontaniczną, właściwą naturze człowieka ekspresję aktorską oraz skłonność do naśladownictwa i zabawy. Może być zarówno metodą samodzielną, wychowawczą, służącą rozwijaniu osobowości dziecka i młodzieży, jak i pomocniczą, dydaktyczną, wykorzystywaną w szkole nie tylko na lekcjach języka polskiego, lecz także na lekcjach języków obcych, historii, geografii, na zajęciach artystycznych czy nawet przedmiotach przyrodniczo-matematycznych.

Aktywność dramatyczna dzieci i młodzieży przejawia się w grach i zabawach. stanowią one naturalną drogę rozwoju człowieka w okresie dzieciństwa. W późniejszej fazie owa naturalna forma zachowań zostaje głęboko ukryta pod różnymi maskami, które przybiera człowiek. Zwolennicy wychowania przez dramę uważają, że aktywność dramatyczna, którą obserwuje się w grach i zabawach dzieci, nie powinna zanikać w okresie dojrzewania i dojrzałości, a jedynie przybierać inny charakter, realizując pełny proces dorastania człowieka.

Drama - jak już pisałam - bazuje także na naturalnej skłonności człowieka do naśladownictwa. Już dawno zostało dowiedzione, że mamy z nim do czynienia już w najwcześniejszym okresie życia człowieka. Naśladownictwo ogranicza się początkowo do najprostszych czynników i zachowań, które dopiero później, w miarę dorastania, dziecko ze sobą łączy w ciągi przyczynowo-skutkowe. Każda sytuacja, w której uczestniczy, dostarcza mu nowych spostrzeżeń. Zdobyte tą drogą doświadczenia wykorzystywane są w organizowaniu zabaw, w trakcie których dziecko zachowuje się tak jak np. sprzedawca w sklepie, lekarz w przychodni czy matka sprzątająca mieszkanie. W Mierę rozwoju i zdobywania nowych wiadomości o świecie dziecko coraz bardziej urozmaica i komplikuje swoje początkowo proste formy naśladowcze. I to właśnie drama, wykorzystująca naturalne predyspozycje dziecka do wchodzenia w role i jednocześnie ukierunkowująca je, jest świadomą kontynuacją owych spontanicznych zabaw dziecka. Przyczyniając się do ich rozwoju, kształci wyobrażenia, uczy myśleć i działać samodzielnie.

Drama przeciwstawiana jest często tradycyjnym metodom edukacyjnym, szczególnie metodom pracy teatru szkolnego czy tradycyjnej metodzie inscenizacji tekstów na lekcjach literackich. Nauczyciel bowiem, dając dziecku do ręki gotowy tekst i egzekwując jego pamięciowe opanowanie i odegranie, uczy go sztuki udawania. Dziecko zatraca w takiej sytuacji swoją osobowość, staje się w narzuconej roli kimś innym. Odtwarzając daną rolę zmusza się, by wyrazić uczucia, przeżycia narzuconej sobie obcej postaci. Związane jest to bezpośrednio z posługiwaniem się tym modelem pracy z uczniem, w którym kładzie się nacisk bardziej na popisowy efekt, niż przekazywanie gotowych wzorców, niż na poszukiwania i kształtowania człowieka twórczego. Teoria dramy głosi, że w początkowej fazie edukacji dziecka nie należy zmuszać go do gry wg gotowego scenariusza. W dramie ważne są efekty uzyskiwane na każdym kolejnym spotkaniu, liczy się sam proces, nie efekt końcowy w postaci przedstawienia teatralnego.

Ogromną rolę odgrywa również właściwy wybór materiału literackiego, zgodnego z dziecięcymi zainteresowaniami oraz zdolnościami przyswajania wrażeń i przeżyć. Rola nauczyciela powinna być "ukryta" i ograniczać się do działań organizacyjnych oraz stymulujących działalność uczniów (zamiast narzucania im reguł gry scenicznej). W związku z tym lepsza niż przyswajanie przez dziecko tekstu w sposób pamięciowy jest improwizacja.

Techniki dramowe

Na lekcji dramy istnieje wiele możliwości korelacji treści polonistycznych z innymi przedmiotami. Można łączyć muzykę, rytmikę, wiadomości z historii i geografii, powołując grupę ekspertów do oceny utworów pisarza, czy budując pomnik powstańców. W związku z tym w dramie można wyróżnić kilkadziesiąt technik, które ogólnie można podzielić na:
1. typowe role (rozmowy w rolach, wywiady, improwizacje),
2. konwencje rzeźby, obrazu, filmu,
3. techniki plastyczno-manualne (rysunki, plany, makiety, przedmioty, modele, kostiumy, muzeum),
4. ćwiczenia głosowe i pisemne.

Głównym sposobem pracy w dramie jest bycie w roli. Najczęściej polega to na tym, że uczeń jest sobą w nowej, nie znanej dla niego, odmiennej od codziennego życia sytuacji lub stara się być w sytuacji postaci. Im starsza młodzież, im dłużej pracuje technikami dramy, tym bardziej można pracę w rolach pogłębiać, przechodząc od prostych typów do coraz bogatszej charakterystyki postaci. O konflikcie jako naturalnej cesze dramy, należy pamiętać przy wszystkich ćwiczeniach. Zasada ta będzie obowiązywać na lekcjach języka polskiego prowadzonych metodą dramy przy wchodzeniu w role postaci literackich.

Rolę nazywamy "pełną", "realną", "realistyczną", "prawdziwą", "rzeczywistą", "naturalną", "psychologiczną". Najczęściej mówi się o roli lub "wejściu w rolę". Inne określenia to "bycie w roli", "praca w roli", "działanie w roli". Najprostszym sposobem bycia w roli jest rozmowa na określony, zadany temat. Najbezpieczniejszą zaś formą - spotkanie w zespołach dwuosobowych, rozgrywające się na kilku planach jednocześnie. Technika rozmowy w roli jest doskonałym ćwiczeniem, pogłębiającym zrozumienie przeżyć i zachowań postaci literackich, jest także świetnym ćwiczeniem językowym.

Częstym sposobem pracy w roli jest wywiad, który może być prowadzony po cichu, intymny, dwuosobowy i oficjalny, prowadzony przez całą grupę z jedną czy kilkoma osobami. Wywiady mogą uczniowie prowadzić w rolach i poza rolami, pozostając sobą.

Obie konwencje bycia w roli, rozmowa i wywiad, jako bardzo bezpieczne, nie wymagają umiejętności aktorskich; angażują emocjonalnie, rozwijają myślenie i wyobraźnię, doskonale nadają się do ćwiczeń w mówieniu.

Najwięcej niejasności i dowolności terminologicznej wiąże się z techniką improwizacji. W publikacjach angielskich natknęłam się na takie terminy jak: etiuda, improwizacja, scenka improwizowana, scenka teatralna, przedstawienie improwizowane i nie zawsze określa się zakres ich znaczenia. Niektóre z tych określeń stosuje się zamiennie, na wyczucie. Anna Dziedzic wprowadza następujące terminy:

  • improwizacje (z tekstem, z tekstem i sytuacjami),
  • scenka improwizowana,
  • przedstawienie improwizowane,
  • inscenizacja.

    Trzy pierwsze są technikami improwizacyjnymi z tekstem powstającym na żywo, podstawą czwartej techniki jest tekst literacki. O improwizacji można mówić wtedy, gdy jedna lub więcej osób otrzymuje rolę oraz temat i próbuje działać w związku z postawionym zadaniem. Podstawą jej jest tekst tworzony na gorąco, w trakcie rozwijającego się sporu i konfliktu z partnerem. Innym wariantem może być improwizacja werbalna, połączona z sytuacjami. Uczniowie wykorzystują w niej czasem proste elementy scenograficzne, meble i rekwizyty, części kostiumów lub rozgrywają działania pantomimiczne. Niezmieniona pozostaje zasada: znany jest początek improwizacji, finał - niewiadomy.

    Scenka improwizowana tym różni się od "czystej" improwizacji, że uczniowie budują ją wg zasady rozwoju akcji, z początkiem, punktem kulminacyjnym i zakończeniem - rozwiązaniem. Przeprowadzając próbę, bardziej lub mniej precyzyjnie szkicują sytuacje i działania, aby na końcu zaprezentować kolegom efekt swojej pracy. Bardzo często na lekcjach języka polskiego stosowane są odtwórcze sceny improwizowane na podstawie różnych zdarzeń i sytuacji konfliktowych z tekstów literackich. Pogłębiają emocjonalny związek z postaciami literackimi, pomagają w zrozumieniu motywacji ich postępowania.

    Podobne efekty przynosi kolejna technika dramy, tzw. rzeźba, która polega na tym, że uczeń przyjmuje rolę, zamiera w bezruchu, jednocześnie ekspresywnie i komunikatywnie wyrażając uczucie postawą czy sytuacją, przy czym ważna jest tu zarówno wymowa całego ciała, jak i jego poszczególnych elementów, gestu ręki, mimiki twarzy. Rzeźbę można przygotowywać indywidualnie lub w zespołach dwuosobowych, rzadziej w większych grupach. Jest to technika bezpieczna, skupiająca uczniów, łatwa i szybka w wykonaniu, przynosząca głębokie przeżycia, rozwijająca oprócz plastyki i ekspresji ciała, uczucia, wyobraźnię i myślenie.

    Technika żywego obrazu bardzo przypomina technikę rzeźby. Na jej określenie przyjęło się stosować kilka określeń: obraz, żywy obraz, obraz bez ruchu, stop klatka, zdjęcie, fotografia. W żywym obrazie, tzn. w obrazie skomponowanym z ludzi, zostaje uchwycone zdarzenie w najbardziej dramatycznym momencie i zatrzymane jak w stop-klatce filmowej lub na fotografii. Jest to technika bardzo bezpieczna, skupiająca. Wariantem tej techniki jest obraz połączony z tekstem.

    Wszystkie techniki dramy są w zasadzie technikami bezpiecznymi i mogą być prowadzone na lekcjach języka polskiego. Dzięki nim uczniowie rozwijają swą wyobraźnię i uczucia, które wg pedagogów wskazują na istotną rolę w kształtowaniu postaw i przekonań.

    Ilona Bociąga-Puchała
    Gminny Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 1 w Popowie

  • Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

    X


    Zarejestruj się lub zaloguj,
    aby mieć pełny dostęp
    do serwisu edukacyjnego.




    www.szkolnictwo.pl

    e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
    - największy w Polsce katalog szkół
    - ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




    Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

    Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




    Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie