Świadomość własnej historii i pamięć o dziejach jest bardzo ważnym elementem tożsamości każdego człowieka. Historia życia, dzieje rodziny, regionu i Narodu łączą się w jedną wielką opowieść, która pozwala nam zrozumieć sens naszego istnienia i nasze miejsce w czasie i przestrzeni. Dociekając tego, co było, co stało się i zaistniało, nie sposób pominąć pytania: skąd czerpiemy wiedzę o tym, co było dawniej ? Źródła historyczne to w pierwszej kolejności najstarsi członkowie naszych rodzin i ich pamięć, dokumenty rodzinne, pamiętniki, listy, fotografie, kroniki gminne i parafialne, artykuły prasowe, publikacje książkowe, dawne akty prawne. Przekaz źródłowy nie ogranicza się tylko do dokumentów pisanych, lecz obejmuje również zabytki architektury, sztuki, narzędzia, stroje, ślady osadnictwa, to wreszcie także niematerialne źródła przekazywane ustnie, jak: zwyczaje, obrzędy, tradycje, język i nazwy regionalne, brzmienie nazwisk, legendy, opowieści i folklor słowny.
Dokumenty pisane są źródłami historycznymi o wyjątkowym znaczeniu dla procesu poznawania dziejów. Dokonując ich analizy nie sposób ograniczyć się tylko do treści, lecz należy brać pod uwagę szerszy kontekst, uwzględniając to jak i kiedy powstawały, w jakich okolicznościach, kto i dlaczego je tworzył, jaki miał stosunek do przedstawionych wydarzeń, co mógł, a czego nie mógł lub nie chciał zapisać, skąd czerpał informacje. Dogłębna krytyka źródła, pozwala na pełne jego zrozumienie.
Czytając wybór źródeł historycznych Regionu Latowickiego, zadajemy sobie pytanie: czy jest to pierwsze tego rodzaju dzieło ? - Otóż nie ! Już w XVI w. miasto Latowicz posiadało zbiory dokumentów, praw miejskich, nadań książęcych i królewskich, odpisów przywilejów, lustracji i opisów miasta zwane "Złotymi Księgami Latowicza" Na przestrzeni wieków było ich wiele. Grube księgi, oprawione s kórę i bogato zdobione ilustracjami, rysunkami, planami i mapami, tworzono nie tylko z nakazu prawa i potrzeby funkcjonowania oraz egzekwowania tegoż, lecz także z potrzeby ugruntowania świadomości i tożsamości historycznej. Opowieści o księgach tych przetrwały do dziś wśród mieszkańców Latowicza. Poszukując odpowiedzi na pytanie: co się z nimi stało, dochodzimy do smutnej prawdy, że drogą grabieży lub dziedziczenia trafiły w prywatne ręce i tylko prymitywny materializm, prywata i chęć zysku wyłączyły je chyba już na zawsze z naszego poznania. Mając to na uwadze, winniśmy zachowane dokumenty historyczne tym mocniej chronić, pielęgnować i dziedzictwo naszej historii pomnażać, by przekazać je w jak najlepszym stanie przyszłym pokoleniom. Są one świadectwem naszej historii, polskiej kultury i tożsamości narodowej.
(ze wstępu)
Zygmunt Tomasz Gajowniczek |
