Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Zainteresowania i zaciekawienia dzieci w przedszkolu

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 6379 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 

"Dzieci są kwiatami, które oświecamy,
ale to one same rozkwitają pełnią
swojej wolności i piękna".

Sebastian Stec

Zmiany dokonujące się w otaczającej nas rzeczywistości znajdują swoje odbicie w różnych dziedzinach działalności człowieka, dotyczą również edukacji. Coraz większego znaczenia nabiera wczesna edukacja - edukacja przedszkolna.
Psychika ludzka, a w szczególności psychika małego dziecka, rozwija się dzięki doświadczeniu zdobywanemu w toku aktywności własnej. Mimo , iż człowiek uczy się przez całe życie, to najwięcej i najintensywniej uczy się, rozwija, kształci w latach dziecięcych. Ciekawość spostrzegawcza i umysłowa jest szczególnie rozbudzona u małych dzieci, u dzieci w wieku przedszkolnym; w zetknięciu z otoczeniem budzą się , rozwijają i doskonalą różne czynności psychiczne.

We współczesnych koncepcjach wychowania przedszkolnego, w ramach, których dziecko traktowane jest jako podmiot wychowania, występują coraz częściej sformułowania mówiące, że celem wychowania w przedszkolu jest wprowadzanie dziecka w kulturę i pomaganie mu w jego własnym rozwoju i wychowaniu, w tworzeniu własnej, niepowtarzalnej indywidualności. Autorzy tej koncepcji podkreślają znaczenie własnego, aktywnego udziału dziecka we własnym rozwoju. Wewnętrzna aktywność dziecka jest, zatem fundamentem w procesie wychowania i kształcenia.
Jednym z czynników wyzwalających i wpływających na aktywność jest zainteresowanie.

W psychologii zainteresowań istnieje wiele definicji określających to pojęcie.
Wg A.Guryckiej ... "zainteresowanie jest to względnie trwała obserwowalna dążność do poznawania otaczającego świata przybierająca postać ukierunkowanej aktywności poznawczej o określonym nasileniu, przejawiająca się w selektywnym stosunku do otaczających zjawisk"...(1)
Czyli zainteresowanie to aktywność poznawcza obejmująca: badanie, eksperymentowanie, studiowanie.
Mówiąc o zainteresowaniach nie można pominąć dwóch istotnych zjawisk pokrewnych, chociaż w mowie potocznej często zamiennie używane są te terminy, tj. zaciekawienie i zamiłowanie.
Wg tej samej autorki "zaciekawienia- to pojedyncze akty poznawcze, charakteryzujące się tym, że wywołane przez cechy nowości i niezwykłości trwają krótko, ukazują się sporadycznie jako odpowiedź na działanie bodźców, które je wywołują...."(2)

Zaciekawienia odgrywają ważną rolę w rozwoju zainteresowań. Początkowo pojawiają się sporadycznie, wtedy, kiedy występują cechy nowości w jakieś dziedzinie, z czasem zaś każdorazowo, gdy oddziaływują bodźce z tej właśnie dziedziny. Tego typu zaciekawienia stanowią podstawowy element struktury zainteresowań, które są utrwaloną i ukierunkowaną jednolicie ciekawością.
Inną rolę ma do spełnienia odróżnienie zamiłowań. Istota tego zjawiska tkwi w pozytywnym i tylko w pozytywnym stosunku emocjonalnym do wykonywania określonych czynności. Gdy mówmy, że ktoś ma określone zamiłowanie, oznacza to, że lubi coś robić. Gdy mówimy zaś o zainteresowaniach, wyrażamy przekonanie, iż ktoś chce poznać dziedzinę, którą się interesuje.

Rozróżnienie zainteresowań i zaciekawień podkreśla złożoność i trwałość zainteresowań. Wyodrębnienie zaś zamiłowań od zainteresowań podkreśla ich poznawczy charakter. Rozróżnienie to ma istotne znaczenie dla praktyki pedagogicznej. Inaczej, bowiem będzie przebiegał proces dydaktyczno-wychowawczy mający na celu wzbudzenie sporadycznej ciekawości, inaczej- by ukształtować określone zainteresowania, a jeszcze inaczej, - gdy celem będzie kształtowanie zamiłowań.

"Dziecko nie przychodzi na świat z ukształtowanymi zainteresowaniami. Przeciwnie, zainteresowania są wynikiem doświadczeń związanych z uczeniem się. Rodzaj uczenia się, na podstawie, którego rozwinęło się zainteresowanie, będzie decydował o satysfakcji płynącej z danego zainteresowania i o jego trwałości".(3)
Treści, zakres i dojrzałość zainteresowań uzależnione są od szeregu ogólnych czynników rozwojowych. Elizabeth Hurlock twierdzi, iż "aby zrozumieć, jak ważną rolę odgrywają zainteresowania w życiu dziecka, należy poznać cechy charakterystyczne zainteresowań dziecięcych oraz uświadomić sobie, czym różnią się od zainteresowań ludzi dorosłych."(4)
Do najważniejszych cech charakterystycznych zainteresowań autorka zalicza:
1. Zainteresowania rozwjają się równolegle z rozwojem fizycznym i umysłowym. Wszelkie zainteresowania podlegają zmianom w miarę rozwoju fizycznego i umysłowego. Zainteresowania są bardziej stałe w okresach zwolnionego tempa rozwoju i gdy zostaje osiągnięty dojrzały jego poziom.
2. Zainteresowania zależą od gotowości do uczenia się. Zainteresowania nie ukształtują się, zanim dziecko nie osiągnie stanu dojrzałości fizycznej i umysłowej.
3. Zainteresowania zależą od możliwości uczenia się. Okazji do uczenia się dostarcza dzieciom środowisko oraz przykład zainteresowań innych osób - zarówno rówieśników, jak i dorosłych, z którymi dzieci są związane.
4. Zainteresowania zależą od wpływów kulturowych. Rodzice, nauczyciele oraz inne osoby dorosłe dostarczają dziecku okazji do nabywania tych zainteresowań, które dana grupa kulturowa uznaje za odpowiednie, ograniczając tym samym okazje przyswojenia sobie zainteresowań uważanych w tej grupie za niewłaściwe.
5. Zainteresowania mają zabarwienie emocjonalne. Zabarwienie emocjonalne, czyli afektywny aspekt zainteresowań, determinuje ich siłę. Ujemny ładunek uczuciowy osłabia zainteresowania, a dodatni je wzmacnia.

Nie bez znaczenia dla rozwoju zaciekawień, zainteresowań dzieci w wieku przedszkolnym ma tez moda rozpowszechniana przez środki masowego przekazu / różnorodne kolorowe czasopisma, naklejki, wkładki do segregatorów/, a także, a może zwłaszcza przez programy telewizyjne.

Dotychczasowa wiedza na temat zaciekawień, zainteresowań dotyczy głównie zainteresowań występujących u starszych dzieci i młodzieży. Co więcej, niektórzy autorzy twierdzą, że zainteresowania są produktem dłuższego rozwoju i ich obecność można stwierdzić dopiero u młodzieży.
Z drugiej jednak strony obserwacja dzieci w wieku przedszkolnym dostarcza dowodów na to, że można mówić o wczesnym pojawieniu się nie tylko zaciekawienia, ale i jego ukierunkowaniu, czyli o zainteresowaniach.

Zarówno zaciekawienia dziecka przedszkolnego, jak i jego zainteresowania mają pewne cechy specyficzne związane z dziecięcymi możliwościami koncentracji procesów nerwowych i z określonymi właściwościami uczuć dziecka we wczesnych latach życia.
Zaciekawienia dziecka bywają na ogół bardzo krótkotrwałe, dziecko jest w stanie interesować tylko tym, co jest dla niego dostępne poznawczo, co potrafi dostrzec i określić w postaci problemu. Łatwo zmieniające się co do swego przedmiotu emocje dziecka wpływają na przerzutność uwagi i zmienność przedmiotów zaciekawień, co z kolei uniemożliwia utrwalenie się zainteresowań.
Chociaż powyższe czynniki nie sprzyjają utrwalaniu się zainteresowań, niemniej nie przekreślają one faktu ich pojawienia się w okresie przedszkolnym. Potwierdzają to badania przeprowadzone w kilkunastu przedszkolach, min. przez M.Irzyniec "... w wyniku obserwacji we wszystkich grupach wiekowych, okazało się, że dzieci w wieku przedszkolnym wykazują zainteresowania. Są one związane z wiekiem dzieci, płcią, środowiskiem domowym. Kierunki i treść zainteresowań wyznaczane są przez różne sytuacje, tryb życia, zabawy i zajęcia w przedszkolu, jak również przez warunki życia w środowisku rodzinnym (styl wychowania, sytuację materialną rodziny)."(5)

Niezależnie od tego, co warunkuje treść zainteresowań, można je uporządkować i podzielić na kilka grup. M.Irzyniec na podstawie analizy wyników obserwacji wyróżniła zainteresowania: poznawcze, społeczne, zdrowotne, estetyczne, rekreacyjne.

Zainteresowania poznawcze dzieci przedszkolnych dotyczą różnych dziedzin naszej rzeczywistości. Dzieci interesują się światem przyrody: roślinami ( jesienią - zbierają i zasuszają liście, zbierają kasztany, żołędzie, wykonując z nich później przeróżne ludziki), zwierzętami, również prehistorycznymi. Dzieci prowadzą hodowlę roślin i zwierząt w przedszkolnym kąciku przyrody. Interesują się także podróżami, życiem ludzi w innych krajach, znają różne środki transportu, dzięki którym podróżowanie jest możliwe, kreślą swoje własne mapy i plan podróży. Interesują się zagadnieniami życia na innych planetach w kosmosie.
Ważne miejsce w działalności przedszkola zajmuje wychowanie estetyczne. Dzieci bardzo chętnie podejmują działalność plastyczno-kontrukcyjną, szczególnie ich zainteresowanie budzą niekonwencjonalne techniki plastyczne, jak malowanie palcami, modelowanie w masie solnej czy glinie, rysowanie kolorową kredą lub technika "origami". Wśród zabaw konstrukcyjnych dominują zabawy klockami, wśród których prym wiodą klocki LEGO, z których to dzieci potrafią "wyczarować", stworzyć niepowtarzalne budowle.
Dzieci w wieku przedszkolnym interesują się również muzyką, bardzo chętnie słuchają modnych utworów, śpiewają je, próbują grać na instrumentach, tańczyć, brać udział w różnorodnych konkursach muzycznych.
Dużym zainteresowaniem cieszą się także zabawy w "teatr". Dzieci same wymyślają historyki, które pragną przedstawić, przygotowują kukiełki, stroje, dzielą się rolami, malują dekoracje.
Dzieci w tym wieku interesują się czasem również literaturą dziecięcą, chętnie sięgają po książki, które same oglądają, albo czytają z pomocą osoby dorosłej.
Największą różnorodnością odznaczają się zainteresowania rekreacyjne. Są one związane z ulubioną formą spędzania wolnego czasu, ich treść uzależniona jest w dużej mierze od środowiska domowego dziecka, w tym również od zainteresowań rodziców. W tej grupie wyróżnić można zainteresowania kolekcjonerskie, zainteresowania programami telewizyjnymi, grami komputerowymi oraz sportowe. Dzieci zbierają przeróżne obrazki, pocztówki kolorowe karteczki, którymi się później wymieniają, kolekcjonują zabawki z jajek niespodzianek.

Tak duża różnorodność zainteresowań dzieci w tym wieku rozwojowym nie świadczy jednak o tym, iż wszystkie dzieci interesują się wszystkim naraz. Do najczęściej występujących zainteresowań, charakterystycznych dla okresu przedszkolnego są zainteresowania przyrodnicze, zainteresowania dotyczące środków transportu oraz związane z "modą" lansowaną przez środki masowego przekazu czyli telewizję i jej programy.
"Fakt występowania zainteresowań u dzieci przedszkolnych jest zjawiskiem bardzo ciekawym. Świadomość jego istnienia może mieć istotne znaczenie praktyczne, gdyż umiejętne stymulowanie i rozwijanie ukierunkowanej aktywności poznawczej w dużym stopniu może wpłynąć na rozwój indywidualności dziecka oraz na pomoc w budowaniu jego osobowości"

Przypisy:
1 - A.Gurycka, Rozwój i kształtowanie zainteresowań- Warszawa 1978, WSiP, s.33
2 - tamże, s.36
3 - E.B.Hurlock, Rozwój dziecka- Warszawa 1985r, PWN, s.249
4 - tamże, s. 247
5 - M. Irzyniec, O zainteresowaniach dzieci w wieku przedszkolnym., "Wychowanie w Przedszkolu" 1997/4, s.197

Renata Mołdoch
Przedszkole nr 9 w Bielsku-Białej

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie