Oddychanie to zespół złożonych procesów stale zachodzących w organizmie, będących źródłem energii potrzebnej do życia. Częstotliwość oddychania u ludzi dorosłych wynosi 16-18 razy na minutę u dorosłych, 20-30 razy u dzieci, 30-35 u noworodków.
Objętość oddechowa, która wynosi 5-10 ml/kg ciała to ilość powietrza, jaką wprowadzamy do płuc w czasie jednego pełnego oddechu.
Na zmianę szybkości oddechu wpływa wzmożony wysiłek fizyczny, stany emocjonalne.
Przyspieszenie oddychania u człowieka dorosłego powyżej 40 razy na minutę i zwolnienie poniżej 8 razy na minutę jest objawem niepokojącym, prowadzącym do niedotlenienia organizmu. W warunkach patologicznych chory szybkością oddechów wyrównuje dostarczenie do organizmu odpowiedniej ilości tlenu. Przewlekłym schorzeniem zapalnym dróg oddechowych jest astma oskrzelowa zwana dychawicą. Astma charakteryzuje się napadami silnej duszności, spowodowanymi skurczami drobnych oskrzelików oraz obrzękiem ich błony śluzowej. Choroba występuje u osób z wrodzoną skłonnością do alergii. U około 50% chorych istnieje uczulenie na określone alergeny pochodzenia zewnętrznego lub wewnętrznego. Dychawica może wystąpić w każdym wieku, lecz zazwyczaj rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie. Jest to reakcja nadwrażliwości na wysiłek fizyczny, stres, zakażenie. Człowiek dotknięty astmą odczuwa strach, drapanie w gardle, nagły brak tchu, ma wrażenie duszenia się, występuje u niego silne pocenie, skóra nabiera niebieskawego odcienia. Chory przyjmuje pozycję pionową, zbliża się do okna. Jego oddychanie staje się płytkie powierzchowne. Świszczący, słyszalny na odległość wdech jest bardzo utrudniony. Napad może trwać różny okres czasu.
Postępowanie z uczniami chorymi na astmę w czasie lekcji wychowania fizycznego:
Rozgrzewka - 15 do 20 minut. Natężenie ćwiczeń musi być wyraźnie i bardzo powoli stopniowane. Rozpoczynamy marszem, poprzez marszobieg ćwiczenia ogólnorozwojowe, krótkie odcinki sprintu, ćwiczenia rozciągające.
Przejście do tematu lekcji w zależności od indywidualnych możliwości ucznia.
Na koniec lekcji konieczny jest 15-15 minutowy okras ćwiczeń uspokajających, podczas których uczeń wykonuje ćwiczenia coraz mniej intensywne, rozluźniające.
Postępowanie w razie wystąpienia objawów astmy podczas wysiłku fizycznego.
natychmiastowe przerwanie wysiłku fizycznego, natychmiastowe przyjęcie leku wziewnego lub rozszerzającego oskrzela.
Sporty, które może uprawiać uczeń chory na astmę.
Astma wywołana wysiłkiem fizycznym nie jest powodem do całkowitego rezygnowania z uprawiania sportu. Wysiłek fizyczny przynosi szereg istotnych korzyści. Jedną z nich jest podwyższanie progu występowania reakcji astmatycznych, co oznacza zmniejszenie ryzyka wystąpienia ataków.
W niektórych salach sportowych może występować zwiększone stężenie roztoczy kurzu domowego lub pleśni. W przypadku osób uczulonych na sierść zwierząt nie zaleca się uprawiania jazdy konnej.
Pamiętając o tych uwarunkowaniach należy zainteresować młodzież sportami, które nie narażają ją na kontakt z alergenami. W praktyce oznacza to propagowanie sportów halowych dla osób uczulonych na pyłki, natomiast sportów na wolnym powietrzu dla uczulonych na roztocza kurzu.
Względne korzyści wynikające z uprawiania różnych dyscyplin sportowych.
Najbardziej zalecane jest pływanie. Wilgotne powietrze chroni przed skurczami dróg oddechowych, a ćwiczenia podnoszą sprawność organizmu. Pływanie jednak nie jest zalecane w przypadku chorujących na alergiczny nieżyt nosa.
Niektóre sporty walki są silnie motywujące, wzmacniają koordynację i zręczność, integrują dziecko z rówieśnikami i podnoszą ich poczucie własnej wartości.
Spośród sportów uprawianych na wolnym powietrzu zaleca się chód, jazdę na rowerze, tenis.
Sporty zimowe niosą ze sobą ryzyko związane z wdychaniem dużych ilości zimnego powietrza.
Do bezwzględnie przeciwwskazanych sportów należą nurkowanie, spadochroniarstwo, ponieważ uniemożliwiają prowadzenie stałej kontroli i obserwacji dziecka.
W rzeczywistości, jeżeli nie zapomina się o leczeniu i pamięta o konieczności stopniowego zwiększania wysiłku jedynie nieliczne sporty nie mogą być uprawiane przez dzieci z alergią.
Hildegarda Iwanicka
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Ornontowicach |
