Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Psychologiczne i pedagogiczne aspekty przygotowania ucznia do egzaminu maturalnego z matematyki

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 2428 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Egzamin maturalny jest istotnym progiem w dalszym kształceniu młodego człowieka. W dużej mierze decyduje o kierunku dalszej nauki, a przede wszystkim o jego możliwościach i szansach . Stąd należy zadbać o niezwykłą staranność i rozwagę w przygotowaniu ucznia. Dorosłość metrykalna nie zawsze potwierdza pełnię odpowiedzialności za siebie. Rola nauczyciela w tym względzie jest bardzo duża. Chodzi tu nie o ingerencję w decyzje jednostki, lecz o stworzenie warunków, w których uczeń mógłby rozeznać swoje możliwości i umiejętności, ocenić szanse. Na bazie pełnego rozeznania o stanie swojej wiedzy może on poczynić właściwe kroki w kierunku zmobilizowania swoich sił intelektualnych i nadrobienia braków lub rozwijania i poszerzania nabytych umiejętności. Sukces jest pożądany przez obie strony tj. nauczyciela i ucznia. Wizje osiągnięcia tego celu mogą być i zazwyczaj są odmienne. Na sukces składa się wiele czynników, nie zawsze zależnych od obu stron. Wiodącą rolę winien tu podjąć nauczyciel, po uprzednim wypracowaniu na bazie doświadczeń, pewnych metod pracy, które przyniosły sukces na miarę oczekiwań. Nauczyciel w sposób zdecydowany, a zarazem delikatny prezentuje własną wizję przygotowania do egzaminu, przekonując uczniów, że jest właściwa, ale nie jedyna, zostawiając miejsce indywidualnym pomysłom, z zaznaczeniem odpowiedzialności ucznia za siebie.

Doświadczenie różnych sposobów przygotowania do matury pozwoliło mi na wypracowanie takiego, który przyniósł zamierzone efekty wśród uczniów zdolnych i przeciętnych. Stąd pragnę przedstawić w zarysach wieloaspektowość tego sposobu pracy z maturzystami.

Mam na uwadze zalety jak i wady tegoż sposobu. Każde doświadczenie nie zamyka moich poszukiwań, otwiera drogę do ich udoskonaleń i zmian. Stąd aktualność zawartych propozycji odnosi się do dnia ich zaprezentowania.

Rozdział I.

Ogólna charakterystyka zespołów uczniowskich przygotowujących się do egzaminu maturalnego z matematyki

Szkoła, w której pracuję kształci uczniów z różnych środowisk, o zróżnicowanym potencjale intelektualnym, o zróżnicowanej dojrzałości osobowej, zamożności itp.. Uczniowie deklarujący zdawanie matematyki na egzaminie maturalnym stanowią dość niejednolity zespół uczniowski. Niewielki odsetek to uczniowie zdolni, pracowici, o wysokiej dojrzałości osobowej. Przeważająca część uczniów to średnio zdolni, zwani przeciętnymi. Wśród nich są uczniowie pracowici i leniwi, mający tzw. dobry start ze szkoły podstawowej i gorszy (z małych szkół wiejskich). Niektórzy wybierają matematykę z przypadku, gdyż nie mają sprecyzowanych zainteresowań i planów na przyszłość. Dojrzałość emocjonalna osiemnastolatków jest dość zróżnicowana. Przeżycia w tym wieku osiągają stopień wysokiego napięcia. Znamienną cechą, łatwo zauważalną, jest oscylacja między nastrojami, od entuzjazmu do zniechęcenia, od nadziei do rozpaczy, od pewności siebie do poczucia niemocy. Te stany emocjonalne występują w trakcie przygotowywania się do matury. Popadają w złe humory, zazwyczaj wtedy, kiedy uważają, że dorośli nie chcą ich zrozumieć. Swoje niezadowolenie adresują do nauczyciela, wychowawców i rodziców. Czasem pod naporem obowiązków i stresu łatwo rezygnują z podjęcia jakiegokolwiek trudu i realizacji swoich zamierzeń. Zatrzymują się w miejscu, przyznają się do załamania. Pozytywnie wzmocnieni przez nauczyciela potrafią zmobilizować się do pracy, osiągają sukcesy, kształcą się po maturze na wybranych kierunkach. Różnorodność osobowości, zasobów intelektualnych, przystosowań społecznych itp. wymaga szczególnych oddziaływań wychowawczych, dydaktycznych, psychologicznych w celu właściwego przygotowania do egzaminu maturalnego.

Rozdział II.

Psychologiczne i pedagogiczne aspekty działań nauczyciela w procesie przygotowania do egzaminu maturalnego z matematyki

Nauczyciel mając na względzie różnorodność cech zespołu uczniowskiego nakreśla plan swoich działań( faza I, II, III).Przygotowuje rozkład powtórzeń i uzupełnień materiału nauczania z poszczególnych działów, a także plan kontroli i oceny. Zapoznaje z nim uczniów, którzy wybrali matematykę jako przedmiot egzaminu maturalnego. Po zapoznaniu plan ten staje się wspólny dla uczniów i nauczyciela, który wzmaga nieustannie kształtowanie takich cech osobowości jak otwarcie wobec własnych problemów, zaufanie do samego siebie, instruuje podjęcie "trudu istnienia". Czyni to poprzez wiele oddziaływań. Najczęściej posługuje się słowem, zarówno w działaniach psychologicznych jak i dydaktycznych. Pogadanka jest pożądana metodą, nie wymaga tylko myślenia za nauczycielem, lecz zmusza do samodzielnej pracy myślowej, służy budowaniu dobrej komunikacji między uczniem i nauczycielem. Nauczyciel jest osobą kierującą, zmierza zawsze do osiągnięcia określonego celu. Po zaprezentowaniu proponowanej formy przygotowania do egzaminu maturalnego, systemu kontroli i oceny, uczniowie odczuwają pewien lęk, który jeszcze nie szkodzi, a jedynie mobilizuje. Nauczyciel w czasie pogadanki przekonuje, że osiągnięcie celu jest możliwe. Obok zachęt i budowania wiary w siebie wskazuje na systematyczność, pracowitość i wytrwałość. To pobudza wielu leniwych uczniów do pracy. Podczas konkretnych działań dydaktycznych( rozwiązywanie zadań) nauczyciel stosuje "burzę mózgów". Pozwala ona na zgłaszanie i wykładanie pomysłów, swobodne wypowiadanie się, wtrącanie uwag. Następnie następuje ich selekcja w celu wyłonienia poprawnej drogi rozwiązania problemu, zadania. Nauczyciel posługuje się słowem w oddziaływaniu na grupę oraz w stosunku do każdego ucznia indywidualnie. Dopuszcza świadomie dyskusję z uczniem. Polega ona na wymianie różnych poglądów, popartych konkretnymi argumentami. Rozbieżność stanowisk, umiejętność kulturalnej obrony słownej swojego stanowiska, uczą współżycia społecznego. Dyskusja jest wskazana przy ocenie i omawianiu błędów w sprawdzianach kontrolnych. Tą drogą uczeń poznaje swoje braki, dokonuje realnej samooceny, nabiera zaufania do nauczyciela, zna uzasadnienie oceny. To zmusza go do podjęcia wysiłku, by uzupełnić zaległości. Uczeń, który osiąga wysokie noty ze sprawdzianów kontrolnych jest wzmacniany pozytywnie, zachęcany. Nauczyciel stwarza sytuację by tych uczniów zaktywizować w pracy w grupach, wyzwolić postawę altruistyczną, polegającą na bezinteresownym wspomaganiu innych. W grupie kształtują się umiejętności nawiązywania kontaktów, wzrasta poczucie bezpieczeństwa ucznia zagrożonego własną bezradnością, a zarazem dowartościowują się uczniowie zdolni i pracowici.

Od nauczyciela wymagana jest postawa "demokratyczna". Polega ona na tym, że jest on inicjatorem, doradcą w działaniu uczniów. Jest życzliwy, wyrozumiały. Uczeń przychodzi do szkoły z całym bagażem spraw rodzinnych, osobistych, cywilizacyjnych. Nauczyciel racjonalnie uwzględnia jego sytuację, kieruje jego działaniami, nie narzuca siłą swoich racji. Zyskuje sympatię uczniów i jest w dobrej komunikacji z nimi, co jednak nie prowadzi do zatarcia właściwego dystansu ucznia w stosunku do nauczyciela. Nauczyciel często oddziaływuje na ucznia nie używając słów. Uśmiech, załamane ręce, stanowczość na twarzy, zatroskanie, poklepanie po ramieniu ucznia, są wzmocnieniem dużej wagi, zarówno dla ucznia zadowolonego jak i zniechęconego. Uczeń je rozumie i jego zachowania są zgodne z oczekiwaniami nauczyciela.

Cały wysiłek nauczyciela i ucznia zmierza do wspólnego celu, jakim jest właściwe przygotowanie się do egzaminu maturalnego. Przebiega ono w trzech fazach.

Faza I procesu przygotowawczego

W miesiącu wrześniu nauczyciel przeprowadza pogadanki na temat wyboru przedmiotów na egzamin maturalny. Przedstawia pewne sposoby przygotowania z etapami, formami pracy i oceny oraz oczekiwania od uczniów na poszczególnych etapach. Uczeń zna terminy prac kontrolnych z poszczególnych partii materiału nauczania i dokładny zakres wiadomości. Otrzymuje konkretne zagadnienia do przypomnienia, przykładowe zadania o niewielkim i średnim stopniu trudności. Nauczyciel sugeruje uczniom formy pracy. Proponuje by każdy indywidualnie najpierw pracował z podręcznikiem. Uczeń sam wyszukuje potrzebne definicje, twierdzenia ,wzory we własnych zeszytach lub w proponowanej literaturze. Po pracy indywidualnej nauczyciel zachęca, by uczniowie spotykali się w 2-3 osobowych grupach i konsultowali swoje wiadomości, rozwiązując podane zadania. Oczywiście taka forma pracy nie jest obowiązująca. Ten etap przebiega bez większej ingerencji nauczyciela. W przypadkach szczególnych uczeń może zwrócić się do niego o pomoc. Jeśli nauczyciel uzna, że problem wymaga jego interwencji, to uczeń uzyska pomoc. Na tym etapie uczeń musi wykazać samodzielność, by mógł zmierzyć swoje możliwości, ambicje w stosunku do wymagań i oczekiwań nauczyciela. Po tym okresie przygotowań uczniowie piszą sprawdzian kontrolny(bez odkładania, w ściśle określonym wcześniej terminie), obejmujący tylko wskazane zagadnienia. Służy to sprawdzeniu, czy wyjściowa baza wiadomości wystarcza do rozwiązywania zadań trudniejszych, złożonych. Po sprawdzeniu i ocenie nauczyciel omawia dokładnie kategorie błędów, odnosząc nawet swoje uwagi indywidualnie do ucznia. Omówienie winno zawierać stopień opanowania wiadomości i szanse na możliwość ich uzupełnienia. Uczeń dyskutuje, zapytuje, otrzymuje wyjaśnienia. Może poprawić ocenę w czasie i formie uzgodnionej z nauczycielem.

Taki schemat postępowania stosuje się w każdym dziale, wyczerpując materiał nauczania w kl. I-IV o profilu ogólnym. Na ogół trwa to do miesiąca stycznia. Uczeń sam w tym czasie ocenia swoje możliwości. Czasem uczniowie rezygnowali z matematyki, wybierając inny przedmiot na egzamin maturalny. Jeśli nauczyciel uzna zasadność takiej decyzji ucznia, to nie odwodzi go od jego zamiaru. Jeśli uzna, że jest to chwilowe załamanie i zna możliwości ucznia próbuje go zachęcić do dalszego wysiłku, wykazując pomoc i drogi wyjścia z jego trudnej sytuacji.

Faza II procesu przygotowawczego

Uczniowie poważnie traktujący swoje obowiązki znają swoje braki, uzupełniają je. Teraz można przystąpić do rozwiązywania zadań złożonych, problemowych, zbliżonych stopniem trudności do zadań maturalnych(w kolejności tematycznej jak w fazie I). Najpierw uczniowie rozwiązują zadania pod okiem nauczyciela. Pożądaną metodą będzie "burza mózgów". Tu ma miejsce nieskrępowane wypowiadanie pomysłów w celu poszukiwania rozwiązania problemu. Najpierw zgłasza się pomysły, później następuje ich selekcja, aż do wyłonienia poprawnego pomysłu. Nauczyciel kieruje rozwiązaniem, wskazując na szczegóły, zależności i wyjaśnia elementy trudne. Steruje tak tym procesem by uczeń nie czuł się zagrożony ocenianiem jego wiedzy i pomysłów. To wyzwala swobodne myślenie twórcze i pozwala korygować błędne interpretacje etapów rozwiązania. Uczeń pyta kolegów , nauczyciela, zapisuje na tablicy z pomocą innych. Pogadanka, dyskusja, z pozoru luźna atmosfera uczy i przysposabia do samodzielnego rozwiązywania zadań. Po serii rozwiązanych zadań(zbliżonych tematycznie) nauczyciel kontroluje osiągnięcia ucznia. Tu uczeń nie otrzymuje wcześniej zadań, nauczyciel poleca mu zbiory zadań z rozwiązaniami i bez rozwiązań. Uczeń pracuje sam, może również wrócić do pracy w grupie. Potem pisze sprawdzian. Nauczyciel sprawdza i ocenia, omawia dokładnie błędy.

Faza III procesu przygotowawczego

Nauczyciel wskazuje zadania trudniejsze, złożone, łączące wiadomości z wielu działów. Tu aktywizuje się uczniów zdolnych i bardzo zdolnych, którzy nadają tempo pracy grupy(klasy).Tu także, jak w fazie I-ej, pożądana jest "burza mózgów". Uczniowie aktywizują się w wyraźnym tempie, przejawiają dużą samodzielność myślenia i działania. Jest to czas przypadający na początek kwietnia. Już w tym czasie uczeń jest odpytywany na ocenę z zadawanych zadań, nieskomplikowanych, lecz przekrojowych. Nauczyciel wymaga komentarza, koryguje i sprawdza znajomość, rozumienie twierdzeń, definicji, na które uczeń powołuje się w rozwiązywaniu zadania.

Uczniowie podają także propozycje zadań do rozwiązania na lekcji. Są to te zadania, które sprawiały trudności, nawet uczniom zdolnych i praca w grupie nie przyniosła efektu.

Taka forma przygotowania może pomóc uczniowi osiągnąć zamierzony cel. Za jej podstawową zaletę poczytuję małą stresowość oraz przejrzystość działania nie wykraczającą poza możliwości umysłowe ucznia. Ponadto stwarza ona warunki realnej oceny własnych możliwości i jest czynnikiem mobilizującym do pracy, czyni przedpole odpowiedzialności za siebie. Zostawiam rezerwę niedoskonałości, uchybień przedstawionej formy przygotowania ucznia do egzaminu maturalnego.

PROPOZYCJE ZADAŃ DO FAZY I PROCESU PRZYGOTOWAWCZEGO
(...)

mgr Marek Sochan
Zespół Szkół nr 1 w Łęcznej

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie