Dorota Wesołowska
nauczycielka kształcenia zintegrowanego
Zespół Szkół w Rojewie
Filia w Ściborzu
OCALIĆ OD ZAPOMNIENIA "Obce rzeczy dobrze wiedzieć jest,
swoje – obowiązek".
Gloger
Po naszych przodkach dziedziczymy język, tradycje, obyczaje, dobra użytkowe i historię. Obowiązkiem każdego pokolenia jest ocalić od zapomnienia to kulturowe dziedzictwo. W dzisiejszych czasach bardzo dużo wiemy o walentynkach, halloween, chłoniemy kulturę Zachodu, natomiast coraz mniej o swoich korzeniach i regionie. W dobie "europeizacji" nie możemy dopuścić do zaprzepaszczenia naszego dziedzictwa narodowego. Tym bardziej, że Polska pozostała jednym z niewielu europejskich krajów, w którym na początku XXI wieku można jeszcze zetknąć się z przejawami żywego folkloru. Zanik zapotrzebowania na ludową sztukę, uleganie wpływom miejskim i dostosowywanie ludowej twórczości do gustów kultury masowej, sprawiło, że współczesny folklor jest odświętny i okazjonalny, coraz mniej autentyczny. Jednak z uwagi na to, że mógłby ulec całkowitemu zatraceniu warto go pielęgnować. Na szczęście, to czego kiedyś wstydziliśmy się tj. gwary i obrzędów wiejskich jest już za nami. Dziś, część społeczeństwa świadoma swych korzeni, stara się odtworzyć swoje dziedzictwo kulturowe.
Zagadnienia dotyczące regionalnego dziedzictwa kulturowego wiążą się z potrzebą edukacji regionalnej. Powinno to być zadanie priorytetowe szkoły. Poznawanie przez dzieci własnego regionu winno odbywać się od najmłodszych lat. Te wszystkie argumenty spowodowały, że napisanie programu regionalnego stało się koniecznością z jednej strony, a przyjemnością z drugiej. Mój program nazwałam "KUJAWY- MOJA MAŁA OJCZYZNA".
Główne cele programu to:
- zapoznać uczniów z folklorem Kujaw,
- kształtować poczucie przynależności do "małej ojczyzny" – ziemi kujawskiej,
- uwrażliwić na piękno tradycji,
- zachęcić do jej kultywowania.
Wyodrębniłam w nim sześć modułów:
- Moja rodzina
- Struktura rodziny.
- Bliższe i dalsze pokrewieństwo w rodzinie.
- Przodkowie rodziny.
- Drzewo genealogiczne rodziny.
- Przekazywanie tradycji z pokolenia na pokolenie.
- Moja szkoła
- Zapoznanie z historią szkoły na podstawie udostępnionej dokumentacji i innych źródeł.
- Zapoznanie z kroniką szkoły.
- Kultywowanie tradycji i obrzędowości szkolnych.
- Miejsce, w którym mieszkam
- Poznanie miejscowości – Ściborze.
- Rozpoznawanie własnej miejscowości na mapie regionu.
- Wyodrębnienie miejscowości sąsiadujących .
- Poznanie najbliższego środowiska i specyfiki w regionie.
- Charakterystyka krajobrazu najbliższej okolicy ( rzeźba terenu, szata roślinna, budownictwo).
- Zabudowa dawna i współczesna – wskazywanie różnic.
- Tradycje związane z regionem
- Poznanie sztuki ludowej swojego regionu.
- Prezentacja odświętnego stroju regionalnego.
- Kalendarz obrzędów i tradycji kujawskich.
- Inscenizacje związane z obrzędami cyklu dorocznego np. andrzejki, jasełka, powitanie wiosny.
- Wycieczka do muzeum regionalnego.
- Poznanie śpiewów towarzyszących obrzędom.
- Nawiązanie kontaktu z twórcami ludowymi.
- Śladami historii naszego regionu
- Poznanie legend związanych z miejscem zamieszkania i z jego regionem.
- Przeszłość Ściborza.
- Pierwsze udokumentowane wzmianki o Ściborzu.
- Poznanie herbu miasta powiatowego.
- Poznanie legend najstarszych miast regionu.
- Dziedzictwo kulturowe naszego regionu
- Słuchanie piosenek zespołów pieśni i tańca działających na terenie regionu.
- Poznanie nazwisk sławnych ludzi zasłużonych dla regionu w dziedzinie kultury.
- Nauka kroków tańca regionalnego – kujawiaka.
W realizacji programu wykorzystałam różnorodne formy i metody sprzyjające poznaniu swojego regionu, tzn:
- zabawy i gry,
- doświadczenia poszukujące,
- pokazy,
- wycieczki,
- konkursy wiedzy o regionie,
- warsztaty plastyczne,
- spotkania z animatorami kultury ludowej,
- opowiadania, legendy, podania,
- uroczystości szkolne.
I tak w roku szkolnym 2004/2005 rozpoczęła się przygoda uczniów klasy II szkoły podstawowej z folklorem Kujaw. Jeżeli po wdrożeniu programu regionalnego zostanie w każdym uczniu chociaż "odrobina", to znak, że moja praca nie poszła na marne. Pierwsze doświadczenia pozostają na całe życie.
Mam nadzieję, że te wszystkie działania spowodują mocniejszą więź uczniów z "małą ojczyzną".
mgr Dorota Wesołowska |
