Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Zjawisko dysleksji i dysgrafii

 

 Maria Grzyb
Szkoła Filialna w Sochach

Zjawisko dysleksji i dysgrafii



Zagadnienie trudności w nauce czytania i pisania od kilkudziesięciu lat skupia na sobie uwagę badaczy. Od dawna zwrócono uwagę na fakt, ze postępy w czytaniu i pisaniu nie są prostą konsekwencją rozwoju ogólnej inteligencji dziecka( wyrażanej zazwyczaj za pomocą ilorazu inteligencji), często bowiem obserwowano przypadki , gdy nie mogły nauczyć się czytać w normalnym czasie i przy zastosowaniu metod nauczania dla większości uczniów- nie tylko dzieci upośledzone umysłowo , lecz również dzieci , które nie wykazywały żadnych oznak umysłowego upośledzenia i których ilorazy inteligencji nie odbiegały niekorzystnie od normy.
Pierwsze definicje specyficznych trudności w nauce czytania, określanych za pomocą terminu dysleksja , jak i trudności w nauce pisania, określanych najczęściej terminem dysgrafia – zostały zbudowane na zasadzie zaprzeczenia , jakoby przyczyną tych zaburzeń miały być braki w rozwoju inteligencji dziecka. Chodzi tu o wyraźne zaznaczenie granicy między dziećmi upośledzonymi umysłowo a dziećmi dyslektycznymi . Jako dysleksję i dysgrafię określono więc tylko takie trudności w nauce pisania i czytania , które nie są rezultatem kalectwa narządów zmysłowych , bądź narządów ruchu i nie wynikają z ogólnego obniżenia poziomu intelektualnego dziecka.

Nazwa „dysleksja’’ pochodzi z języka greckiego. Przedrostek dys- znaczy dosłownie „trudność z”, a wyraz leksis- „słowo”. A zatem dysleksja to nieprawidłowość w posługiwaniu się słowami lub językiem. Dotyczy to nawet kłopotów z zapamiętywaniem prawidłowej kolejności jakichś elementów ,na przykład dni tygodnia lub liter w wyrazie. Zdaniem doktora H.T.Chasty’ego z brytyjskiego Instytutu Dysleksji zaburzenie to „jest upośledzeniem koordynacji odbijającym się na pamięci krótkotrwałej , percepcji i zdolnościach manualnych. Nic więc dziwnego ,że osoby cierpiące na dysleksje czują się często sfrustrowane.

Często zdarza się ,że dysleksja pojawia się z wiekiem. Specjaliści przyjmują, że siedmio - ośmiolatki ,które pomimo normalnego poziomu inteligencji mają nietypowe trudności z czytaniem , pisaniem i ortografią , mogą być dyslektykami. W Wielkiej Brytanii na dysleksję cierpi co dziesiąta osoba. Kiedy drudzy nie rozumieją problemów takich ludzi , sprawiają im dodatkową przykrość.


JAK MOŻNA ROZPOZNAĆ DYSLEKSJĘ?

Brytyjskie Towarzystwo Pomocy Dyslektykom wydało specjalny informator. Zamieszczono w nim zestawy pytań , które umożliwiają rozpoznanie dysleksji u dzieci do 8 roku życia , jak również u dzieci pomiędzy 8 a 12 rokiem życia.
Jeżeli na trzy lub cztery pytania, padnie odpowiedź twierdząca, wówczas dziecko może być w pewnym stopniu dotknięte dysleksją.

Dzieci do 8 roku życia

Czy dziecko późno nauczyło się mówić?
Czy ciągle ma duże trudności z pisaniem i czytaniem?
Czy masz wrażenie ,że w sprawach nie związanych z czytaniem i pisaniem jest bystre i rozgarnięte?
Czy zapisuje litery i liczby na odwrót?
Czy podczas nauki liczenia musiało używać klocków, palców lub stawiać znaczki na papierze znacznie dłużej niż jego rówieśnicy? Czy ma poważne kłopoty z zapamiętaniem tabliczki mnożenia?
Czy z trudnością odróżnia stronę lewa od prawej?
Czy jest wyjątkowo niezdarne?(Nie wszystkie dzieci z dysleksja są niezdarne).


Dzieci pomiędzy 8 a 12 rokiem życia:

Czy dziecko robi nietypowe błędy ortograficzne? Czy pomija czasami niektóre litery w słowie lub zapisuje je w nietypowej kolejności?
Czy podczas czytania popełnia na pozór bezmyślne
pomyłki?
Czy nie rozumie czytanego tekstu tak dobrze , jak można by się spodziewać po dzieciach w jego wieku?
Czy ma problemy z przepisywaniem z tablicy?
Czy podczas czytania na głos opuszcza wyrazy lub całą linijkę albo dwa razy ją powtarza ? Czy nie lubi czytać na głos?
Czy tabliczka mnożenia ciągle sprawia mu trudności?
Czy myli kierunki oraz stronę lewą i prawą?
Czy brakuje mu poczucia własnej wartości oraz szacunku dla samego siebie?

Udzielenie odpowiedzi na te pytania w wielu przypadkach pomogło w stwierdzeniu dysleksji czy dysgrafii u dziecka.


CO WYWOŁUJE DYSLEKSJĘ ?

Często przyczyną trudności w nauce jest słaby wzrok .Jeśli skoryguje się wadę wzroku , podejrzenie dysleksji znika.
Niektórzy uczeni zauważyli , że zaburzenia dyslektyczne występują rodzinnie , czyli dysleksja ma związek z czynnikami genetycznymi. W czasopiśmie New Scientist opisano pracę badawczą „nad znanym związkiem między genami decydującymi o chorobach takich jak migrena czy astma , a genami odpowiedzialnymi za dysleksję”. Ponieważ dyslektycy i ich rodziny częściej cierpią na tego typu choroby, więc naukowcy są zdania, że geny decydujące o dysleksji i tych chorobach leżą w genomie blisko siebie. Jednak są też inne zdania na temat przyczyn wywołujących dysleksję. Naukowcy zwracają tu uwagę na móżdżek. Właśnie od niego zależy pozycja ciała , równowaga oraz koordynacja ruchów. Niektórzy badacze twierdzą ,że móżdżek odgrywa pewną rolę w procesie myślenia i posługiwania się mową.

Uczeni w Anglii opracowali nawet test na wykrywanie dysleksji, sprawdzający równowagę i koordynację ruchów. Ich zdaniem skutki uszkodzeń móżdżku są wyrównywane przez zdrowe obszary mózgu.
Dzieci poproszone o ustawienie jednej nogi za drugą i wyciągnięcie rąk na boki w zasadzie nie mają trudności z utrzymaniem równowagi .Ale jeśli zasłoni im się oczy , dzieci z dysleksją o wiele mocniej się chwieją , gdyż w utrzymaniu równowagi w znacznej mierze pomaga im wzrok.

Inni naukowcy wskazują, że mózgi dzieci z dysleksją różnią się od pozostałych budową autonomiczną .U większości ludzi tylna część lewej półkuli jest nieco większa niż prawej, natomiast u dyslektyków obie wydają się jednakowe. Jeszcze inni twierdzą ,iż odkryli zmiany w rozmieszczeniu komórek nerwowych w obszarach mózgu odpowiedzialnych za język.
Niektórzy naukowcy zwracają również uwagę na nieprawidłowy zapis elektroencefalograficzny (EEG) u dyslektyków, co świadczyłoby o zaburzonych funkcjach ośrodkowego układu nerwowego.

Jednak francuska badaczka uważa, że objawy dysleksji są zbyt mało jednorodne, zbyt zmienne w swoim przebiegu i zbyt nietrwałe ,aby można było traktować dysleksję jako rodzaj neurologicznej jednostki chorobowej.
Utrzymuje ona, że występowanie objawów tego zaburzenia zależy od przypadkowych czynników, niedostatecznie uważnego wychowania , od środowiska rodzinnego ,w którym dziecko nie otrzymuje wystarczającej opieki, od wadliwej atmosfery uczuciowej w domu, nadmiernego zainteresowania dziecka sobą itp.
Tak więc długoletnie badania i obserwacje świadczą o tym ,że mogą istnieć różne fizyczne przyczyny dysleksji.


DYSLEKSJA I DYSGRAFIA A OBNIŻENIE
OGÓLNEJ INTELIGECJI UCZNIA

Wybitna belgijska specjalistka w dziedzinie problemu dysleksji A.Jadoulle, stwierdziła, że można spotkać dyslektyków wśród dzieci o bardzo wysokim poziomie inteligencji ,jak również dzieci które bardzo dobrze piszą i czytają wśród dzieci ,których ogólny rozwój umysłowy jest przeciętny lub nawet niższy od przeciętnego. Jednak problem trudności w czytaniu zjawia się znacznie częściej u dzieci z niższym ilorazem inteligencji niż u dzieci , których inteligencja mieści się w górnej granicy normy lub też znajduje się powyżej normy.
Okazało się ,że belgijska uczona stwierdziła na podstawie badań ,że aż 93% dzieci z ilorazami inteligencji poniżej normy miało rożnego rodzaju trudności w nauce czytania i pisania .Natomiast w grupie dzieci z ilorazami inteligencji w normie tylko 20% badanych miało problemy podobnej natury.

Jeśli chodzi o uczniów z ilorazem inteligencji przekraczającym górną granicę normy , nasilone trudności w nauce czytania i pisania wystąpiły zaledwie u 5% badanych.. Tak szczegółowo przeprowadzone badania, pozwoliły stwierdzić ,ze dzieci z wysokim ilorazem inteligencji same korygują błędy w czytaniu i pisaniu typowe dla dysleksji, co za tym idzie szybciej takie błędy przezwyciężają.

Nie wszyscy jednak znajdują wyraźną korelacje miedzy ilorazem inteligencji uczniów a ich postępami w czytaniu.
Angielscy uczeni stwierdzili na przykład ,iż 90% dzieci z trudnościami w nauce czytania miało iloraz inteligencji zawarty między 80 i 110.

Jeszcze inna badaczka tego problemu zwróciła uwagę na ogromną rozpiętość ilorazów inteligencji miedzy dziećmi, które miały z wyraźne trudności w czytaniu , przy czym stopień tych trudności nie zależał od stopnia obniżenia inteligencji.

DYSLEKSJA I DYSGRAFIA
A ZABURZENIA ROZWOJU MOWY

Badania prowadzone na terenie Francji ujawniły ,że ponad 50%dzieci dyslektycznych przebyło w dzieciństwie różnorakie zaburzenia mowy: opóźnienie rozwoju mowy, wady wymowy większości z tych dzieci zaburzenia nie zostały wyrównane i przetrwały do wieku szkolnego.
Wielu naukowców zwraca również uwagę na udział artykulacji, początkowo głośnej , a później cichej , w przyswajaniu sobie przez dziecko umiejętności pisania. Wydaje się oczywiste ,że dziecko pisze tak jak mówi ,a zatem – że w jego piśmie muszą znaleźć bezpośrednie odzwierciedlenie wszelkie ewentualne wady artykulacji.


DYSLEKSJA I DYSGRAFIA A
ZABURZENIA ROZWOJU UCZUCIOWEGO

Częste występowanie zaburzeń rozwoju uczuciowego dziecka z jego trudnościami w nauce czytania i pisania jest zgodnie sygnalizowane przez wielu badaczy. Niektórzy z nich wręcz uważają ,że zaburzenia uczuciowe są podstawową przyczyną dysleksji oraz dysgrafii .Inni uważają zaburzenia emocjonalno – uczuciowe za dodatkowy czynnik utrudniający naukę pisania i czytania.
Nie brak tez uczonych którzy stanowczo odrzucają koncepcje ,jakoby zaburzenia rozwoju uczuciowego mogły być podstawowa przyczyną jakiejkolwiek postaci dysleksji.
Wybitny neuropsychiatra dziecięcy ,uważa, że teorie upatrujące w zaburzeniach uczuciowych dziecka przyczynę dysleksji i dysgrafii – w świetle najnowszych badań nie wytrzymują krytyki .Zaburzenia uczuciowe mogą natomiast zdaniem tego neuropsychiatry stanowić konsekwencje nie przezwyciężonych trudności w nauce czytania i pisania.


DYSGRAFIA I DYSLEKSJA A
ZABURZENIA PROCESU LATERALIZACJI

Po okresie wieloletnich polemik zaczął przeważać pogląd, że zaburzenia lateralizacji odgrywają wprawdzie pewną rolę w powstawaniu dysleksji ,nie należy jednak roli tych zaburzeń przeceniać ani traktować ich jako zjawiska stałego i niezmiennego. Liczne badania dowiodły, że przewaga stronna jest procesem podlegającym określonym prawom rozwoju oraz że zmianom rozwojowym podlegają również te typy przewagi stronnej , które odbiegają od modelu lateralizacji jednorodnej prawostronnej.
Niektórzy uczeni zauważyli bardzo ciekawe zależności istniejące między leworęcznością a trudnościami w nauce pisania i czytania .Wykazali między innymi ,że starsi uczniowie leworęczni nie uzyskują tego samego stopnia manualnej sprawności w pisaniu, jak ich praworęczni rówieśnicy .Dowiedli też ,że dzieci pierwotnie leworęczne w bardzo dużym procencie przypadków uzyskują gorsze rezultaty próbach motorycznych niż ich praworęczni rówieśnicy. Warto tez podkreślić ,że u dzieci dyslektycznych specjalne badania elektrookulograficzne pozwalają stwierdzić szczególny rodzaj zaburzeń ruchów gałek ocznych, polegający na braku lateralizacji spojrzenia. Dzieci dotknięte tym zaburzeniem odwracają kolejność liter w wyrazie oraz wyrazów w zdaniu.

DYSLEKSJA I DYSGRAFIA JAKO
PRZEJAW DEFICYTÓW ROZWOJOWYCH

W największej liczbie prac z za kresu dysleksji i dysgrafii omawiane są zaburzenia kierunkowe dzieci dyslektycznych ,jako podstawowe źródło ich trudności w czytaniu i pisaniu. Niektórzy badacze precz sprowadzają zjawiska dysleksji i dysgrafii do zaburzeń kierunkowych ,utożsamiając je często z zaburzeniami procesu lateralizacji.
Liczne badania zmierzały do tego by wykazać, że dzieci dyslektyczne różnią się w sposób istotny od dzieci niedyslektycznych częstotliwością występowania zaburzeń w zakresie orientacji w schemacie własnego ciała i przestrzeni. Jednak wyniki tych wykazały daleko idące rozbieżności.
Czołowi badacze zgodnie podkreślili ,ze tak naprawdę nie znamy jeszcze natury zahamowań prowadzących do trudności w czytaniu i pisaniu, ani też nie wiemy jakie czynniki ,wiążące się z tym zaburzeniem odgrywają zasadniczą rolę, a które są mniej istotne .czy wręcz nieistotne.

JAK POMÓC DZIECIOM Z DYSLEKSJĄ ?

Dzieci z problemem dysleksji ,czy dysgrafii powinny mieć zapewnioną pomoc zarówno ze strony rodziców, jak i nauczycieli. Co ciekawe ,takie dzieci mogą pomoc również same sobie.

Pomoc rodziców

Niektórzy rodzice dzieci dyslektycznych obwiniają siebie za problemy swych pociech. Warto uświadomić sobie, że dziecko potrzebuje podobnego wsparcia jak dziecko z daltonizmem-musi nauczyć się żyć ze swoja ułomnością.
A wam ,jako rodzicom, przypada kluczowa rola wychowawcza.
Chociaż nie ma jeszcze sposobu na zapobieganie ani na wyleczenie dysleksji ,można jednak łagodzić jej następstwa. Profesor T.R Miles radzi rodzicom, aby najpierw dokładnie ustalili, z czym dziecko dyslektyczne ma kłopoty. Wówczas będzie można realistycznie ocenić ,jakie są jego ograniczenia i czego można od niego oczekiwać. Należy wymagać od dziecka, by zrobiło tyle, ile potrafi , a nie więcej. Wyrozumiałość ,zachęty, a przede wszystkim odpowiednie metody nauczania mogą osłabić skutki dysleksji i jednocześnie złagodzić napięcie odczuwane przez dziecko.


Pomoc nauczycieli

Nauczyciel powinien pamiętać ,że dysleksja jest upośledzeniem umiejętności uczenia się. Dlatego nauczyciele musza poświęcać czas uczniom cierpiącym na dysleksje i podejmować wysiłki by im pomóc .Dzieci nie są tak rozgoryczone, jeśli stawia im się realistyczne wymagania. Ostatecznie gdy dorosną i tak najprawdopodobniej będą miały kłopoty z czytaniem na głos.
Nauczyciel powinien chwalić dzieci za najmniejszy postęp- a już na pewno za wszelkie starania. Należy jednak unikać nie przemyślanych pochwał. Profesor Miles zaleca ,by zauważywszy postęp , nauczyciel powiedział uczniowi cierpiącemu na dysleksje:” Co prawda zrobiłeś kilka błędów, ale mimo to mogę powiedzieć ,że dobrze ci poszło .Widzę poprawę od zeszłego tygodnia”. Natomiast ,gdy dziecko nie zrobiło postępu, profesor radzi powiedzieć: ”Rozumiem ,że to zadanie przysparza ci kłopotów. Poszukamy innego sposobu, żeby ci pomoc”.
Oceniając czytanie ucznia ,nauczyciel powinien unikać poniżających uwag. Warto by było zaproponować dziecku, aby zaznaczało sobie zakładką, czy linijką wiersz ,który akurat czyta.
Zdaniem pewnej pedagog „sprawa kluczową dla dyslektyków jest uczenie się za pomocą wszystkich zmysłów. Zapoznając dzieci z właściwą wymową i pisownią słów ,nauczyciel powinien starać się zatrudnić wzrok ,słuch i dotyk dziecka. Profesor Miles wyjaśnia, że uczeń musi dokładnie patrzeć, uważnie słuchać ,jak również koncentrować się na ruchach ręki ,gdy pisze i na ruchach ust ,gdy mówi. Dzięki temu dziecko z dysleksją skojarzy wygląd litery z brzmieniem odpowiadającej jej głoski oraz ruchami ręki przy pisaniu. Byłoby idealnie ,gdyby wszystkie dzieci z dysleksja korzystały godzinę dziennie z indywidualnej pomocy nauczyciela. Niestety warunki rzadko na to pozwalają.

Pomaganie samemu sobie

Dziecko z dysleksją powinno zasiadać do czytania wtedy ,gdy czuje się rześkie i wypoczęte. Specjaliści zaobserwowali, że uczniowie z dysleksją osiągają dobre wyniki ,jeśli czytają przez jakieś półtorej godziny ,ale później ich wydajność spada. Więcej pożytku przynosi codzienne poświęcanie na naukę mniejszej ilości czasu niż nieregularne zdobywanie się na ogromny wysiłek.
Bardzo korzystne może okazać się posługiwanie się komputerem z edytorem tekstu i programem umożliwiającym sprawdzanie pisowni wprowadzonych słów. Warto też słuchać książek nagranych na kasety magnetofonowe.

Problemy wynikające z dysleksji nie są łatwe do pokonania ,jednak nie powinny powstrzymywać dziecka od nauki. Warto zadbać by dziecko wytrwale starało się opanować czytanie i pisanie. Dzięki temu pokona ono frustrację spowodowaną dysleksja.



Bibliografia:
1. H. Spionek „Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne” , Warszawa 1985, PWN.
2. T. R. Miles „Zrozumieć dyslekcję”
3. „Życie Szkoły” 8/1996 , WS i P.

Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
INFORMACJE O PREZENTACJI

Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Szkolnictwo.pl.
IP autora: 83.21.195.174
Data utworzenia: 2008-09-01 23:24:35
Edycja: Edytuj prezentację.

HISTORIA PREZENTACJI

Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 23:24:35) - Edytuj prezentację.





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie