Technika swobodnego tekstu opiera się na swobodnej ekspresji słownej, która przyczynia się do twórczego kształcenia języka i myślenia dziecka. Język, zdaniem Freineta, wyraża nie tylko wewnętrzne przeżycia, ale jest przede wszystkim narzędziem komunikacji społecznej oraz narzędziem poznawania świata.
Ostatnio dużą wagę przywiązuje się do przygotowania dziecka do współpracy w zespole, komunikowania się, umiejętności planowania, kreatywności. Stosowanie techniki swobodnego tekstu przyczynia się do rozwijania tych kompetencji, ponieważ w zajęciach tego typu wyróżnia się kilka etapów.
|
|
Dziecko odczuwa głęboką potrzebę wyrażania swoich uczuć, przeżyć, emocji i myśli. Jednym ze sposobów zaspokojenia tej potrzeby jest swobodny tekst, jako szczególna forma ekspresji słownej, umożliwiającą dziecku własną twórczą wypowiedź. Nie jest to odmiana szkolnego wypracowania; różnica dotyczy tematu i formy wypowiedzi- są one dowolne. Swobodny tekst cechuje też spontaniczność, twórcza ekspresja oraz związek z przeżyciami i emocjami dziecka.
Technika swobodnego tekstu opiera się na swobodnej ekspresji słownej, która przyczynia się do twórczego kształcenia języka i myślenia dziecka. Język, zdaniem Freineta, wyraża nie tylko wewnętrzne przeżycia, ale jest przede wszystkim narzędziem komunikacji społecznej oraz narzędziem poznawania świata.
Ostatnio dużą wagę przywiązuje się do przygotowania dziecka do współpracy w zespole, komunikowania się, umiejętności planowania, kreatywności. Stosowanie techniki swobodnego tekstu przyczynia się do rozwijania tych kompetencji, ponieważ w zajęciach tego typu wyróżnia się kilka etapów. Należą do nich: pisanie (tworzenie) swobodnego tekstu, czytanie, wybór najciekawszej pracy, korekta tekstu oraz różnorodne ćwiczenia oparte na swobodnym tekście. Sama organizacja pisania swobodnego tekstu może być różna, gdyż zależeć będzie od aktualnych potrzeb dziecka oraz doświadczeń nauczyciela. Zawsze jednak redagowaniu tekstu powinna towarzyszyć swoboda i spontaniczność pracy.
W praktyce szkolnej obok zajęć swobodnego tekstu powinno się również tworzyć wypowiedzi inspirowane, wspierające rozwój dziecka w zakresie wrażliwości językowej (por. H. Smolińska- Rębas, E. Filipiak, R. Chorn: „Technika swobodnego tekstu”). Kiedy zachodzi potrzeba organizowania sytuacji inspirujących potrzebę pisania, wówczas można sięgnąć do takich form, jak: wycieczka, muzyka, dzieło malarskie itp.
W swojej pracy nauczycielskiej często stosuję technikę swobodnych tekstów. Od dwóch lat wspólnie z uczniami wydajemy szkolną gazetkę. Obok wielu różnorodnych artykułów znajduje się w niej również stała kolumna zatytułowana „Nasze debiuty”. W niej publikujemy utwory, które powstają na zajęciach.
Poniżej proponuję scenariusz zajęć, podczas których powstały wspaniałe teksty o mamie. Były to wiersze, rymowanki, listy, opisy i inne formy wypowiedzi pisemnej. Różniło je wiele: forma, treść, długość tekstu, bogactwo słów itp. Łączyło jedno: wszystkie były napisane z potrzeby serca. Zajęcia te przeprowadziłam na kółku dziennikarskim, ale zrealizować je można w czasie zajęć zintegrowanych. Powstałe utwory zostały zaprezentowane na klasowej uroczystości Dnia Matki.
SCENARIUSZ ZAJĘĆ DLA KLASY III
1. Temat: My kochamy nasze Mamy.
2. Czas trwania: 2 godziny
3. Cele:
Dziecko:
§ Rozwija pomysłowość i giętkość myślenia
§ Odczuwa radość z manipulowania słowami
§ Wyszukuje rymy do podanych wyrazów
§ Pisze swobodny tekst inspirowany własnymi uczuciami oraz piosenką
§ Stosuje się do reguł pracy w zespole
§ Uzasadnia swoje zdanie.
4. Środki dydaktyczne:
§ Magnetofon
§ Kaseta „List do Mamy” z piosenką „Księżniczka”
§ Wydrukowany wiersz „Mama” z polami do uzupełnienia (wykorzystano utwór z materiałów dla klas nauczania początkowego „Ważna kartki z kalendarza” – wydawnictwo „Elba”).
§ Słowniki ortograficzne.
5. Tok zajęć:
Ř Zabawa integrująca zespół „Powitanie”.
Dzieci witają się ze sobą stosując różne, werbalne formy powitania. Zadanie polega na tym, aby przywitać się z każdym uczestnikiem zajęć w inny sposób itp. Cześć! Witam cię! Miło cię widzieć! Hej! Dzień dobry! Jak się masz?
Ř Zabawa językowa „Układamy zdanie, w którym każde słowo rozpoczyna się tą samą głoską”.
Zadanie polega na napisaniu jak najdłuższego zdania, w którym wszystkie wyrazy rozpoczynają się określoną literą, w wyznaczonym czasie (2 minuty). Po zapisaniu dzieci odczytują swoje zdania.
Przykłady:
P- Piękna pomarańczowa pomarańcza przepięknie przetańczyła pod parasolem pewne piątkowe popołudnie.
M- Moja mama Małgosia miała maleńkiego, milutkiego misia Maurycego.
Ř Uzupełniamy rymy w wierszu- praca zespołowa.
Moja Mama wszystko wie,
Moja Mama ............................. .
Mama mną się opiekuje,
I do szkoły mnie ...................... .
Nasze Mamy są kochane,
Włosy mają ............................ .
Buzię mają uśmiechniętą,
Bo to dzisiaj jest Ich ................ .
Za serdeczne słowa, serce
Miłość składam na Jej .............. .
I wesoło śpiewam sama
Sto lat! Sto lat! Wiwat ............ !
Po wykonaniu zadania dzieci porównują swoją pracę i powstałe w ten sposób wiersze.
Ř Wysłuchanie nastrojowej piosenki „Księżniczka” (dzieci wykładają fotografię swojej mamy) .
Ř Pisanie swobodnych tekstów.
Popatrz na swoją Mamę (fotografia). Napisz coś dla Niej, napisz o Niej ... .
Napisz co chcesz, ale najpiękniej jak potrafisz.
Ř Odczytanie tekstów w zespołach. Wybór dwóch najciekawszych w każdej grupie.
Prezentacja wybranych utworów. Wybór tekstu do gazetki- każde dziecko wypowiada się, uzasadniając swój wybór.
Ř „Polowanie na słowa”- korekta wybranego tekstu pod względem ortograficznym, gramatycznym, stylistycznym.
Pozostałe teksty poprawione zostaną na następnych zajęciach (indywidualnie z każdym dzieckiem) i zostaną wykorzystane podczas uroczystości Dnia Matki.
Ř Zabawa „Pożegnanie”.
Zegnamy się z każdym uczestnikiem zajęć w inny sposób itp. Cześć!, Do widzenia!, Hej!, Żegnaj!, Do zobaczenia!, Do następnego spotkania! Itp.
mgr Grażyna Kraśniewska
Szkoła Podstawowa nr 9 w Bydgoszczy
|
