Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Niepowodzenia w uczeniu się matematyki

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 3982 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 
     W toku moich rozważań nad przyczynami niepowodzeń w tym przedmiocie, postaram się przedstawić stanowiska wielu autorów badań, specjalistów dając możliwie szeroki zakres przyczyn tego problemu.
     Badania dotyczące niepowodzeń prowadziła Zofia Krygowska, która uważa, że niepowodzenia w uczeniu się matematyki to poważny problem dydaktyki na całym świecie. Wymienia tylko główne źródła trudności w uczeniu się matematyki:

  1. trudności tkwiące w samej matematyce,
  2. trudności wynikające z warunków pracy w szkole i niedociągnięć dydaktyki,
  3. trudności uczniów i ich niepowodzenia związane z wadami programowymi,
  4. inne przyczyny niepowodzeń uczniów w uczeniu się matematyki.
     Pierwsza grupa trudności związana jest z samym przedmiotem matematyki, który nie jest łatwy, zarówno ze względu na atrakcyjność pojęć, jak i na dedukcyjną strukturę, która wymaga od ucznia dużej dyscypliny, systematycznej pracy. Braki, luki w wiadomościach uniemożliwiają zrozumienie tego, co się omawia na lekcjach.
     W samym przedmiocie tkwią pewne trudności, których lekkomyślne potraktowanie w nauczaniu musi w konsekwencji pociągnąć za sobą niepowodzenie uczniów w uczeniu się matematyki.
     Istnieje często "pozorność rozumienia", która jest jednym z głównych źródeł trudności ucznia, niepowodzeń prowadzących do frustracji i zupełnego zniechęcenia. Uczenie się matematyki wiąże się z pokonywaniem trudności, z wniknięciem w te trudności, w ich źródła, wypracowanie sposobów ich pokonywania.
     Badania nad trudnościami związanymi z językiem matematycznym, nad problemami korzystania z tekstu matematycznego, nad poszukiwaniem naturalnych "dróg" prowadzących do konkretnego modelu, matematycznej struktury, wykazują, że wielu jeszcze zabiegów dydaktycznych dokonujemy bez świadomości istotnych trudności przeciętnego ucznia w tej dziedzinie i pouczają nas, że z tymi trudnościami ciągle musimy się liczyć, pomagać uczniowi w ich pokonywaniu.
     Druga grupa związana jest z trudnościami, które wynikają ze złej pracy ucznia na lekcji, nieekonomicznego czasu pracy, nie korzystania z heurystycznych metod przy rozwiązywaniu zadań tekstowych mimo unowocześnionych programów i podręczników szkolnych.
     W nauczaniu matematyki obserwujemy sytuację paradoksalną. Uważa się, że głównym celem w nauczaniu tego przedmiotu uczniów słabych jest przyswojenie pewnego zachowania i poważnych trudności wychowawczych.
Do warunków wewnętrznych wywołujących trudności w uczeniu się można zaliczyć:
  • niektóre właściwości układu nerwowego,
  • osobowości – nastawienie ucznia do innych osób, do nauki, społeczeństwa, dotychczasowy przebieg "drogi życiowej" ucznia, jego plany na przyszłość, stopień dojrzałości szkolnej, jego temperament,
  • stanu zdrowia uczącego się – przebyte choroby, sposób odżywiania, wady organizmu lub poszczególnych organów np.: Słaby wzrok może prowadzić do błędnego odczytywania tekstów, przepisywania.
Słaby słuch prowadzi do luk w wiadomościach, a wadliwa jej percepcja do wadliwej wymowy.
Upośledzenie układu nerwowego prowadzi do małej ilości skojarzeń, słabego zapamiętywania.
     Inną przyczyną trudności w uczeniu się może być zły stan zdrowia. Trudności te, mogą często wywoływać różne ukryte choroby, nierzadkie u dzieci niedomogi układu wegetatywnego w postaci zakłóceń snu, braku apetytu, zaburzeń trwania i wypróżniania, moczenia nocnego, bólów głowy powodujących słabą koncentrację uwagi, wrażliwości, zmienności usposobienia.
     Jeszcze inną przyczyną jest brak lub słaba motywacja do uczenia się ogólnie i uczenia się matematyki.
     Dzieci rozpoczynające systematyczną naukę w szkole powinny osiągnąć pełną dojrzałość szkolną, która warunkuje odpowiedni rozwój fizyczny, motoryczny, procesów poznawczych, osobowości i procesów emocjonalnych. Na dojrzałość szkolną składa się dojrzałość do uczenia się matematyki. Ta dojrzałość do uczenia się matematyki posiada wskaźniki dojrzałości, które pokrywają się z zakresem przyczyn nadmiernych trudności w uczeniu się matematyki.
     Obok wymienionych warunków wewnętrznych, trudności w uczeniu się mogą być wywołane według Kazimierza Sośnickiego przez szereg warunków zewnętrznych i zależą od:
  • ilości nauczanych treści i wzrastają na wskutek większego wysiłku do zrozumienia, zapamiętania oraz różnorodności i ilości między nimi,
  • ilości i rozmaitości funkcji umysłowych, które są czynne w procesie uczenia się np. opanowanie pamięciowe jest łatwiejsze niż rozumowanie,
  • nowości treści i czynności umysłowych z nimi związanych treści uczuciowo obcych, niemiłych wobec których uczący przyjmuje negatywną postawę uczuciową,
  • treści i sposobów myślenia, których uczący nie może włączyć w całość swojej wiedzy.
     Na silniejsze niż normalnie przeżywane trudności mają wpływ błędy wychowawcze. Rozpieszczenie dzieci, zezwalanie im na wszystko, niewdrażanie ich do obowiązków sprawia, że z ogromnym trudem będą się poddawały wymogom szkoły, będą na pewno usiłowały się cofać przed trudnościami, a nie będą ich pokonywać samodzielnie.
     Zgubny wpływ na wychowanie ma zbyt surowe, przesadne, strofujące działanie, zakazywanie i karanie zmierzające do ujarzmienia dążeń, pragnień. Dzieci poddane takiemu właśnie wychowaniu są skłonne do przeżywania różnego rodzaju lęków, które osłabiają ich wolę, samodzielność. Gdy przystępują one do uczenia i napotykają trudności często ogarnia ich lęk. Jeśli nauczyciel ich nie ośmieli, wzrasta w nich poczucie zagrożenia, które paraliżuje procesy psychiczne, uniemożliwiające wykonywanie określonego zadania.
     Istnieją również przyczyny, które wiążą się z działalnością dydaktyczną nauczyciela. Są to:
  • błędy i usterki metodyczne i wychowawcze wynikające z nieznajomości współczesnej teorii pedagogicznej albo z nieumiejętności posługiwania się teorią w pracy dydaktyczno-wychowawczej,
  • błędy i usterki metodyczne i wychowawcze, które wynikają z niedostatecznej znajomości uczniów,
  • błędy i usterki związane z brakiem opieki nad uczniami opóźnionymi,
  • zaniedbywanie samokształcenia i podnoszenia swoich kwalifikacji,
  • braku przygotowania do lekcji.
Istnieje też grupa przyczyn związanych z nieodpowiednimi warunkami pracy nauczyciela. Są to:
  • różnorodne braki systemu szkolnego związane np. z nieprzygotowaniem szkoły do wymagań obecnej nauki i techniki, nieodpowiedni poziom podręczników pod względem merytorycznym i metodycznym,
  • brak pracowni przedmiotowych i niewłaściwe ich wyposażenie w odpowiedni sprzęt i pomoce naukowe,
  • dwuzmianowość i trójzmianowość nauczania związana z dużą liczbą uczniów w klasach,
  • niedociągnięcia w zakresie doskonalenia nauczycieli.
     Kolejna grupa przyczyn związana jest z wadliwą pracą ucznia. Może mieć ona charakter obiektywny związany np. z dużą odległością miejsca zamieszkania od szkoły, z brakiem odpowiedniego miejsca do odrabiania zajęć domowych, zły stan zdrowotny i subiektywny związany z niechętnym stosunkiem do nauki, lekceważeniem obowiązków szkolnych i domowych, sprawnością funkcji percepcyjno-motorycznych będących podstawą rozwoju sfery poznawczej dziecka, odpowiednim poziomem rozwoju ogólnej sprawności umysłowej, głównie mowy oraz myślenia, emocjonalno-motywacyjne możliwości uczenia się dziecka.
     W ujęciu J.Konopnickiego wyróżnia się następujące kompleksy przyczyn niepowodzeń szkolnych:
  • intelektualne,
  • emocjonalne,
  • społeczne,
  • szkolne, które dzieli na organizacyjne i metodyczne.
     Autor ten sądzi, że "...wbrew powszechnemu mniemaniu przyczyny niepowodzenia w nauce szkolnej nie tkwią głownie w brakach intelektualnych, ogólnych czy specjalnych. Na pierwszy plan musimy raczej wysunąć przyczyny społeczne, później silnie z nimi powiązane przyczyny emocjonalne, a dopiero na końcu intelektualne".
     W pozycji pt. "Czynniki determinujące pracę szkolną dziecka" M.Tyszkowa przedstawia kolejne przyczyny niepowodzeń Dzieli je na dwie grupy: dydaktyczne i społeczne.
     Pierwszą grupę stanowią treści nauczania wyznaczone programem, organizacyjne warunki pracy szkolnej i metody pracy nauczyciela. Wśród społecznych przyczyn M.Tyszkowa wyróżnia trudne warunki materialne rodziny, złe warunki mieszkaniowe, niski poziom intelektualny rodziców oraz brak odpowiedniej opieki nad dziećmi.
     Autorka uważa, że istnieje wysoka korelacja między poziomem szkolnym, a poziomem inteligencji uczniów, który jest uwarunkowany w bardzo dużym stopniu od środowiska wychowawczego. Niepowodzenia w nauczaniu matematyki są późno wykrywalne.
     "Nauczyciele, a także rodzice, zauważają, że dziecko nie potrafi sprostać wymaganiom z matematyki dopiero pod koniec klasy pierwszej, na początku drugiej, a nawet w klasie trzeciej. Tymczasem dziecko od początku klasy I borykało się już z nadmiernymi trudnościami i było zmuszane do zajmowania się zadaniami, które przerastały jego możliwości. Dzieje się tak dlatego, że zadania rozwiązywane w klasie I, II, III wydają się dorosłym łatwe i proste. Interpretują więc dziecięce niepowodzenia jako przejaw złej woli i lenistwa. Nie znając przyczyn, skłonni są karać dziecko, zamiast udzielać mu pomocy. Fakt, że rówieśnicy radzą sobie doskonale z zadaniami, demonstrują swoją przewagę, drwiąc i wyśmiewając się z ich nieudolności, pogłębia frustrację i przyczynia się do reakcji obronnych".
     Jeżeli źródłem niepowodzeń w uczeniu się matematyki są przyczyny dydaktyczne tylko nauczyciel przez odpowiednie metody, środki i formy pracy może pomóc przezwyciężyć napotykane trudności i niepowodzenia w nauce szkolnej. Do podstawowych środków zapobiegania i zwalczania niepowodzeń szkolnych należy zaliczyć: diagnozę, terapię i profilaktykę pedagogiczną.
Diagnoza będzie polegała na wykrywaniu luk w wiadomościach za pomocą testów wiadomości, obserwacji, wywiadu, rozmów z rodzicami, kolegami.
Terapia pomoże poznać wykryte braki i uzupełnić je poprzez indywidualizację, zajęcia pozalekcyjne.
     Znajomość literatury dotyczącej niepowodzeń szkolnych w uczeniu się matematyki, ułatwiła mi dokładne zdiagnozowanie trudności dzieci w uczeniu się tego przedmiotu, a tym samym wykryć luki i braki w wiadomościach i umiejętnościach matematycznych.
     Niepowodzenia dydaktyczne, których przyczyny, rodzaje starałam się przedstawić i pokrótce zanalizować w tym rozdziale , stanowią w naszym systemie szkolnym bardzo ważny składnik kompleksu ogólnych przyczyn niedostatecznych ocen z postępów w nauce.
     Ukazują to, zarówno niedociągnięcia związane bezpośrednio z pracą dydaktyczno-wychowawczą nauczyciela jak i sygnalizowane braki wynikające z warunków tej pracy (niezależne od nauczyciela) i wreszcie niedociągnięcia tkwiące w samym uczniu.
     Każda szkoła pragnie być "ośrodkiem" aktywnej twórczości dziecka, rozwijaniu jego zainteresowań, właściwych postaw i dążenia do wykrywania lub całkowitego eliminowania niepowodzeń ucznia.

OPRACOWAŁA
mgr URSZULA GRZYWA

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie