METODA – to sposób postępowania , droga do rozwiązania problemu .
Według T. Pilcha – metoda jest zespołem czynności i zabiegów zmierzających do poznania określonego przedmiotu .
Metody według T. Plicha cztery :
1. Eksperyment pedagogiczny
2. Monografia pedagogiczna
3. Metoda indywidualnych przypadków
4. Metoda sondażu diagnostycznego
Ad 1. EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY – jest metodą naukowego badania określonego wycinka rzeczywistości wychowawczej polegającą na wywołaniu lub tylko zmienianiu przebiegu procesów przez wprowadzenie do nich jakiegoś nowego czynnika i obserwowania zmian powstałych pod jego wpływem wg T. Pilcha .
Ad 2. MONOGRAFIA PEDAGOGICZNA –jest metodą ,której podmiotem są instytucje wychowawcze w rozumieniu placówki lub instytucjonalne formy działalności wychowawczej , prowadząca do gruntownego rozpoznania struktury instytucji zasad i efektywności działań wychowawczych oraz opracowania koncepcji ulepszeń i prognoz rozwojowych wg T . Pilcha .
Ad 3. METODA INDYWIDUALNYCH PRZYPADKÓW – jest sposobem badań polegającym na analizie jednostkowych losów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze lub na analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprzez pryzmat jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska w celu podjęcia działań terapeutycznych .
Ad 4. SONDAŻ - jest sposobem gromadzenia wiedzy o atrybutach strukturalnych i funkcjonalnych oraz dynamice zjawisk społecznych , opiniach i poglądach wybranych zbiorowościach , nasilaniu się i kierunkach rozwoju określonych zjawisk i wszelkich innych zjawiskach instytucjonalnie nie zlokalizowanych 0 posiadających znaczenie wychowawcze w oparciu o specjalnie dobraną grupę reprezentującą populację generalną , w której badane zjawisko występuje .
Metoda wg Mieczysława Łobockiego
Rozumiane w ten sposób metody są z reguły pewnym ogólnym systemem reguł , dotyczących organizowania określonej działalności badawczej , tj. szeregu operacji poznawczych i praktycznych , kolejności ich zastosowania , jak również specjalnych środków i działań skierowanych z góry na założony cel badawczy .
METODY BADAŃ PEDAGOGICZNYCH
1. obserwacja
2. eksperyment pedagogiczny
3. testy osiągnięć szkolnych
4. metoda socjometryczna
5. metoda sondażu diagnostycznego
6. analiza dokumentów
Ad 1. OBSERWACJA – jako jedna z metod badań pedagogicznych , stanowi osobliwy sposób postrzegania , gromadzenia i interpretowania poznawanych danych w naturalnym ich przebiegu i pozostających w zasięgu widzenia i słyszenia obserwatora . To znaczy , najpierw postrzega się interesujące nas zjawisko zgodnie z postawionym celem ( problemem ) badawczym ; następnie utrwala się ( często w formie pisemnej ) dostrzeżone dane , a na końcu dokonuje się próby ich zinterpretowania .
Rodzaje obserwacji :
a) obserwacja zaprogramowana – nazywana często obserwacją skategoryzowaną ze względu na przewidywane z góry kryteria zachowań objęte z góry taką obserwacją . Poza tym , że jest planowa , dokładna i obiektywna , przysługuje jej cecha selektywności , tzn. stosując ją podchodzi się wybiórczo do obserwowanego zjawiska .
b) obserwacja swobodna – okazuje się przydatna w badaniach jakościowych .
Umożliwia dokładny rejestr faktów , zjawisk czy zdarzeń w ich ciągłym
naturalnym przebiegu .
Ad 2. EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY - metoda będąca w ścisłym związku z obserwacją . Polega na aktywnym stosunku obserwatora do badanej rzeczywistości . Może być zastosowana w dowolnym czasie i można powtórzyć ją wielokrotnie .
Ad 3. TESTY OSIĄGNIĘĆ SZKOLNYCH – zwane też testami dydaktycznymi lub testami wiadomości ( obiektywny pomiar wyników nauczania )
Rodzaje testów osiągnięć szkolnych :
a) standaryzowane i nieformalne
b) różnicujące i sprawdzające
c) wyróżnia się jeszcze testy ze względu na typ czynności wykonywanej przez badanego – pisemne , ustne , praktyczne
d) testy mocy – składające się z zadań o różnej treści i trudności , testy szybkości
Ad 4. METODA SOCJOMETRYCZNA - pozwala na zidentyfikowanie osób cieszących się popularnością grupie , jak i osób nie lubianych , odrzuconych przez grupę . Trwa bez względu na technikę nie dłużej jak 15 minut .
Nie informuje nas o motywach , jakimi kierują się badani przy dokonywaniu wyborów socjometrycznych .
Ad 5. METODA SONDAŻU DIAGNOSTYCZNEGO - najczęściej znajduje swe zastosowanie w badaniach za pomocą ankiet , ( tj. badania ankietowe są sposobem zbierania informacji za pomocą zestawu pytań , dotyczących ściśle określonych problemów badawczych . Badania te stanowią podstawowe jej techniki badawcze . Zamieszczone pytania mają charakter pytań otwartych bądź zamkniętych . Otwarte pozostawiają swobodę wypowiedzi a zamknięte wymagają wyboru własnej odpowiedzi z punktu widzenia respondenta .
Wśród pytań zamkniętych rozróżnia się pytania alternatywne , dysjunktywne – jedna z wielu odpowiedzi i komunikatywne – możliwość wyboru więcej niż jednej odpowiedzi , wykorzystuje się również pytania półotwarte i filtrujące ) rozmowy i wywiady – ( gromadzenie informacji za pomocą przygotowanych uprzednio pytań . Rozmowa przeprowadzana bezpośrednio lub pośrednio z badanym , a wywiad ma na celu otrzymanie informacji raczej o osobach innych niż badane . Rozmowa i wywiad wymagają umiejętności uważnego cierpliwego słuchania swych rozmówców , nie narzucając im własnych opinii , poglądów , przekonań .
Ad 6. ANALIZA DOKUMENTÓW –jest metodą mało doceniającą na uporządkowaniu i interpretacji zawartych w nich treści pod kątem problemu ( celu ) badawczego lub także hipotezy roboczej .
Chodzi tu o dokumenty szeroko rozumiane , obejmujące nie tylko materiały archiwalne , ale także wytwory dzieci i młodzieży ( rysunki , zeszyty szkolne , listy , pamiętniki , twórczość literacka , kronika klasy , szkoły ) mogą być dokumenty pisana , cyfrowe lub obrazowo – dźwiękowe .
Rozróżnia się analizę dokumentów :
a) klasyczną ( jakościową czy opisową )
b) nowoczesną ( ilościową )
INNE METODY :
1. Skala ocen - traktuje się jako samodzielną metodę badań jako pomocniczą technikę badawczą szczególnie w posługiwaniu się metodą sondażu diagnostycznego i obserwacją , a także testów osiągnięć szkolnych i metody socjometrycznej . Skale ocen są metodą mało trafną i rzetelną co nie przekreśla celowości korzystania z nich .
2. Metoda indywidualnych przypadków – niedostatecznie trafna i rzetelna , nazywana zamiennie ,, studium indywidualnych przypadków ”, ,, studium przypadku ”, ,, analizą przypadku ”, ,, metodą kliniczną ” – polega na analizie jednostkowych losów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze w celu podjęci działań terapeutycznych .
3. Metoda monograficzna – zwana także badaniem terenowym lub monografią pedagogiczną – jest metodą o podobnej wartości poznawczej co metoda indywidualnych przypadków . Dotyczy opisu i analizy funkcjonowania konkretnej instytucji opieki , wychowania i kształcenia , badania tego typu mają na celu ukazanie sposobu działania przyczyny osiągnięć lub niepowodzeń oraz opracowanie koncepcji ulepszeń i prognoz rozwojowych .
Opracowała
Małgorzata Pinkowska
|
