Cel ogólny:
zapoznanie z utworem Adama Mickiewicza Stepy akermańskie,
przypomnienie cech sonetu i wybranych środków poetyckich
Cele operacyjne:
Uczeń:
-zna genezę cyklu sonetów A. Mickiewicza,
-podejmuje próbę analizy i interpretacji utworu Stepy akermańskie: opisuje krajobraz stepu, określa sytuację podmiotu lirycznego i opisuje jego przeżycia wewnętrzne,
-rozumie pojęcie: orientalizm ,
-wskazuje cechy sonetu – budowa tekstu, układ rymów i układ treści,
-rozpoznaje środki poetyckie występujące w wierszu, odczytuje ich znaczenie,
-własne wypowiedzi popiera odpowiednio dobranymi cytatami z tekstu,
METODY: praca z tekstem, samodzielne dochodzenie do wiedzy i asymilacja wiedzy
FORMY PRACY: indywidualna, grupowa, zbiorowa
ŚRODKI DYDAKTYCZNE: tekst sonetu A. Mickiewicza Stepy akermańskie ( podręcznik s. 205), płyta CD - Świat w słowach i obrazach z nagraniem recytacji sonetu, Słowniki wyrazów obcych, instrukcje dla grup zadaniowych, wybrane reprodukcje malarzy romantycznych, w tym reprodukcja obrazu C.D.Friedricha Wędrowiec nad morzem mgieł, tekst z lukami, plansza ze schematem sonetu, karty samooceny dla uczniów
Przebieg lekcji:
I Faza wstępna
1. Czynności organizacyjne.
2. Zapoznanie uczniów z celami lekcji.
3. Zapisanie tematu lekcji.
4. Wprowadzenie do tematu - informacje na temat czasu, miejsca i okoliczności powstania cyklu Sonetów krymskich A. Mickiewicza.
II Faza właściwa
1. Wysłuchanie recytacji sonetu w wykonania Piotra Adamczyka.
2. Wyjaśnienie słów niezrozumiałych dla uczniów: burzan, kurhan, ostrowy, Akerman.
3. Wprowadzenie pojęcia: orientalizm - wskazany uczeń wyszukuje hasło w słowniku, odczytuje a następnie dyktuje je kolegom.
4. Głośne odczytanie wiersza przez ucznia.
5. Podział uczniów na grupy zadaniowe. Przydział zadań.
6. Praca w grupach zadaniowych – w oparciu o instrukcje ( zał. 1) uczniowie analizują tekst sonetu i gromadzą informacje na temat:
a. grupa I - podmiotu lirycznego
b. grupa II – obrazu poetyckiego (opis krajobrazu)
c. grupa III – cech gatunkowych sonetu
d. grupa IV –zastosowanych w tekście środków stylistycznych
e. grupa V - podobieństw między treścią sonetu A. Mickiewicza a reprodukcją obrazu C.D.Friedricha: Wędrowiec nad morzem mgieł.
7. Prezentacje efektów pracy grupy - sprawozdania liderów grup. Nauczyciel uzupełnia (w miarę potrzeb) wypowiedź ucznia.
III Faza końcowa
1. Podsumowanie lekcji – uczniowie samodzielnie uzupełniają tekst z lukami (przepisując go z tablicy) a następnie wybrani uczniowie odczytują go głośno.
2. Pozyskanie od uczniów informacji zwrotnej – uczniowie kończą zdania:
3. Ocena pracy uczniów.
4. Zadanie pracy domowej:
Łąka (pole, ogród, dolina...) o zmierzchu – opisz wybrany krajobraz. W opisie uwzględnij wrażenia słuchowe i wzrokowe.
Przygotuj ilustrację (technika dowolna) do wybranej strofki sonetu A. Mickiewicza –praca dla chętnych.
5. Zapowiedź lekcji kolejnej.
Załącznik 1 – Instrukcje dla grup zadaniowych
Grupa I
Instrukcja
Przeanalizujcie treść sonetu i przygotujcie odpowiedzi na podane niżej pytania dotyczące podmiotu lirycznego. Zadbajcie o to, by były one precyzyjne i tam, gdzie to możliwe, poparte odpowiednim cytatem z tekstu.
1. Kim jest podmiot liryczny?
2. Czego z treści sonetu dowiadujemy się o nim i jego sytuacji? Gdzie on się znajduje? Czy jest sam?
3. Wskażcie, jakimi zmysłami podmiot liryczny odbiera otaczający go świat?
4. Jakie emocje towarzyszą mu w opisanej sytuacji lirycznej?
Wybierzcie spośród siebie lidera grupy, który zaprezentuje nam przygotowane przez Was odpowiedzi.
Grupa II
Instrukcja
Przeanalizujcie treść sonetu i przygotujcie informacje dotyczące obrazu poetyckiego. Zadbajcie o to, by były one precyzyjne i tam, gdzie to możliwe, poparte odpowiednim cytatem.
1. Opiszcie, jak wygląda krajobraz, który został pokazany w tekście? Zacytujcie wyrażenia składające się na jego opis.
2. Poznanie otaczającego świata dokonuje się za pomocą dwóch zmysłów: wzroku i słuchu. Sprawdźcie, w której części tekstu dominuje wzrokowe poznanie świata, a w której słuchowe?
3. Zaobserwujcie, jak bodźce wzrokowe, a następnie słuchowe, wpływają na zmianę emocji podmiotu lirycznego.
Wybierzcie spośród siebie lidera grupy, który zaprezentuje nam przygotowane przez Was odpowiedzi.
Grupa III
Instrukcja
Przypaczcie się budowie utworu a następnie:
1. policzcie ile jest wersów w wierszu ...........
2. policzcie z ilu strof zbudowany jest wiersz ...............
3. ustalcie liczbę wersów w kolejnych strofach ..........
4. zaobserwujcie, jaki jest układ rymów, nazwijcie je ( czy są to rymy parzyste, krzyżowe czy może okalające),
5. zaobserwujcie, jaki jest w utworze rozkład treści między poszczególnymi strofami, czyli ile miejsca zajmuje opis przyrody a ile refleksja?
Wybierzcie spośród siebie lidera grupy, który zaprezentuje nam przygotowane przez Was informacje.
Grupa IV
Instrukcja
Przeanalizujcie treść sonetu pod kątem zastosowanych w nim środków stylistycznych i wykonajcie polecenie:
1. Wskażcie w utworze przykłady: epitetów, wykrzyknień, porównań, przenośni.
2. Czy zauważyliście jeszcze inne środki stylistyczne? Jeśli tak to jakie?
3. Jaką waszym zdaniem funkcję pełnią zastosowane w tekście środki? Spróbujcie je określić.
Wybierzcie spośród siebie lidera grupy, który zaprezentuje nam przygotowane przez Was odpowiedzi.
Grupa V
Instrukcja
Macie przed sobą kilka reprodukcji obrazów romantycznych malarzy. Przyjrzyjcie się im uważnie. Wybierzcie tą, która waszym zdaniem byłaby najlepszą ilustracją do poznanego dziś utworu (bądź uzupełnieniem jego treści). Własną decyzję uzasadnijcie. Postarajcie się wskazać analogie między wybranym przez Was dziełem malarskim a tekstem poetyckim.
Wybierzcie spośród siebie lidera grupy, który zaprezentuje nam wypracowany przez Was wniosek.
Załącznik nr 2
Tekst z lukami
Sonet „Stepy akermańskie” to pierwszy z cyklu osiemnastu sonetów A. Mickiewicza.
Podmiot liryczny to (kto?)......................................, który przemierza bezkresne przestrzenie (czego?) ...................... Jest on zauroczony ( czym?) .......................... ,ale dochodzące go odgłosy przyrody budzą w nim jednocześnie (co?) ........................... . Ma on bowiem świadomość, iż nigdy nie osiągnie celu swej wędrówki, ponieważ ...........................................................
Załącznik nr 3
Karta samooceny ucznia.
W miejsce kropek wpisz krótką odpowiedź (TAK lub NIE)
Lekcja podobała mi się ...........
Lekcja zainteresowała mnie .............
Cele lekcji były jasno sformułowane i dla mnie zrozumiałe.............
Byłem na lekcji aktywny ...............
Nauczyciel mówił jasno i komunikatywnie....................
Dokończ zdanie.
Na dzisiejszej lekcji nauczyłem się ( poznałem, przypomniałem sobie):
..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ....................
Opracowała Małgorzata Maksim |
