Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Problematyka agresji wśród dzieci upośledzonych umysłowo

 

 
     Badanie występowania agresji u osób upośledzonych umysłowo początkowo było domeną kryminologii, ponieważ posądzano jednostki upośledzone umysłowo o skłonności przestępcze, najgroźniejsze i najbardziej niebezpieczne. Przypisywano im degradację moralną i sadyzm. Uważano, że upośledzeni odbierają świat jako wrogi i stąd biorą się u nich akty agresji. Upośledzeni umysłowo, którzy weszli w konflikt z prawem nazywani byli „przestępcami defektywnymi” ( Bartkowicz 1983).
     Pospiszyl (1970, s.145) pisał, że „ zwiększona agresywność niektórych dzieci o obniżonej sprawności umysłowej może wypływać z samego faktu debilizmu czy ociężałości umysłowej ”. Pogorzelski ( 1983) charakteryzując głuptaków ( imbecyli) wskazywał, iż bywają oni „ (...) dobroduszni,jak również uczuciowo zimni , brutalni uparci , gwałtowni ”. Opisując idiotów podkreślał, że gniew „ (...) manifestuje się natychmiast niepohamowanym aktem agresji skierowanej na otoczenie lub wobec siebie ”.
     Rozwój osób o obniżonej sprawności intelektualnej charakteryzuje zwykle niski stopień pewności siebie oraz zaniżona ocena własnej wartości.
     Powodem tego jest częsty brak odnoszenia sukcesów w trakcie wykonywania różnych czynności. W związku z tym można sadzić jak zauważa Giryński (1997), że zachowania agresywne są dogodnym sposobem podwyższania poczucia własnej wartości. Pojawieniu się zachowań agresywnych sprzyja także obniżona wrażliwość moralna oraz brak myślenia krytycznego u osób upośledzonych umysłowo (Skowrońska 1997). Prócz tego zachowania agresywne mogą być konsekwencją wielu innych zaburzeń charakteryzujących rozwój dzieci niepełnosprawnych umysłowo, zarówno związanych z trudnościami w uczeniu się, jak i z cechami charakterologicznymi.
     Upośledzenie umysłowe może być czynnikiem wpływającym na zwiększenie poziomu zachowań agresywnych. Mogą mu towarzyszyć:

  • organiczne uszkodzenia mózgu,
  • patogenny wpływ środowiska,
  • brak samokrytycyzmu, niższa samokontrola,
  • nie rozumienie norm społecznych,
  • trudności w uczeniu się reakcji alternatywnych do agresji,
  • nieumiejętność przewidywania skutków swego postępowania,
  • ograniczone zdolności do naśladownictwa,
  • deficyty w zakresie percepcji i pamięci ( utrudniające przyswajanie wzorców zachowań agresywnych) Z upośledzeniem umysłowym współwystępują:
  • ograniczona wrażliwość na wzmocnienia społeczne ( ograniczająca utrwalenie się agresji pod wpływem zachęty i pochwały otoczenia )
  • zwiększona wrażliwość na bodźce negatywne: lęk przed podejmowaniem aktów agresji ( za: Bartkowicz, 1983)
     Często podkreśla się, że cechą ułatwiającą zachowania agresywne jest sugestywność. Zdaniem Pilikiewicza ( 1969, s. 18) „ upośledzonych umysłowo łatwo jest namówić do wszystkiego, jeśli widzą tylko chwilową korzyść ”.
     Autor ten przyznaje rację poglądom przypisującym upośledzonym umysłowo przejawy agresji, dopatrując się u nich skłonności do wybuchów , wściekłości oraz przejawiania popędów niszczycielskich .
     Dąbrowski traktuje agresję jako jeden z symptomów oligofrenii ( Bartkowicz 1983).
     Badania prowadzone przez. Baslowa i Kandela dowodzą , że jeśli przestępcy w normie intelektualnej są traktowani równorzędnie to różnice w występowaniu zachowań agresywnych są bardzo małe . Agresywność oligofreników wzrasta, jeśli zachowanie względem nich ma cechy traktowania ich jako gorszych ( Bartkowicz,1983).
     Skowrońska ( 1994, 1995) zauważyła, że osoby upośledzone umysłowo są bardziej podejrzliwe i napastliwe fizycznie. Mikrut i Olszewski ( 1988) potwierdzają dominację napastliwości fizycznej, ale tylko w odniesieniu do dziewcząt.
     Zdaniem Bartkowicza ( 1983) upośledzeni umysłowo przebywający w zakładzie poprawczym wyróżniają się częstszym krytykowaniem poleceń przełożonych , uczestnictwem w bójkach z kolegami oraz skarżeniem na nich do wychowawców . Częściej niż innym wychowankom zdarzają się im także akty destrukcji . Tego typu zachowania są efektem namowy i nacisku kolegów, a w odniesieniu do destrukcji środkiem zwrócenia na siebie uwagi otoczenia.
     Z badań Bartkowicza wynika wniosek, że wychowankowie upośledzeni umysłowo częściej od pełnosprawnych rówieśników doznają odczuwania cudzej agresji na sobie samym (wiktymizacji). Można przypuszczać, iż wiele ujawnionych przez nich zachowań agresywnych jest wynikiem chęci odwetu lub reakcja obronną. W późniejszych badaniach, Bartkowicz (1995) donosi na podstawie swoich badań, iż dziewczęta upośledzone umysłowo są zdecydowanie bardziej zaburzone w zachowaniu niż ich rówieśnice o normalnym rozwoju umysłowym. Różnica ta dotyczy szczególnie agresji werbalnej i pośredniej oraz zachowań buntowniczych.
     Kawaluk (1995) przeprowadziła badania mające na celu uzyskanie odpowiedzi na pytania dotyczące form zachowań agresywnych i ich częstotliwości u młodzieży upośledzonej umysłowo w stopniu lekkim oraz różnic w zachowaniu agresywnym między dziewczętami a chłopcami. Badano wychowanków internatu Specjalnej Zasadniczej Szkoły Zawodowej.Uzyskane wyniki badań dowodzą, iż rozmiary zjawiska agresji wśród młodzieży upośledzonej umysłowo w stopniu lekkim można uznać jako znaczne. Zebrane dane świadczą bowiem , że zdecydowana większość badanych przejawia zachowania agresywne, które staja się receptą na rozwiązanie różnego rodzaju problemów . Do form zachowań agresywnych należą: agresja fizyczna, słowna, werbalna, czyli agresja pośrednia.
     Przy czym okazuje się , że występujące zachowania agresywne , zarówno pod względem formy jak i częstotliwości zasadniczo różnią się od siebie w zależności od płci badanych osób . Chłopcy wykazują większa gotowość do reagowania aktywnymi zachowaniami agresywnymi, niż dziewczęta. Najczęściej jest to agresja fizyczna skierowana na rówieśników z internatu, rzadziej na wychowawców.
     U dziewcząt proporcje są odwrotne, zdecydowanie przeważa agresja werbalna traktowana jako środek w rozwiązywaniu konfliktów rówieśniczych oraz jako źródło rozładowania napięć. Wśród badanych pojawia się autoagresja wraz z tendencją do unikania złości.
     Na zwiększony wpływ agresywności u osób upośledzonych mogą mieć wpływ różne czynniki , np. : organiczne uszkodzenie mózgu , patogenny wpływ środowiska , brak umiejętności wglądu w siebie, brak racjonalizacji, trudności w komunikowaniu swoich uczuć i pragnień , trudności w podejmowaniu norm społecznych oraz nieumiejętności przewidywania swojego postępowania (Olszewski ,1995)
     Sibler i Courtless (za: Bartkowicz 1983) przeprowadzili badania porównawcze dwóch grup przestępców upośledzonych i z normą intelektualną.
     Otrzymane wyniki dowiodły, iż przestępcy niepełnosprawni umysłowo są mniej agresywni niż analogiczna grupa w normie intelektualnej.
     Z przeprowadzonych, przez Bartkowicza badań w domu dziecka, zamieszkanym głównie przez dorosłe dziewczęta upośledzone umysłowo wynika, że do zachowań podatnych na szybkie, ale mało trwałe zmiany należą przede wszystkim niewłaściwe zachowania względem przełożonych, głównie lekceważenie, przeszkadzanie na lekcji. Mało podatne na zmiany okazały się takie zachowania jak: lekceważenie koleżanek, nieliczenie się z ich zdaniem, czy psucie im zabawy.
     Na korzyść niepełnosprawnych umysłowo przemawiają rezultaty badań przeprowadzonych przez m .in.: Bobek (1989), Giryńskiego (1994), Skowrońską (1995 ) , Mikruta i Olszewskiego ( 1998) , Mikruta (1999) .
     Z badań Bobek (1989) wynika, że agresywność powyżej normy częściej występuje u dziewcząt niż u chłopców. W badaniach nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic w poziomie agresywności między dziewczętami upośledzonymi a nieupośledzonymi oraz między chłopcami z obu badanych grup.
     Badania Bobek (1989)wykazują, że u dziewcząt upośledzonych występują nieświadome skłonności agresywne i samoagresja fizyczna, zaś u chłopców upośledzonych pojawia się najczęściej samoagresja emocjonalna.
     Natomiast dziewczęta nieupośledzone manifestują wrogość wobec otoczenia i agresję fizyczną, zaś chłopcy w normie intelektualnej przejawiają agresję pośrednią. Różnica między osobami upośledzonymi a nieupośledzonymi dotyczące częstości występowania samoagresji fizycznej i emocjonalnej nie są statystycznie istotne. Większość badanych osób upośledzonych i nieupośledzonych posiada skłonności agresywne; agresję pośrednią, samoagresję fizyczną, agresję fizyczną, wrogość wobec otoczenia. U połowy badanych stwierdzono samoagresję emocjonalną, u mniejszej części badanych i agresję przemieszczoną. Bobek zauważyła również, że wysokiemu poziomowi agresji odpowiada niski poziom kontroli.
     Próbę ukazania związku zachodzącego między reakcjami agresywnymi osób upośledzonych umysłowo, a osiąganym przez nie statusem społecznym podjął Giryński (1994). Z przeprowadzonych przez niego badań wynika, że w przypadku osób o obniżonej sprawności umysłowej zachowania agresywne prowadzą do wytworzenia się u nich znacznego dystansu społecznego, który utrudnia, a nawet hamuje proces ich integracji ze środowiskiem. Zachowania te mogą być również przyczyną kształtowania się negatywnego obrazu psychologicznego osoby upośledzonej umysłowo. Między osobami upośledzonymi umysłowo a w normie intelektualnej nie zachodzą istotne różnice, co do stopnia nasilenia agresywnego zachowania. Jedynie wśród młodzieży o prawidłowym poziomie rozwoju intelektualnego można zauważyć większą tendencję do manifestowania zachowań agresywnych.
     Uzyskane przez Giryńskigo (1994) wyniki badań wskazują, iż pojawienie się wysokiego nasilenia zachowań agresywnych (werbalnych i fizycznych) nie jest charakterystyczne dla młodzieży upośledzonej umysłowo w stopniu lekkim. Młodzież ta nie różni się pod tym względem w sposób znaczący od młodzieży w normie intelektualnej.
     Opierając się na wyżej przedstawionych badaniach (Bobek,Giryński) nie jest łatwo stwierdzić, czy u osób upośledzonych umysłowo występuje częściej niż u osób w normie intelektualnej. Badania te wskazują, że osoby te przejawiają zachowania agresywne w ten sam sposób i z podobną częstotliwością, co osoby w normie intelektualnej. Wydaje się, zatem, że zachowania agresywne nie są czynnikiem różnicującym w sposób istotny osoby upośledzone i osoby w normie intelektualnej.
     Niektórzy wyżej wymienieni autorzy doszli do wniosku, iż można zauważyć pewne różnice w sposobie wyrażania agresji. Żaden z wymienionych wyżej autorów nie odnotował statystycznie istotnych różnic między poziomem zachowań agresywnych osób upośledzonych umysłowo i osób w normie intelektualnej, bądź wyników wyższych od przeciętnych wyznaczonych w oparciu o badanie grup normalizacyjnych.
     Istotnym czynnikiem wywołującym zachowania agresywne jest brak rozumienia pojęcia „agresja” lub też definiowanie jej w niepełnym wymiarze, co decyduje o nierozmyślnym naśladowaniu zachowań agresywnych bez przewidywania ich konsekwencji.
     Wielu pedagogów uważa, iż „zależność pomiędzy rozwojem umysłowym a rozwojem społecznym analizowanym od strony systemu wartości regulującego zachowanie człowieka nie jest oczywista” (za: Kościelska, 1984,s.28).
     Dlatego pomiędzy agresywnością a upośledzeniem umysłowym nie można postawić znaku równości.

Maria Chabros

Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
INFORMACJE O PREZENTACJI

Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Szkolnictwo.pl.
IP autora: 83.21.195.174
Data utworzenia: 2008-09-01 23:07:30
Edycja: Edytuj prezentację.

HISTORIA PREZENTACJI

Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 23:07:30) - Edytuj prezentację.





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie