EDUKACJA TEATRALNA W PRZEDSZKOLU
Anna Kopcewicz, Beata Kurzawska, Anna Nowakowska
" PRZEDSZKOLAK W ŚWIECIE TEATRU"
PROGRAM AUTORSKI EDUKACJI LITERACKO- JĘZYKOWEJ
Wstęp
Zabawa w teatr jest jednym ze sposobów wychowywania dzieci. Daje możliwość spontanicznej zabawy z rówieśnikami, oderwania od rzeczywistości.
Rozwija umiejętność współdziałania, podporządkowania się i obcowania z innymi. Dzięki kontaktom ze sztuką dziecko rozwija myślenie, inteligencję, wyobraźnię, poznaje skutki zachowań bohaterów, wnika w ich przeżycia.
Dziecko styka się z normami społecznymi, wartościami, bohaterami pozytywnymi i negatywnymi. Wczesne kontakty ze sztuką zachęcają do własnej twórczości. Małe dziecko śpiewa , tańczy, gra ponieważ ma taką potrzebę.
Ekspresja w wieku przedszkolnym jest czymś bardzo naturalnym, zapewnia dziecku prawidłowy rozwój. Zabawa w role służy zaspakajaniu wewnętrznej potrzeby przyjmowania przez dziecko roli dorosłego. Są one wstępem do działalności teatralnej, w której różne rodzaje ekspresji znajdują swój najpełniejszy wyraz.
W teatralnych doświadczeniach kształtują się u dziecka specyficzne i głębokie przeżycia artystyczne. Stosowanie ich w pracy z dziećmi zapewnia wiele satysfakcji .
Bez wczesnego treningu wrażliwości estetycznej w okresie wczesnego
dzieciństwa, trudno jest wykształcić ją w wieku dojrzałym.
Kierując się takimi przesłankami , postanowiłyśmy zastosować formy teatralne jako element wspomagający ogólny rozwój dzieci we wszystkich sferach.
I ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE
Obecnie, gdy królują gry komputerowe, nauczycielka musi wykazać się pomysłowością i atrakcyjnością przekazu wybranych treści, poszukiwać takich metod i form, które odrzucają narzucone schematy i wskazują na postępowanie zgodne z psychologią rozwojową dziecka.
Cele wychowania przedszkolnego są osiągane poprzez realizację zadań wynikających z obszarów edukacyjnych określonych w podstawie programowej.
Celem wychowania przedszkolnego jest wspomaganie i ukierunkowanie rozwoju dziecka zgodnie z jego wrodzonym potencjałem i możliwościami rozwojowymi w relacjach ze środowiskiem społeczno- kulturowym i przyrodniczym.
Opracowany program " PRZEDSZKOLAK W ŚWIECIE TEATRU" jest realizowany wspólnie z programem "ŚWIAT PRZEDSZKOLAKA" DKW- 4013-4/01.
Zgodnie z założeniami programu edukacji przedszkolnej" ŚWIAT PRZEDSZKOLAKA"
nauczyciel powinien starać się stosować dialog edukacyjny, ćwiczenia i gry dramowe, wizualizację oraz szereg różnych form pracy, które stwarzają możliwości poznania, zmieniania, odczuwania siebie i świata w złożonych relacjach nabywania umiejętności i przeżywania..
Opracowany program opiera się na wytycznych podstawy programowej wychowania przedszkolnego dla przedszkoli i oddziałów przedszkolnych ( DZIENNIK USTAW NR 51) i odnosi się do następujących obszarów edukacyjnych:
1. POZNAWANIE SIEBIE I ŚWIATA
- organizowanie działań umożliwiających poznawanie wielowymiarowości (postrzegam, myślę czuję, działam)
- tworzenie sytuacji doskonalących pamięć, zdolność kojarzenia, umiejętność skupienia uwagi na rzeczach i osobach
- tworzenie warunków do doświadczeń językowych w zakresie reprezentatywnej i komunikatywnej funkcji języka
2. NABYWANIE UMIEJĘTNOŚCI POPRZEZ DZIAŁANIE
- wspieranie samodzielnych działań dziecka
- tworzenie warunków sprzyjających spontanicznej i zorganizowanej aktywności ruchowej dziecka
- umożliwienie dziecku ekspresji, spostrzeżeń , uczuć w różnych formach
działalności z zastosowaniem werbalnych i niewerbalnych środków wyrazu
- wspieranie działań twórczych w rożnych dziedzinach aktywności
3.ODNAJDYWANIE MIEJSCA W GRUPIE
- umożliwienie dziecku odkrywania znaczenia komunikowania się w sposób niewerbalny
- umożliwienie doświadczeń w mówieniu, słuchaniu i byciu słuchanym
- tworzenie okazji do wymiany informacji, uczenie dyskutowania i dochodzenia do kompromisu
4. BUDOWANIE SYSTEMU WARTOŚCI
- wprowadzanie dziecka w świat wartości uniwersalnych, takich jak: dobro, prawda, miłość, piękno, poprzez tworzenie otoczenia sprzyjającego rozumieniu i przeżywaniu wartości
- pomaganie dziecku w poznawaniu różnych postaw bohaterów literackich i
filmowych oraz próby uzasadniania stanowiska
II CELE EDUKACJI TEATRALNEJ
Cele główne:
1. Stymulowanie rozwoju i inspirowanie twórczych działań dzieci.
2. Uwrażliwianie na piękno słowa mówionego.
3. Rozwijanie logicznego myślenia poprzez kształtowanie pojęć.
Cele szczegółowe:
AD 1.
- nabywanie doświadczeń zarówno w sposób werbalny , jak i niewerbalny
- wytwarzanie pozytywnych relacji i postaw w zakresie rozwoju dziecka
- zaspakajanie potrzeb natury emocjonalnej
- wyrabianie potrzeb społecznych
AD 2.
- rozwijanie umiejętności posługiwania się językiem literackim
- bogacenie czynnego słownictwa dzieci i uściślenie pojęć związanych z działalnością teatralną
- rozwijanie umiejętności przedstawiania poznanych utworów za pomocą gestu, mimiki, ruchu
- wdrażanie do posługiwania się mową poprawną pod względem gramatycznym i fleksyjnym
- rozwijanie zainteresowań czytelniczych jako źródła wiedzy i przeżyć
- rozwijanie aktywności twórczej w zakresie słowa mówionego
- rozwijanie umiejętności operowania głosem pod względem intonacyjnym
AD 3.
- wzbudzanie wrażliwości na matematyczne aspekty życia toczącego się wokół nas
- rozwijanie umiejętności przekładania czynności manipulacyjnych na konkretne prace umysłowe
III PROCEDURA OSIĄGANIA CELÓW
Formy:
- zabawy naśladowcze
- zabawy tematyczne
- zabawy z elementami dramy i pantomimy
- inscenizowanie ruchem wierszy, piosenek, bajek, opowiadań, baśni
Metody słowne;
- swobodna rozmowa, dialog
- opis
- pogadanka
- słuchanie czytanych baśni, legend, bajek
- opowiadanie treści utworów
Metody aktywizujące:
- drama
- pantomima
- pedagogika zabawy
- gry i zabawy integracyjne
- gry logiczne
- aktywność ruchowa
IV WARUNKI ORGANIZACYJNE
- stwarzanie kącików teatralnych w salach
- gromadzenie rekwizytów tj : kukiełki, pacynki, sylwety, lalki witrażowe i lizaczki, lalki palcówki, kostiumy, czapki, opaski, elementy scenografii
- włączanie do współpracy w zakresie wykonywania strojów, elementów scenografii – rodziców i personelu przedszkolnego
- organizowanie przeglądów teatralnych i udział w konkursach poza placówką przedszkolną
- przygotowanie wystawy " Z bajką przez świat"
Opracowany program opiera się na konkretnych utworach, wybranych przez nas do realizacji w poszczególnych miesiącach. Treści są usystematyzowane według zasady stopniowania trudności: od zabaw i ćwiczeń integrujących , poprzez synektykę do samodzielnej zabawy w teatr.
V TREŚCI
Wrzesień:
Utwór bazowy: " Przygoda z małpką", St. Szuchowa
Formy realizacji: zabawy integracyjne
Przewidywane osiągnięcia dzieci:
· dziecko potrafi:
- podać tytuł książki i autora
- współdziałać w grupie
- rozpoznawać stany emocjonalne ( radość, smutek) i wyrazić je mimiką
· dziecko zapamiętuje:
- imiona , ruchy , gest
- czerpie radość z tańca i śpiewu
- orientuje się w przestrzeni
- koordynuje ruch ze słowem
- jest kreatywne
- dokonuje skojarzeń i asocjacji
- czuje się bezpiecznie w grupie
PAŹDZIERNIK
Utwór bazowy: " Jarzębinka" J, Tajc
Formy realizacji i metody: synektyka, gry logiczne
Przewidywane osiągnięcia dzieci:
· dziecko:
- ćwiczy poprawną wymowę
- bogaci czynny słownik
- potrafi słuchać tego co mówi kolega
· dziecko potrafi
- odpowiedzieć na pytanie: co by było , gdyby.....
- wyrazić w sposób plastyczny stany emocjonalne bohaterów
- dokonać klasyfikacji zbiorów ze względu na przejawione cechy bohaterów
LISTOPAD
Utwór bazowy: " Kłopoty Burka z podwórka", L. Krzemieniecka
Formy realizacjij i metody: zabawy inscenizowane. zadania otwarte
Przewidywane osiągnięcia dzieci:
· dziecko potrafi:
- odróżnić dowcip sytuacyjny i słowny
- myśleć twórczo
- wypowiadać się na temat utworu
- poszukiwać własnych rozwiązań
· dziecko jest:
- aktywne , twórcze, odważnie podejmuje się rozwiązania problemu
- rozwija mowę stosując intonację w wypowiedzi
- zauważa przemijanie czasu
- posługuje się liczebnikami
GRUDZIEŃ
Utwór bazowy: " O Nowym Roku i młynarzu Sylwestrze", L. Krzemieniecka
Formy i metody realizacji: zabawy rozluźniające, zabawy z podziałem na
role
Przewidywane osiągnięcia dzieci:
· dziecko :
- zapamiętuje tekst
- ćwiczy koncentrację uwagi i kulturę mówienia
- rozwija wyobraźnię twórczą
· dziecko potrafi:
- współpracować z grupą
- grać rekwizytem , za pomocą gestów i mimiką
- odtworzyć w/ g swojego pomysłu teść utworu
STYCZEŃ
Utwór bazowy:" O dwunastu miesiącach", J. Porazińska
Formy i metody realizacji: trening twórczego myślenia ,ćwiczenia
gramatyczne, tworzenie swobodnych tekstów
Przewidywane osiągnięcia dzieci:
· dziecko potrafi:
- budować dłuższe wypowiedzi
- kończyć zdania typu: jestem smutny, gdy.....
- mimiką wyrazić odczuwane stany emocjonalne
- wymienić nazwy miesięcy i podać jego cechy charakterystyczne
LUTY
Utwór bazowy: " Nocne kłopoty zabawek Doroty" , D. Wawiłow
Formy i metody realizacji; zabawy kształcące wyobraźnię, niedokończone
zdania
Przewidywane osiągnięcia dzieci:
· dziecko potrafi:
- słowem, gestem, mimiką przedstawić dowolny fragment utworu
- improwizować, wchodzić w role
- dostrzec i rozwiązać problemy interpersonalne
· dziecko:
- odróżnia dobro od zła
- tworzy własny system wartości
- współpracuje z grupą
- tworzy i klasyfikuje zbiory
MARZEC
Utwór bazowy: " O wiosennym słonku, niedźwiedziej pałce i pliszki ogonku"
Formy realizacji; pantomima
Przewidywane osiągnięcia dzieci:
· dziecko potrafi:
- ruchem ciała, mimiką identyfikować się z postacią i elementami otaczającego
świata
· dziecko:
- wyzwala emocje, w sposób kreatywny wyraża swoje wyobrażenia i uczucia
- posługuje się liczebnikami porządkowymi i głównymi
- porównuje, klasyfikuje pod względem jakościowym i ilościowym
KWIECIEŃ
Utwór bazowy: " Cztery motylki", W. Badalska
Formy realizacji: relaksacja, wizualizacja
Przewidywane osiągnięcia dzieci:
· dziecko:
- potrafi wyciszyć się
- wsłuchać się w nastrój muzyki
- rozwija swoją wyobraźnię
- poprawnie posługuje się słowem " nie" w zaprzeczeniu
MAJ
Utwór bazowy: " Dzielny Tomcio i dwunastu braci", J. Porazińska
Formy realizacji :ćwiczenia i zabawy ortofoniczne
Przewidywane osiągnięcia dzieci:
· dziecko:
- słucha czytanych przez dorosłych bajek, baśni, wierszy, zapamiętuje ich tytuły
- rozwiązuje rebusy, krzyżówki
- wie jakie elementy pasują do danego utworu
- kończy zdania zgodnie z treścią bajki
- wymyśla własne zakończenie utworu
- układa własną bajkę, opowiadanie, wiersz
CZERWIEC
Utwór bazowy: " O wesołej Ludwiczce" A. Świrszczyńska
Formy realizacji: zabawy teatralne, pantomima, gra w zespole
Przewidywane osiągnięcia dzieci:
· dziecko potrafi:
- bawić się w teatr z wykorzystaniem sylwet, kukiełek
- gra z podziałem na role prowadząc dialog sceniczny
- tworzy własne teksty
- rozwiązuje zadania tekstowe
- prezentuje zdobyte umiejętności w przedstawieniu teatralnym
BIBLIOGRAFIA
1. G. Gloton, C. Clero, Twórcza aktywność dziecka, WSIP, W-wa 1986
2. H. Mystkowska, Rozwijamy mowę i myślenie dzieci w wieku przedszkolnym, WSIP W-wa 1992
3. A. Czapczyńska, Każde dziecko jest artystą, { w}: Twoje dziecko, nr 6/2001
4. K. Pankowska, Drama i myślenie O znaczeniach i wartościach baśni, PIW, W-wa 1985, t I i II.
7. J. Cieślikowski, Wielka zabawa,Wrocław- Warszawa – Kraków 1967
8. E. Kędziopr- Niczzyporuk, Wprowadzenie do pedagogiki zabawy, Lublin 1998
9. Program edukacji przedszkolnej" Świat przedszkolaka" DKW- 4013-4/01
NARZĘDZIA DO EWALUACJI PROGRAMU
1. Arkusz diagnostyczny .
2. Ankieta ewaluacji końcowej
ARKUSZ DIADNOSTYCZNY
Określający poziom zdobytych umiejętności dzieci w zakresie edukacji teatralnej.
UTWÓR BAZOWY.......................................................................... ........
WYKORZYSTANE METODY AKTYWIZUJĄCE..............................
................................................................................ ...................................
STANDARTY:
A- zna ................................................................................ ................................................................................ ...............................
B- potrafi......................................................................... ................................................................................ ..........................
C- rozpoznaje.................................................................. ............
................................................................................ ................
D- zapamiętuje................................................................. ...........
................................................................................ ................
E- tworzy.......................................................................... ..........
................................................................................ ...............
F- porządkuje...................................................................... ................................................................................ .......................
WSKAŹNIKI:
1. Potrafi
2. Potrafi w wybranych sytuacjach
3. Ma trudności
Lp. Imię i Nazwisko A B C D E F
1
2
3
4
5
ANKIETA EWALUACJI KOŃCOWEJ
Ankieta ewaluacji końcowej programu edukacji literacko-językowej
" PRZEDSZKOLAK W ŚWIECIE TEATRU"
1. Czy znają Panie program " PRZEDSZKOLAK W ŚWIECIE TEATRU"?
TAK NIE
2. Czy uważacie Panie, że pomógł uatrakcyjnić zajęcia?
TAK NIE
3. Czy uczestniczyły Panie w realizacji programu?
TAK NIE
4. Jeżeli uczestniczyły Panie w realizacji programu, to w jakim zakresie?
a) udział w Radach Szkoleniowych z zakresu edukacji teatralnej
b) udział w przedsięwzięciach wynikających z realizacji programu
c) inne, jakie........................................................................... ........
5. Czy zdaniem Pani zrealizowany program wpłynął pozytywnie na:
a) stymulowanie rozwoju i inspirowanie działań dzieci
b) uwrażliwienie na piękno słowa mówionego
c) nawiązywanie stosunków interpersonalnych
d) rozwijanie logicznego myślenia
6. Czy zdaniem Pań warto kontynuować podjęte działania na terenie placówki?
TAK NIE
Dziękujemy za wypełnienie ankiety.
Autorki programu: Anna Kopcewicz, Beata Kurzawska, Anna Nowakowska
Przedszkole Miejskie nr.1
Rypin |
