W ostatnich latach coraz więcej mówi się i pisze na temat zdrowia psychicznego ludzi, zarówno dorosłych, jak i dzieci.
Zmiany, jakie zaszły ostatnio w kraju spowodowały wzrost zaburzeń psychicznych ludzi różnych grup zawodowych. Nauczyciele zwykle zajmują się, z oczywistych powodów, uczniami ale jakże często sami potrzebują pomocy, gdyż cierpią na zaburzenia nerwicowe.
O zaburzeniach nerwicowych mówimy wtedy, gdy objawy lęku, niepewności, obciążenia stresem na tyle się utrwalą, że utrudniają funkcjonowanie w jednej czy wielu rolach życiowych, a człowiek nie potrafi powiedzieć, skąd się wzięły.
Nie przeżywa siebie jako rodzica, małżonka, nauczyciela, lecz jako osobę chorą. Bywa wtedy, że wycofuje się, unika trudnych dla siebie sytuacji, przestaje normalnie funkcjonować. Zawsze „wietrzy” niebezpieczeństwo i czuje się zagrożony.
Na ogół jednak jakoś radzi sobie w życiowych rolach, bo już przywykł do swojego poziomu lęku.
Badania wykazały, że zaburzenia nerwicowe w podobnym stopniu dotykają nauczycieli, jak i pozostałych ludzi, można mówić jedynie o specyfice naszego zawodu.
Każda osoba dyspozycyjna społecznie i pełniąca odpowiedzialną funkcję musi stale być w formie i umieć zachować siłę zewnętrzną, niezależnie od samopoczucia. Przeżywanego lęku, napięć nauczyciel nie może okazać wobec klasy, cały czas musi być „pozbierany”. Stara się wytrzymać, żeby swoich frustracji nie przenosić na płaszczyznę zawodową. Nie jest to łatwe.
Uczniowie też przychodzą do szkoły z własnymi problemami i tym również jest obciążany zawód nauczyciela. Uczniowie często przejawiają objawy nerwicowe, jak niepokój, trudności związane z okresem dojrzewania, bunt wobec rodziców. Przynoszą z domu wzorce różnych zachowań, nierzadko brutalności, agresywności, wzajemnego poniżania się.
Trudno jest nauczycielom pracować z takimi uczniami.
Dzieci przychodzą też z rozmaitymi oczekiwaniami, np. brakiem uczuć, których nie dostają w domu. Często brak własnego bezpieczeństwa demonstrują siłą, żeby pokazać, że nie boją się nauczyciela.
Takie zachowania mogą w nauczycielu wywoływać szereg napięć, które nie rozwiązane w porę prowadzą do zaburzeń nerwicowych.
Często w takich sytuacjach nauczyciele zażywają środki uspokajające. Jest to bardzo niekorzystne.
W Polsce w wielu zakładach pracy zatrudnia się już psychologów. W każdej większej szkole powinien również pracować psycholog, który pomagałby rozwiązywać problemy uczniów ale także nauczycieli.
Wanda Boguszewska
Lipsk |
