|
Opis i analiza przypadku rozpoznania i rozwiązania
problemu edukacyjnego
(niski poziom motywacji ucznia)
1. IDENTYFIKACJA PROBLEMU.
Spośród wszystkich osobowościowych cech ucznia (wrodzonych i nabytych) najdonioślejszy wpływ na przebieg i efekty procesu uczenia się wywiera motywacja. Wysoka motywacja, której przejawem jest trwałe zainteresowanie ucznia nauką przedmiotu i wiara w osiągnięcie sukcesu, jest znacznie ważniejsza aniżeli stosowane metody i techniki nauczania. Uczeń silnie motywowany opanuje wymagane wiadomości i umiejętności przy pomocy każdej metody, a nawet wbrew niej, podczas gdy najlepsza metoda nauczania okaże się nieskuteczna, gdy nie spotka się z należytym odbiorem ze strony ucznia.
Wzbudzanie w uczniu motywacji pozytywnej w stosunku do nauki danego przedmiotu i podtrzymanie jej na należytym poziomie w trakcie całego procesu kształcenia stanowi, więc jeden z centralnych problemów współczesnej dydaktyki. Stymulacja wewnętrzna może i powinna pociągać za sobą wewnętrzną motywację nauki. Motywacja wzbudza w uczącym się szereg pozytywnych emocji, wśród których centralne miejsce zajmują ciekawość i zainteresowanie. Ważność obu wymienionych czynników polega na tym, że jedynie one wzbudzają, podtrzymują i ukierunkowują intelektualną działalność ucznia w sposób naturalny. Wzrost zainteresowania powoduje należyte pobudzenie organizmu, które prowadzi do podwyższenia poziomu ogólnej aktywności ucznia, której wyrazem jest m.in. ogólna zdolność do działania, jego odpowiednie ukierunkowanie, koncentracja uwagi, zwiększenie możliwości percepcyjnych, łatwiejsze zapamiętywanie i większa sprawność procesów intelektualnych. Bezpośrednim efektem wzmożonej pracy umysłowej jest zaś przyspieszenie i usprawnienie procesu uczenia się.
2. GENEZA I DYNAMIKA ZJAWISKA.
W klasie piątej uczniowie rozpoczęli naukę informatyki. Podczas zajęć zauważyłam, że większość uczniów wykonuje ćwiczenia poprawnie i samodzielnie,
a w razie wątpliwości zwraca się z prośbą o pomoc. Tylko jeden z uczniów nie podejmował nawet próby wykonania poleceń. Zawsze siadał razem z kolegą, który świetnie radził sobie z obsługą komputera. Z początku trudno było zauważyć, że pracuje tylko jeden z chłopców. Zapytany o przyczyny takiego zachowania twierdził, że zadania są mało ciekawe i pozbawione sensu. Zdziwiła mnie taka odpowiedź, gdyż pozostali uczniowie pracowali z dużym zapałem.
Podczas indywidualnej rozmowy z uczniem okazało się, że nie czuje się zbyt pewnie w dziedzinie informatyki. Wcześniej nigdy nie miał dostępu do komputera
i wstyd mu się do tego przyznać, gdy widzi świetnie radzących sobie kolegów. Ponieważ nie uczestniczył aktywnie w zajęciach (zdarzały się też nieobecności) jego zdolność przyswajania nowej wiedzy i umiejętności była znacznie ograniczona. Doprowadziło to do powstania negatywnego obrazu procesu uczenia się. Uczeń oceniał przedmiot jako bardzo trudny, a samoocena umiejętności była bardzo niska.
3. ZNACZENIE PROBLEMU.
Niska motywacja ucznia na lekcji obniża jego zdolności zapamiętywania
i przyswajania wiedzy, co prowadzi do pogorszenia wyników w nauce.
4. PROGNOZA.
Prognoza negatywna – w przypadku niepodjęcia oddziaływań:
- poziom motywacji ucznia będzie nieustannie się obniżał,
- uczeń przestanie wyrażać zainteresowanie przedmiotem, co doprowadzi
do spadku koncentracji i aktywności ukierunkowanej na naukę podczas zajęć,
- nastąpi obniżenie zdolności przyswajania wiedzy, co w efekcie doprowadzi
do pogorszenia wyników w nauce informatyki,
- nasili się niska samoocena ucznia.
Prognoza pozytywna – w przypadku wdrożenia oddziaływań:
- poziom motywacji ucznia będzie wzrastał,
- zwiększą się możliwości percepcyjne ucznia, łatwiejsze stanie
się zapamiętywanie materiału,
- poprawi się sprawność procesów intelektualnych,
- uczeń będzie aktywnie uczestniczył w zajęciach oraz samodzielnie wypełniał polecenia nauczyciela,
- nastąpi wzrost pozytywnej samooceny ucznia,
- umocni się wiara w własne możliwości.
5. PROPOZYCJA ROZWIĄZANIA.
Cele:
doprowadzić do tego, że:
- wzrośnie poziom motywacji i zaangażowania ucznia,
- uczeń zacznie aktywnie uczestniczyć w zajęciach,
- uczeń nadrobi zaległości w nauce,
- uczeń będzie samodzielnie wypełniać ćwiczenia, a przy pojawieniu
się trudności zwróci się z prośbą o pomoc,
- uczeń uzyska pozytywną ocenę z przedmiotu.
Zadania:
zadania naprawcze:
- rozmowa z uczniem – uświadomienie celowości nauki informatyki,
- indywidualne zajęcia, mające na celu przyswojenie przez ucznia zaległego materiału,
- umożliwienie korzystania z pracowni komputerowej w godzinach pozalekcyjnych (pod opieką nauczyciela).
zadania profilaktyczne:
- podnoszenie ogólnego poziomu motywacji uczniów poprzez:
° żywe reagowanie na wszelkie wypowiedzi i pytania uczniów,
° częste stosowanie drobnych nagród w postaci pochwały, zachęty, słowa potwierdzenia lub uznania,
° stosowanie nagród niewerbalnych (np. gestów, uśmiechu).
- zwrócenie baczniejszej uwagi na uczniów podczas wykonywania ćwiczeń,
- powierzenie uczniowi zadań do wykonania np. na rzecz klasy, pracowni, szkoły.
6. WDRAŻANIE ODDZIAŁYWAŃ.
9 listopada przeprowadziłam ponowną rozmowę z uczniem. Zaproponowałam swoja pomoc w nadrobieniu zaległego materiału oraz umożliwiłam pozalekcyjne korzystanie, pod moim nadzorem, z pracowni komputerowej. Na te zajęcia zaprosiłam jeszcze pięcioro uczniów, którzy także nie mają swoich komputerów. Na lekcji, podczas wykonywania ćwiczeń, bacznie obserwowałam ich pracę. Pomagałam w miarę potrzeby w wykonywaniu ćwiczeń i chwaliłam każdy, nawet najmniejszy sukces.
W czasie kolejnego spotkania powstał rysunek z okazji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia. W ciągu następnych tygodni na zajęciach pozalekcyjnych razem opracowaliśmy rysunek, który wkrótce potem został zawieszony na gazetce ściennej. Rysunek wzbudził ogólne uznanie w oczach klasy.
7. EFEKTY ODDZIAŁYWAŃ.
Chłopiec zaczął bardzo szybko nadrabiać zaległości i aktywnie uczestniczyć
w zajęciach. Pojawiły się też pierwsze wymierne oznaki sukcesu – oceny dobre i bardzo dobre. Efekt osiągnięty poprzez publiczną prezentację rysunku zainspirował mnie do wielokrotnego organizowania wystaw prac komputerowych moich uczniów.
Janina Smaruj - Sadowska
Szkoła Podstawowa nr 38
Bydgoszcz |
