Rola i zadania dyrektora we wdrażaniu oddziaływań profilaktycznych i wychowawczych w szkole
Rola dyrektora we wdrażaniu oddziaływań profilaktycznych i wychowawczych w szkole jest szczególna. To inicjator budujący gotowość środowiska szkolnego do podejmowania działań profilaktycznych i wychowawczych. To od jego kompetencji i zaangażowania zależy efektywność i skuteczność programów wychowawczych i profilaktycznych
Zadaniem dyrektora szkoły jest takie pokierowanie zespołem nauczycieli, aby oprócz bycia wysokiej klasy „przedmiotowcami” chcieli podejmować świadomą działalność wychowawczą i profilaktyczną, a następnie zadbanie o ciągłe doskonalenie kadry.
Wychowawca zaangażowany w działania profilaktyczne i wychowawcze na terenie szkoły powinien być wyposażony w umiejętności interpersonalne, komunikacyjne, mediacyjne. Dopiero wtedy może on rozwiązać problem dziecka, gdy będzie miał pełną świadomość tego problemu oraz własną motywacje do szukania rozwiązania. Podobne przygotowanie dotyczy pracowników świetlicy, biblioteki czy personelu medycznego. Dyrektor nie może zapomnieć o jeszcze jednej grupie swoich pracownik – personelu administracji i obsługi szkoły. Włączenie tych osób do pracy wychowawczej i profilaktycznej może wydatnie zwiększyć efektywność zaplanowanych działań.
Monitorowanie oraz pomiar jakości swojej pracy w tym zakresie dyrektor może przeprowadzić, sprawdzając, w jakim stopniu kolejne grupy pracowników szkoły przyjęły na siebie funkcję wychowawcy i jak rozwijają swoje umiejętności wychowawcze.
Dyrektor szkoły sprzyja profilaktyce gdy:
• zakłada, że w jego szkole funkcja profilaktyki musi być spójna z funkcją wychowania,
• posiada podstawowa wiedzę w zakresie profilaktyki problemowej,
• umacnia pozytywne relacje interpersonalne w szkole,
• premiuje doskonalących się nauczycieli,
• zachęca uczniów do udziału w działaniach profilaktycznych,
• włącza rodziców do współpracy w tworzeniu i realizacji szkolnych programów wychowawczego i profilaktycznego,
• wspiera i kontroluje przebieg realizacji szkolnych programów wychowawczego i profilaktycznego,
• wspiera finansowo i organizacyjnie działania profilaktyczne w swoim środowisku.
Kolejne czynności dyrektora tworzącego szkolne programy wychowawczy i profilaktyczny są następujące:
• Uświadomienie radom pedagogicznym, rodzicom, uczniom, czym jest program wychowania i profilaktyki, jakie zawiera elementy i jakie jest jego miejsce w działaniach szkoły.
• Diagnoza w odniesieniu do osób pracujących w szkole w zakresie wiedzy, poziom przygotowania merytorycznego, motywacji do pracy w określonym środowisku i warunkach.
• Diagnoza zasobów materialnych szkoły.
• Czytelne i precyzyjne określenie celów programu wychowawczego oraz celów profilaktycznych – zgodnie z założeniem, że program wychowawczy powinien stwarzać uczniom możliwości rozwoju, natomiast program profilaktyczny powinien ograniczać rolę czynników zagrażających prawidłowemu rozwojowi, wspomagać uczniów w konstruktywnym radzeniu sobie z trudnościami oraz promować zdrowie i zdrowy styl życia.
• Szkolne programy wychowawczy i profilaktyczny powinny istnieć niezależnie, ale być spójne ze sobą; ułatwi to szkieletowa struktura obu programów – posiadająca pewną stałą strukturę, która pozwala na ciągłe aktualizowanie, modyfikowanie w zależności od potrzeb.
Jakie relacje dyrektora z wychowawcami sprzyjają pracy profilaktycznej
i wychowawczej?
I. OTWARTA KOMUNIKACJA POMIĘDZY DYREKTOREM
I WYCHOWAWCAMI ORAZ POMIĘDZY SAMYMI WYCHOWAWCAMI.
a) podstawowym warunkiem tego, aby ludzie się ze sobą komunikowali jest to, że muszą mieć taką możliwość - muszą się ze sobą spotykać i rozmawiać
b) drugim warunkiem dobrej komunikacji jest optymalne poczucie bezpieczeństwa członków
rady pedagogicznej
II. ŚWIADOMOŚĆ MOCNYCH I SŁABYCH STRON KAŻDEGO Z PRACOWNIKÓW
ORAZ DYREKTORA W PRACY WYCHOWAWCZEJ I PROFILAKTYCZNEJ
III. JASNE OKREŚLANIE WZAJEMNYCH OCZEKIWAŃ DYREKTORA I PRACOWNIKÓW ORAZ WZAJEMNE USTOSUNKOWANIE SIĘ DO NICH
IV. STWORZENIE ZWYCZAJU SESJI INFORMACJI ZWROTNYCH POMIĘDZY CZŁONKAMI RADY PEDAGOGICZNEJ WRAZ Z DYREKTOREM.
Dyrektor:
1. Powinien być osobą autonomiczną i wyraźną dla rady pedagogicznej.
2. Jego zadaniem jest kreować takie sytuacje, w których:
• każdy nauczyciel ma możliwość bycia autorem programu wychowawczego,
• rada może rozwijać się jako grupa wraz z jej zespołem wychowawczym.
3. W efekcie swoich działań powinien wykreować wzajemne zrozumienie i współpracę rady pedagogicznej.
4. W swojej pracy powinien szczególnie dbać o to, żeby wychowawcy:
• współpracowali ze sobą i rodzicami,
• rozwijali się zawodowo,
• mieli większe możliwości pracy wychowawczej.
W związku z tym szczególnie istotne wydaje się:
Tworzenie otwartej komunikacji w zespole.
1. Adekwatne do diagnozy potrzeb pracowników reakcje na ich zachowania.
2. Jasne określanie oczekiwań wobec pracowników.
3. Dbanie o świadomość własnych (i kadry) kompetencji profilaktycznych i wychowawczych.
4. Stworzenie zwyczaju sesji informacji zwrotnych w zespole pracowników.
Ważnym zadaniem dyrektora szkoły jest ustalenie sposobu komunikowania się szkoły z rodzicami, zwłaszcza w zakresie ich oczekiwań wobec szkoły oraz co do sposobu przekazywania informacji o uczniach.
Sposoby zbierania informacji od rodziców:
• Ankiety (standardowe lub opracowania własne).
• Pytania otwarte skierowane do rodziców (zadania ustne lub pisemne).
• Dyskusje tematyczne (mogą być przeprowadzane w trakcie wywiadówek).
• Rozmowy indywidualne z rodzicami, dotyczące konkretnego dziecka i jego sytuacji.
• Wizyty domowe.
• Korespondencja z rodzicami.
• Skrzynka kontaktowa w szkole/w klasie.
• Dyżury pełnione przez nauczycieli.
• Dni otwarte w szkole.
Sposoby przekazywania informacji rodzicom:
• Spotkania dyrektora z rodzicami.
• Spotkania tematyczne.
• Wywiadówki.
• Korespondencja.
• Spotkania indywidualne z rodzicami.
• Gablotka, tablice informacyjne, tablice ogłoszeń.
• Dyżury dla rodziców.
• Dni otwarte w szkole.
• Wizyty domowe.
• Szkoła dla rodziców.
• Klub rodzica.
Poznanie oczekiwań rodziców jest pierwszym krokiem w kierunku rozwijania ich współuczestnictwa w edukacji.
Dyrektor może zaproponować swojej kadrze różne sposoby komunikowania się z rodzicami, a następnie wspólnie z zespołem ustalić, które będą zastosowane.
Rolą dyrektora jest także umiejętność wychodzenia poza szkołę i szukanie wsparcia w społecznościach lokalnych: samorządach gminnych, organach administracji państwowej i organizacjach pozarządowych (chodzi nie tylko o pozyskiwanie środków finansowych, ale również zdobycie poparcia dla kierunków realizowanej pracy profilaktycznej i wychowawczej).
BIBLIOGRAFIA
Gaś Z.B. Profilaktyka w szkole, W-wa CMPP-P MEN 2000.
Gwizdek B., Sołtys E. Gimnazjalny projekt profilaktyczno-wychowawczy,W-wa WSiP 2002.
Komorowski: Prawo oświatowe w praktyce. Poznań 2002.
Opracowała: mgr Teresa Jankowska
|
