|
opracowany przez JOANNĘ STACHOWIAK
Klasa I
Materiał 1: Jan Parandowski „Mitologia” – fr. „Stworzenie świata”; „Biblia” – fr. „Stworzenie świata”
Liczba godzin: 2 godz.
Temat zajęć: Jak powstawał świat i człowiek w „Mitologii” i w „Biblii” ?
Formy pracy z uczniem: Głośne, wyraziste czytanie tekstów; podkreślanie nazw postaci i ich czynów – wyszukiwanie w tekście informacji; praca w grupach – uzupełnianie graficznych schematów przedstawiających dwa opisy stworzenia świata; tworzenie znaków plastycznych.
Uczeń potrafi: Czytać tekst ze zrozumieniem, posługiwać się terminami mitologicznymi (nazwy bogów) i biblijnymi, wskazać różnice między monoteizmem, a politeizmem; systematyzować i utrwalać wiadomości w postaci schematu i wykresu; transponować informacje z tekstu na płaszczyznę plastyki – znak (logo); sporządzić opis bibliograficzny „Biblii” i „Mitologii”; wskazać wpływ biblijnego przekazu na kulturę polską.
Materiał 2: Biblia : Stworzenie Adama i Ewy;
M. Twain: Pamiętniki Adama i Ewy
Liczba godzin: 2 godz.
Temat zajęć: „Gdziekolwiek była ona, tam był raj”
Formy pracy z uczniem: Ćwiczenia słownikowe i frazeologiczne związane ze słowem „raj”; poznanie fragm. Biblii oraz fragm. utworu M. Twaina – porównanie obu tekstów.
Przekład intersemiotyczny- prace plastyczne n.t . raju;
Gromadzenie argumentów „za” miłością i „przeciw”(czy Ewa kocha Adama czy nie); próba rozważenia alternatywy- zjeść jabłko czy nie; symbolika : jabłko, wąż, drzewo poznania
Uczeń potrafi: Tworzyć skojarzenia i zapisać je w postaci „słoneczka”; posługiwać się słownikiem frazeologicznym i słownikiem symboli, pracować w grupach nad wizją plastyczną raju;
Sformułować zestaw argumentów ; tworzyć „drzewko decyzyjne” – rozważyć problem, przewidzieć jego dwa rozwiązania, wyodrębniać cele i wartości
Materiał 3: Jan Kochanowski „Hymn” (Czego chcesz od nas, Panie?), reprod. fresku Michała Anioła „Stworzenie świata” lub witraża S. Wyspiańskiego „Bóg Ojciec”
Liczba godzin: 2 godz.
Temat zajęć: Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary?
Formy pracy z uczniem: Analiza wiersza: badanie kompozycji, roli wyliczeń, wyszukiwanie tropów stylistycznych i określanie ich funkcji; określanie podmiotu i bohatera lirycznego oraz cech hymnu jako gatunku liter., opisywanie dzieła plastycznego: forma, kolorystyka, monumentalność; wskazywanie cech idei humanizmu – zainteresowanie człowiekiem, ład, harmonia, spokój.
Uczeń potrafi: Czytać i wygłaszać z pamięci wiersz; wyróżniać środki stylistyczne w utworze (apostrofę, anaforę, pytanie retoryczne, personifikację, przenośnie, epitety, poetykę wyliczeń); rozpoznać topos Boga-Artysty i wskazać w innych źródłach; badać retorykę hymnu pod kierunkiem nauczyciela, dostrzec przesłanie płynące z wiersza i rozumieć je w kontekście epoki renesansu, formułować własne poglądy i uogólnienia , opisywać dzieło plastyczne.
Materiał 4: Biogramy Sokratesa, Platona, Epikura; „Mały słownik filozoficzny”’ „Kały słownik kultury antycznej”’ „Słownik wyrazów obcych”
Liczba godzin: 2 godz.
Temat zajęć: Jak żyć – odwieczne pytanie?
Formy pracy z uczniem: Praca ze słownikami- poszukiwanie wiadomości na zadany temat: dyskusja – wypowiedzi jedno- i wielozdaniowe, formułowanie sądów i opinii; notatka; pisemne wypowiedzi na temat realizacji wskazań antycznych filozofów (np. „korzystaj z dnia”, „wiem, ze nic nie wiem” )
Uczeń potrafi: Wskazać wpływ starożytnej myśli filozoficznej na współczesność; rozumieć popularne sentencje i powiedzenia; wyrażać własne poglądy i przemyślenia w mowie i w piśmie; gromadzić argumenty, szanować przekonania innych.
Materiał 5: „Biblia” – Św. Mateusz „Przypowieść o synu marnotrawnym”, reprod. Obrazu Rembranta „Powrót syna marnotrawnego
Liczba godzin: 2 godz.
Temat zajęć: Czego uczy nas przypowieść o synu marnotrawnym?
Formy pracy z uczniem: Praca z tekstem: wyodrębnianie postaci i wydarzeń’ charakterystyka każdego z bohaterów, tworzenie zestawu cech w tabeli, sformułowanie wniosku dotyczącego uniwersalnego przesłania przypowieści; wyodrębnianie cech przypowieści jako gatunku; prezentacja treści przypowieści w postaci scenki dramatycznej; opis obrazu – paleta barw, kompozycja, nastrój.
Uczeń potrafi: Czytać tekst ze zrozumieniem, formułować kilkuzdaniowe wypowiedzi na temat treści przypowieści i obejrzanego obrazu nazywać cechy charakteru i stany emocjonalne, wskazać cechy przypowieści jako gatunku lit., właściwie używać frazeologizmu „syn marnotrawny”.
Materiał 6: Anna Kamieńska „Kain i Abel”’ fr. Filmu „Na wschód od Edenu”, spektaklu teatr. „Balladyna”.
Liczba godzin: 2 godz.
Temat zajęć: Zbrodnia i kara. Przez stulecia po Kainie...
Formy pracy z uczniem: Poszukiwanie symbolicznych sensów w opowieści biblijnej; rozpoznawanie motywów (dwaj bracia, piętno zbrodniarza, zbrodnia i kara); poszukiwanie podobnego motywu w literaturze i sztuce.
Uczeń potrafi: Opowiadać i komentować opowieść biblijną, odszukać motyw zbrodni bratobójczej w innych źródłach kultury.
Materiał 7: Jan Parandowski „Herakles”
Liczba godzin: 3 godz.
Temat zajęć: Herakles – najsłynniejszy heros starożytności. Wzorzec bohatera.
Formy pracy z uczniem: Czytanie, redagowanie planu, streszczanie tekstu; gromadzenie frazeologizmów; gromadzenie cech herosa – wzorca rycerza; porównywanie cech rycerza średniowiecznego i rycerza antycznego
Uczeń potrafi: Opowiadać dzieje Heraklesa, sporządzić plan i streszczenie; prawidłowo posługiwać się frazeologizmami – stajnia Augiasza, szata Dejaniry, herkulesowa praca, urwać łeb hydrze itp. ; definiować mit; charakteryzować rycerza, wskazać wpływ antyku na kulturę polską wieków średnich.
Materiał 8: Lidia Winniczuk „W teatrze greckim”
Liczba godzin: 1godz.
Temat zajęć: W świecie kreacji – powstanie i rozwój teatru.
Formy pracy z uczniem: Ciche czytanie tekstu; opis obrzędów ku czci Dionizosa jako źródła greckiej sztuki teatralnej; wyodrębnienie środków wyrazu w teatrze greckim, zestawienie cech głównych gatunków dramatycznych – tragedii, komedii i dramatu satyrowego
Uczeń potrafi: Omówić przebieg Wielkich Dionizjów, opisać wygląd teatru greckiego i porównać z teatrem współczesnym , rozpoznać tragedię, komedię i dramat właściwy.
Klasa II
Materiał 9: Jan Kochanowski „Treny” – „Tren V”, „Tren VIII” i „Tren X”
Liczba godzin: 2 godz.
Temat zajęć: Lament nieszczęśliwego ojca.
Formy pracy z uczniem: Głośne i ciche czytanie; ćwiczenia słownikowo-stylistyczne, objaśnianie niezrozumiałych wyrazów i zwrotów – słowniczek archaizmów; sporządzanie opisu przeżyć wewnętrznych; poszukiwanie tropów stylistycznych, wykonanie notatki z ćwiczeń analitycznych i interpretacyjnych; poszukiwanie motywów mitologicznych w utworze.
Uczeń potrafi: Czytać tekst z zachowaniem prawideł recytacji; odnajdować i rozpoznawać tropy stylist., i określać ich funkcję, rozpoznawać archaizmy, wskazać cechy trenu jako gatunku lit., omówić wpływ kultury antycznej na treść i formę wiersza.
Materiał 10: Bolesław Leśmian: Urszula Kochanowska
Liczba godzin: 1 godz.
Temat zajęć: Czym jest niebiańskość wobec ziemskości?
Formy pracy z uczniem: Tworzenie mapy mentalnej nieba, wyjaśnianie zwrotów frazeologicznych z wyrazem „niebo”;
Metaplan – praca w grupach nad elementami stanowiącymi odpowiedź na kontrast wskazany w temacie;
Środki artyst. wyrazu i ich funkcja w tekście
Uczeń potrafi: Tworzyć skojarzenia do wyrazu; korzystać ze słownika frazeologicznego i słownika symboli; czytać poprawnie i ze zrozumieniem; określać podmiot liryczny i bohatera wiersza, opisywać słownie sytuację liryczną; pracować w grupie.
Materiał 11: Biblia - fragm. Wędrówka do Ziemi Obiecanej
Liczba godzin: 2 godz.
Temat zajęć: Każdy szuka swego miejsca...
Formy pracy z uczniem: Motyw wędrówki; dostrzeganie kontekstu kulturowego i historycznego dzieła .
Przekład intersemiotyczny; redagowanie streszczenia , korzystanie z przypisów do tekstu
Uczeń potrafi: Czytać tekst ze zrozumieniem – podaje etapy wędrówki Mojżesza, wskazać jej przyczynę i skutek.
Tworzyć plan, znajdować na mapie miejsca wymienione w tekście ; redagować streszczenie
Wymienia motyw wędrówki w innych tekstach kultury
Materiał 12: J. Kochanowski: „Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie”
Liczba godzin: 2 godz.
Temat zajęć: O sztuce przemawiania – pieśń Jana Kochanowskiego „Wy, którzy”
Formy pracy z uczniem: Sformułowanie zestawu obowiązków rządzących państwem (szkołą, rodziną itp.). Wysłuchanie z taśmy magn. recytacji aktorskiej pieśni; określenie adresata wypowiedzi i wyodrębnienie z tekstu przestróg dla rządzących – sformułowanie opinii nt. ich aktualności
Zaprezentowanie cech przemówienia wg Arystotelesa (z „Encyklopedii szkolnej. Literatura i nauka o języku” WSiP 1995) – odniesienie cech i celów przemówienia do utworu Kochanowskiego
Sporządzenie tekstu przemówienia dot. np. konieczności przestrzegania zasad savoir vivre’u
Uczeń potrafi: Metodą „burzy mózgów” sformułować zestaw obowiązków ciążących na rządzących,
Określić adresata wypowiedzi lirycznej, wyodrębnić przestrogi na podstawie tekstu pieśni – porównać oba zapisy.
Słuchać objaśnień, sporządzić plan a następnie tekst przemówienia
Wskazać zaczerpnięte wzorce retoryczne ze starożytności
Materiał 13: Jan Parandowski „Syzyf”
S. Żeromski „Syzyfowe prace”- analogia
Liczba godzin: 1 godz.
Temat zajęć: Kiedy bogowie stracili cierpliwość...
Formy pracy z uczniem: Czytanie, opowiadanie, charakteryzowanie głównego bohatera; dyskusja nad słusznością kary - poszukiwanie ponadczasowych prawd; transponowanie treści mitu ma płaszczyznę plastyki – collage.
Uczeń potrafi: Czytać ze zrozumieniem, opowiadać dzieje Syzyfa, charakteryzować i oceniać; używać w odpowiednim kontekście zwrotu „syzyfowa praca”; poprawnie pisać nazwy bogów i bohaterów greckich.
Znaleźć paralelę z „Syzyfowymi pracami” Żeromskiego
Materiał 14: Wanda Markowska „Dedal i Ikar”, Tadeusz Tóżewicz „Prawa i obowiązki”, Jarosław Iwaszkiewicz„Ikar”, P. Bruegel „Krajobraz
z upadkiem Ikara”
Liczba godzin: 3 godz.
Temat zajęć: Lekcja z obrazem w tle...
Formy pracy z uczniem: Czytanie głośne i ciche; obserwowanie i opis dzieła plastycznego- plan pierwszy, drugi, kolorystyka, kompozycja, nastrój; opowiadanie uwzględniające intencję nadawcy i punkt widzenia Dedala, Ikara, oracza – używanie wyrażeń ekspresywnych; doskonalenie umiejętności dyskutowania; interpretowanie tekstu lirycznego i epickiego: narrator i jego rola, uczucia podmiotu lirycznego. Praca w grupach.
Uczeń potrafi: Zna treść i wymowę mitu ikaryjskiego, interpretować płótno Bruegla, wskazać wspólny motyw w tekstach literackich i w dziele plastycznym; wypowiadać własne opinie na temat postawy Dedala i Ikara ; prawidłowo posługiwać się wyrazami „racjonalista” i „idealista”; wskazać postawy ikaryjskie i dedalijskie współcześnie o raz umieć ocenic wpływ mitu na postępowanie bohaterów romantycznych.
Materiał 15: Jan Parandowski „Tułaczka Odyseusza”,mapa Grecji i plansza z trasą wędrówki Odysa,Homer „Odyseja” fr. „Odys na wyspie Kirke”, Leopold Staff „Odys”
Liczba godzin: 4 godz.
Temat zajęć: Człowiek – boże igrzysko.
Formy pracy z uczniem: Samodzielne czytanie w domu, streszczanie, głośne czytanie fr. „Odysei”, sporządzenie mapy wędrówki Odyseusza ; poszukiwanie znanych wątków : wędrowania, zemsty bogów, życia jako wzburzonego oceanu; słownictwo oceniające i nacechowane emocjonalnie; drama – grupy przedstawiają scenki obrazujące kolejne etapy wędrówki Odysa; wyszukiwanie środków stylistycznych w eposie, wskazywanie cech epopei.
Uczeń potrafi: Opowiadać z zachowaniem porządku i chronologii; współpracować w grupie, wskazać typowe motywy – wędrówki, kary itp. Posługiwać się frazeologizmami: wierna jak Penelopa, syreni śpiew, odyseja itp.; wskazać typowe cechy eposu: wszechwiedzący narrator, rozbudowana fabuła, patetyczny styl opowiadania i drobiazgowe opisy przedmiotów, rozbudowane porównania, stałe epitety. Rozumie pojęcie „motto” i „morał”
Klasa III
Materiał 16: Wanda Markowska „Orfeusz i Eurydyka”
Liczba godzin: 2 godz.
Temat zajęć: Mit o sztuce, cierpieniu i miłości zdolnej do największych poświęceń.
Formy pracy z uczniem: Włączenie nowego motywu w zasób wiedzy o mitach kształtujących świadomość Europejczyka, śledzenie fabuły opowiadania, nazywanie uczuć bohaterów; przygotowanie scenek pantomimicznych w oparciu o treść mitu.
Uczeń potrafi: Nazywać uczucia i stany psychiczne; napisać utwór – prozą lub wierszem – wyrażający uczucia Orfeusza; dostrzec cywilizacyjną i uszlachetniającą rolę sztuki; interpretować ruch (pantomima), wskazać motywy miłości wykraczającej poza śmierć w innych tekstach kultury.
Materiał 17: Sofokles „Antygona” , plakat teatralny.
Można rozszerzyć o spektakl teatralny , a w klasie zdolnej i zainteresowanej o J. Głowackiego „Antygona w Nowym Jorku”
Liczba godzin: 4 godz.
Temat zajęć: Tragiczny wybór – prawo boskie, czy prawo ludzkie? Dylematy władzy.
Formy pracy z uczniem: Samodzielne czytanie w domu; analiza postępowania tytułowej bohaterki, dostrzeganie tragizmu postaci; dyskusja na temat cech dobrego władcy, charakterystyka Kreona. Wskazywanie cech tragedii jako gatunku dramatycznego na przykładzie omawianej sztuki Sofoklesa. Porównywanie środków wypowiedzi w postaci plakatów teatralnych; przygotowanie inscenizacji fragmentu „Antygony”; sporządzenie plakatu teatralnego.
Uczeń potrafi: Streszczać fabułę, pojmować istotę tragizmu; charakteryzować postaci tragiczne – Antygonę i Kreona; definiować dramat jako rodzaj, a tragedię jako gatunek literacki; być widzem lub aktorem, opisywać plakat teatralny i sporządzać taki plakat ze wszystkimi koniecznymi informacjami o przedstawieniu.
Wskazać reminiscencje z dramatu starożytnego w sztuce współczesnej.
Joanna Stachowiak |
