TEMAT: Pogoda i jej składniki. Poznajemy przyrządy do obserwacji pogody.
Cele:
Uczeń:
wie:
· jakie są składniki pogody
· jakie są przyrządy do ich pomiaru
· poda jednostki pomiaru elementów pogody
· wymieni podstawowe symbole meteorologiczne
rozumie:
· na czym polega zmienność temperatury w czasie
· dlaczego ludzie używają określenia „nie ma pogody”
potrafi:
· odczytać wartość temperatury powietrza
· określić kierunek i siłę wiatru
· rozróżnić podstawowe rodzaje chmur
· nazwać opady i osady atmosferyczne
Metody holenderskie: skrzynka odkryć, kierowanego skojarzenia, kierowanego rozwiązywania problemów.
Środki dydaktyczne: skrzynka odkryć z kopertami (teksty, rysunki lub zdjęcia przyrządów lub modele), podstawowe symbole meteorologiczne, plansze z rodzajami chmur.
TOK LEKCJI
I. FAZA WSTĘPNA
1. Pogadanka wstępna – przypomnienie o porach roku i zmienności pogody.
2. Podanie skojarzeń do pojęcia „pogoda”
· zapis na tablicy pojawiających się skojarzeń , inwentaryzacja pól.
· wyjaśnienie pojęcia „pogoda brzydka, pogoda ładna”
· określenie aktualnego stanu pogody-wyodrębnienie elementów pogody
3. Podział klasy na cztery grupy-wyłonienie lidera grupy.
II. FAZA REALIZACYJNA
· Skrzynka odkryć.
Lider każdej grupy losuje ze skrzynki kopertę, w której znajdują się różne materiały: rysunki przyrządów oraz instrukcje. Na ich podstawie oraz na podstawie treści podręcznika dzieci wykonują poszczególne polecenia.
GRUPA A
· Jak powstają chmury?
· Jakie są rodzaje chmur?
· Jak ocenić zachmurzenie nieba?
· Jakimi znakami przedstawiamy zachmurzenie nieba?
GRUPA B
· Co służy do pomiaru temperatury powietrza?
· W jakich warunkach dokonujemy pomiaru temperatury powietrza?
· Jak zbudowany jest termometr?
· Jak odczytujemy wartość temperatury powietrza i w jakich jednostkach?
GRUPA C
· Co to jest wiatr?
· Jak określamy jego kierunek?
· Jak zbudowany jest wiatromierz?
· Co odczytujemy z wiatromierza?
· W jakich jednostkach określamy siłę wiatru i jego kierunek?
GRUPA D
· Jakie znamy rodzaje opadów?
· Co służy do ich pomiaru?
· Co to są osady?
· Jak zbudowany jest deszczomierz?
· Jak dokonujemy odczytu z deszczomierza i w jakich jednostkach?
· Uczniowie w grupach wykonują poster dotyczący danego elementu pogody umieszczając na nim prawidłowe odpowiedzi.
III. FAZA PODSUMOWUJĄCA
1. Liderzy grup przedstawiają efekty pracy grupy.
2. Ocena pracy uczniów.
TEKSTY DO „SKRZYNKI ODKRYĆ”
GRUPA A
Zachmurzenie nieba określa się bez przyrządów. W tym celu z miejsca, gdzie widać niebo, oceniamy „na oko” jak dużą część nieba zajmują chmury. Od razu zapisz wynik obserwacji za pomocą znaków:
puste koło - niebo bez chmur
lewa górna ćwierć koła czysta - więcej niż połowa nieba zachmurzona
całe koło zamalowane - niebo całkowicie zachmurzone
lewa górna ćwierć koła zamalowana - mniej niż połowa nieba zachmurzona
połowa koła zamalowana - połowa nieba pokryta chmurami
GRUPA B
Termometr składa się ze szklanej rurki zakończonej na dole zbiorniczkiem wypełnionym rtęcią lub zabarwionym na czerwono spirytusem. Substancje te mają właściwość, że pod wpływem ciepła rozszerzają się, w rezultacie słupek się podnosi, a pod wpływem zimna kurczą się- słupek opada. Do rurki dołączona jest podziałka w stopniach Celsjusza. Ustawiona jest ona tak, że w temp.0°C woda zamarza (lub lód topi się) , a wtemp.100°C woda ze stanu ciekłego przechodzi w parę. Uważaj-rtęć jest trucizną-w razie zbicia się termometru nie wolno rtęci dotykać palcami, wdychać jej oparów, jeść, nie wrzucać jej do kosza ani do zlewu.
Termometr najlepiej umieścić w domu na oknie północnym, a jeśli jest on na innym, to pomiary w czasie nasłonecznienia należy uznać za nieprawdziwe. Temperaturę powietrza prawidłowo wskazuje tylko termometr umieszczony w cieniu.
Temperaturę powietrza w stacjach meteorologicznych mierzy się termometrem umieszczonym na wysokości 2m. nad gruntem w klatce meteorologicznej, w której ścianki z żaluzji umożliwiają przepływ powietrza, ale zachowują cień.
Aby prawidłowo odczytać temperaturę termometr powinien być umieszczony na wysokości oczu.
GRUPA C
Wiatromierz to przyrząd do pomiaru kierunku i prędkości wiatru. Nawet bez przyrządów możesz określić siłę wiatru: np. powiew , wiatr słaby, silny, porywisty, huragan. Trudniej określić kierunek wiatru, szczególnie jeśli mieszkasz w mieście. Obserwacja między blokami może nie być prawdziwa. Jeśli możesz , wyjdź na otwartą przestrzeń, weź wstążeczkę, podnieś do góry i zobacz z jakiego kierunku wieje wiatr. Musisz również obserwować dym z kominów, gałęzie drzew. Pamiętaj, że wiatr np. zachodni wieje z zachodu, a północno-wschodni z północnego wschodu.
Prędkość wiatru określamy w metrach na sekundę.
GRUPA D
Deszczomierz to przyrząd blaszany składający się z wysokiego naczynia, wewnątrz którego mieści się lejek i zbiorniczek na wodę. Zebraną wodę przelewa się do naczynia ze skalą (menzurki) i z niej odczytuje wysokość opadów w milimetrach.
W warunkach domowych można zaobserwować w jakiej postaci jest opad (deszcz, śnieg czy grad) oraz jak jest silny (mżawka, kapuśniaczek, ulewa, nawałnica).
Renata Kochanek |
