Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Drama w nauczaniu zintegrowanym

 

 Urszula Bewicz

Drama w nauczaniu zintegrowanym.



Termin „drama” pochodzi od greckiego drao – działam, usiłuję. Podstawą dramy jest fikcyjna, wyobrażeniowa sytuacja, która powstaje, gdy kilka osób we wspólnej przestrzeni przedstawia coś, co nie jest w danym czasie obecna, używając jako wyrazu swych ciał i głosów. W dramie trzeba wczuć się w postać, być, działać, a nie grać. Uczy ona myślenia, rozwija emocje, wyobraźnię i fantazję, z także elokwencję i plastykę ciała. Wyraża umiejętność współżycia i pracy w grupie.
Drama jest niekonwencjonalną i mało jeszcze stosowaną metodą pedagogiczną. Stosowanie technik dramy czy gier dydaktycznych uatrakcyjnia lekcję, pozwala na wykorzystanie spontanicznej ekspresji aktorskiej dziecka, wyzwala te możliwości, które czynią je bardziej otwartym, aktywnym, uczą samodzielnego myślenia i działania, rozwijają wyobraźnię, uczą współżycia i współdziałania w grupie. Drama jest więc metodą wszechstronnego i harmonijnego rozwoju osobowości.
Główne cele dramy:
♦ kształcenie możliwości uczniów;
♦ doskonalenie umiejętności rozmowy o uczniach, o ich własnych, wewnętrznych
przeżyciach, stanach, lękach, kłopotach, radościach;
♦ wyrażenie stanów psychicznych, uzewnętrznienie uczniów;
♦ uświadomienie własnej indywidualności przy jednoczesnym poszanowaniu
odrębności innych;
♦ kształtowanie określonych zachowań społecznych;
♦ panowanie nad emocjami, koncentracja, współdziałanie w grupie;
♦ doskonalenie mimiki, operowanie ciałem;
♦ wzbogacenie słownictwa, frazeologii, zakresu pojęć;
♦ rozwijanie fantazji, pobudzanie do aktywności, odkrywanie rzeczy nowych;
♦ przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w życiu poprzez umiejętne i świadome
korzystanie z dóbr kultury ( muzyki, tańca, pantomimy, teatru ).

Dzieci, szczególnie klas początkowych, są spontaniczne, nie obciążone stereotypami nauczania i obawą przed zbyt częstą represyjnością szkoły. Nie rozróżniając zabawy i nauki, szybciej wchłaniają przekazywane treści. Najważniejsze jest kształtowanie osobowości, wrażliwości, ekspresji i uczuciowości dziecka.
Struktura dramy jest analogiczna do ogólnie przyjętych schematów zajęć szkolnych:
· elementy wprowadzające;
· propozycje ćwiczeń do wykonanie na zajęciach;
· przedstawienie efektów pracy;
· rozmowa podsumowująca prace dzieci, wspólna analiza i wartościowanie wykonanych ćwiczeń.
Dramę w systemie szkolnym można wykorzystać jako:
▫ technikę pomocniczą przy prowadzeniu dowolnych zajęć dydaktycznych, elementy
dramy można wykorzystać jako ćwiczenie rozluźniające w czasie przerw
śródlekcyjnych, te zabiegi uatrakcyjniają przebieg lekcji, a uczniowie pobudzani są
do aktywności;
▫ zajęcia pozalekcyjne dla uczniów jednej lub wielu klas, dobrowolne uczestnictwo
w zajęciach daje ogromne możliwości działania.

Pracę z dramą należy rozpocząć od technik najprostszych. Należy ustalić reguły gry, słowa klucze i inne znaki. Temat powinien być ciekawy i bliski dzieciom. Nauczyciel powinien pełnić funkcję doradcy, czasami inicjować improwizację i kierować się w pracy
z dramą zasadą kontrastu i różnorodności, tajemniczości i niespodzianki.
Stosowanie powyższych zasad pozwoli na utrzymanie zainteresowania i pobudzi uczniów do aktywności i wywołania pożądanych przeżyć emocjonalnych.

Gawin Balton wyróżnia 4 zasadnicze grupy zajęć z dziećmi:

1. Proste doświadczenia przydatne w pierwszych latach edukacji. Są to w szczególności ćwiczenia rozwijające wrażliwość zmysłów: słuchu, wzroku, dotyku, węchu. Należą do nich;
a) ćwiczenia rozwijające wrażliwość słuchową ( słuchanie dźwięków
dochodzących z zewnątrz, np. :z ulicy, korytarza, podwórka,; słuchanie
dźwięków muzycznych, zapamiętywanie i powtarzanie usłyszanych nazw,
czasowników, rzeczowników, przymiotników );
b) ćwiczenia rozwijające wrażliwość wzrokową ( patrzenie: obserwacja
przedmiotów ułożonych na stole, obserwacja zdjęć, obserwacja ćwiczeń
ruchowych);
c) ćwiczenia rozwijające wrażliwość smakową i węchową (rozpoznawanie po
zapachu pokarmów ukrytych ).
2. Wprawki dramatyczne polegające na odwoływaniu się do przypominania wrażeń
wzrokowych, słuchowych, smakowych, węchowych. Nie ma tu bezpośredniego
oddziaływania bodźców na analizatory. W tej grupie ćwiczeń można wyróżnić
intonacyjne, językowe, ruchowe i mimiczne.
3. Ćwiczenia dramowe. Znajdują one szerokie zastosowanie, szczególne w procesie edukacji polonistycznej. Do częściej stosowanych należą ćwiczenia typu: dokończ opowiadanie, zmień zakończenie opowiadania, praca w parach, np. wywiad wzajemny, scenki – sytuacje improwizowane, inscenizacje improwizowane itp.
4. Gry. Do tej grupy ćwiczeń zaliczone są wszelkiego rodzaju gry i zabawy sprzyjające integracji i aktywności dzieci. Mają one szczególne zastosowanie w edukacji wczesnoszkolnej, jako że dzieci dopiero się uczą współżycia i współdziałania
w grupie klasowej i rówieśniczej. Należą do nich: gry z wyobrażonymi przedmiotami, gry w wyobrażonych sytuacjach, gry w wyobrażonej przestrzeni, powstawanie czegoś z niczego.
5. Inne formy artystyczne. Należą do nich: układanie opowiadań, tworzenie melodii do tekstu, tworzenie tekstów do melodii, ilustrowanie zwrotek wiersza wytwprami plastycznymi, malowanie obrazu słowami, itp.

Drama jest unowocześnioną wersją idei Nowego Wychowania. Nawiązuje bowiem do koncepcji Johana Deweya, Celestyna Freineta i innych, propagujących ideę swobodnych tekstów.
W dramie wykorzystuje się przede wszystkim spontaniczność, chęć aktywnego działania, naturalna potrzebę zabawy, naśladowanie, np. sprzedawcy, lekarza, nauczyciela. Dzięki zbliżeniu się w nauczaniu do oczekiwań dzieci, łatwiej jest wzbudzić ich zainteresowanie i rozwijać coraz bardziej techniki wzajemnego współżycia społecznego.
Za pomocą różnych technik dramy można ćwiczyć język mówiony dziecka. Szczególnie nadają się do tego rodzaju zajęć takie formy jak: charakterystyka postaci literackich i rzeczywistych, opis wewnętrznych przeżyć postaci literackich czy też dyskusje w zespołach. Stosowane techniki dramowe sprawiają, że problemy bohaterów literackich stają się coraz bliższe dzieciom. Zaangażowanie, działanie budzi wyobraźnię, zmusza do poszukiwań twórczych, wyzwala indywidualne możliwości każdego dziecka.
Najczęściej wykorzystywaną techniką dramy jest bycie w roli, granie roli. Polega ona głównie na tym, że dziecko jest sobą w nowej , nieznanej mu, odmiennej od codziennego życia sytuacji lub stara się być w sytuacji jakiejś określonej postaci. Materiał do tworzenia ról i ich odgrywania może pochodzić z różnych źródeł. Najpopularniejsze są teksty literackie, a bohaterem może być także ktoś z fotografii, postać z filmu, postacie historyczne czy bohaterowie fikcyjni.
Inną techniką jest rozmowa. Polega ona na dawaniu i przyjmowaniu odpowiedzi. Stanowi najstarszą formę bycia w roli. Wymiana argumentów powoduje często narastanie konfliktu, który jest nieodłącznym atrybutem dramy. Technika rozmowy w dramie pozwala zrozumieć przeżycia, a jednocześnie sprzyja kształtowaniu wypowiedzi dziecka. Tematy oraz organizacja zajęć mogą być różne.
Kolejną z techniką jest wywiad. Może być dwuosobowy, a także z grupą osób, np. jedno dziecko występuje w roli dziennikarza przeprowadzającego wywiad z uczestnikiem wyprawy polarnej, a pozostałe dzieci występują w roli uczestników tejże wyprawy. Doskonale nadają się do ćwiczeń w mówieniu.
Często stosowną techniką są tzw. etiudy pantomimiczne. Sprzyjają rozwijaniu plastyki ciała, koncentracji, fantazji. Należą do nich zabawy z wyobrażonymi przedmiotami, ćwiczenia stymulujące np. burza w lesie, taniec na lodzie, zmagania z wiatrem.
Najczęściej wykorzystywane w edukacji polonistycznej są improwizacje i inscenizacje. Improwizacje to scenki. Inscenizacje oparte są na osnowie opowiadania nauczyciela lub na podstawie utworu literackiego. Dzieci działają w grupie bez nastawienia na efekty artystyczne. Przedstawienie improwizowane trwa z reguły przez całe zajęcie. Dostarcza głębokich przeżyć uczestnikom. Mogą tu pojawić się samodzielnie wykonywane kostiumy i przedmioty charakterystyczna dla występujących postaci. Inscenizacja opiera się na wyraźnym podziale na widzów i aktorów. Dzieci – aktorzy uczą
się tekstu na podstawie scenariusza. Na scenie działają pod kierunkiem reżysera (nauczyciela).
Inną techniką dramową jest rzeźba. Może ona mieć kilka odmian. Najprostszą formę stanowi sytuacja, w której uczeń przyjmuje określoną pozę zastygając w bezruchu, np. nauczyciel mówi: Jesteś żabką z opowiadania „Skarbnik”. Ważna jest tutaj „mowa ciała”, gest, mimika twarzy itp. Innym wariantem rzeźby jest sytuacja, w której jeden z uczestników jest rzeźbiarzem, a drugi materiałem. Po wykonaniu ćwiczenia uczniowie mogą zamienić się rolami. Jest to technika bezpieczna, koncentrująca uczniów, łatwa i szybka w wykonaniu, przynosząca głębokie przeżycia, rozwijająca uczucia, wyobraźnię, myślenie.
Często przywoływaną techniką dramy jest tworzenie tzw. żywych obrazów. Chodzi w nich o wyrażanie pewnych tematów i o eliminację słów. Są to obrazy tworzone z ludzi. Mogą nimi być zjawiska abstrakcyjne, takie jak radość, smutek, samotność, nienawiść, a także konflikty w rodzinie, w szkole, w grupie rówieśniczej. Najważniejsze zdarzenie zostaje uchwycone w najbardziej dramatycznym momencie, zatrzymane w bezruchu, np. „Stop! Dzieci tworzą żywy las”. Jego trzy warstwy skomponowane są z dzieci. W żywym obrazie dzieci uczą się współdziałania i koncentracji.
Inną techniką dramową jest list. Jest on jedną z form techniki „bycie w roli”. Odczytanie listu bohatera literackiego może stanowić punkt wyjścia do poznania utworu oraz zrozumienia motywów postępowania postaci literackich. List może być odczytywany w rolach: bohatera, który napisał list; adresata – przyjaciela itp.
Drama nie stroni również od technik plastycznych. Są nimi: przedmiot – znak, rysunek, wykonanie stroju, organizowanie wystaw.

Przygotowanie dzieci do zabaw dramowych wymaga określonych ćwiczeń wstępnych:
· Ćwiczenia głosowe.-
Ich celem jest przede wszystkim rozwijanie barwy głosu, intonacji, korygowania
wad wymowy, a także deklamacji, świadomego operowania tonem i dynamiką
głosu, wrażliwości słuchowej i wyobraźni.
· Ćwiczenia w wytwarzaniu dźwięku.
Są to swoiste zabawy polegające na naśladowaniu zwierząt, ptaków, ssaków, owadów, a także odgłosów wydawanych przez przedmioty będące w ruchu np. szelest karty, przesuwanie krzesła, przesuwanie butów itp. Przygotowują one dzieci do świadomego słuchania muzyki.

Drama ma duże walory wychowawcze. Może być wykorzystywana do swoistego „wyciszenia” wewnętrznego dzieci i skupienia uwagi na treściach opracowanych w procesie edukacji. Na przykład: dzieci podczas słuchania opowiadania czy wiersza mogą mieć zamknięte oczy. Nauczyciel czyta wiersz o tematyce patriotycznej, a dzieci zamykają oczy, po przeczytaniu i wysłuchaniu go, opowiadają o obrazach, formach, kolorach, postaciach i zdarzeniach, jakie pojawiły się w ich wyobraźni pod wpływem słuchanego utworu. Tego typu techniki rozwijają więc nie tylko zdolności percepcyjne dzieci, ale nada wszystko ich wyobraźnię, rozwijają także ich emocje i pomysłowość.

Drama rozwija u dzieci zdolność komunikacji werbalnej i niewerbalnej z rówieśnikami. Doskonali ekspresję i sposób wyrażania siebie za pomocą komunikatów niewerbalnych, wzbogaca więc dziecko i tym samym rozwija je pod względem emocjonalnym, intelektualnym, sprawnościowym, a także rozwija potrzeby, zdarzenia, oczekiwania i aspiracje edukacyjne dziecka.


LITERATURA:


1.K. Pankowska: Edukacja przez dramę,
WSiP, Warszawa 1997,
2.M. Machulska, A. Próżkowska: Drama w
szkole podstawowej, WSiP, Warszawa
1997
3.L.Rybotycka: Gry dramatyczne, WSiP,
Warszawa 1976
4.B. Waj: Drama w wychowaniu dzieci i
młodzieży, WSiP, Warszawa 1997
5.M.A. Szymańska: Drama w nauczaniu
początkowym. Przewodnik metodyczny
dla nauczycieli. JUKA, Łódź 1996

Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
INFORMACJE O PREZENTACJI

Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Szkolnictwo.pl.
IP autora: 83.21.195.174
Data utworzenia: 2008-09-01 22:58:42
Edycja: Edytuj prezentację.

HISTORIA PREZENTACJI

Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 22:58:42) - Edytuj prezentację.





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie