Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Na czym polega artyzm „Bogurodzicy”?

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 15317 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Lekcja przeznaczona jest do realizacji w klasie I LO z rozszerzonymi treściami nauczania z języka polskiego. Stanowi propozycję analizy arcydzieła średniowiecznej literatury polskiej. Powinna zostać poprzedzona godzinnym odczytywaniem „Bogurodzicy”, wyjaśnianiem archaizmów, próbą przekładu na język współczesny. Uczniowie powinni posiadać już świadomość genezy utworu, czasu powstania oraz rangi tekstu – pieśni – modlitwy w historii narodu polskiego. Poszukiwanie elementów artyzmu „Bogurodzicy” stawia ucznia w roli badacza tekstu, natomiast nauczyciela sytuuje w roli eksperta. Metodą pracy są powołane przez nauczyciela zespoły badawcze, które otrzymują zagadnienia do pracy, a efekty swoich działań eksponują metodą graficzną.
Scenariusz lekcji jest także propozycją rozwijania w uczniach świadomości dialogu sztuk, gdyż wykorzystuje słowo pisane i jego interpretację wokalną.
Lekcja zakończona jest oceną pracy grup i krótką ewaluacją.



TEMAT: Na czym polega artyzm „Bogurodzicy”?
( czas realizacji – 1 lekcja ( 45 min) )



Cele szczegółowe:
· poznanie tekstu – zabytku literatury polskiej i arcydzieła
· kształcenie postawy ucznia – badacza – świadomego odbiorcy tekstu sztuki
· kształcenie umiejętności analizy i interpretacji tekstu lirycznego
· doskonalenie umiejętności współdziałania w grupie






Materiał:
1. Podręcznik z teksem „Bogurodzicy”
2. „Słownik terminów literackich”
3. Fragment przemówienia Ojca Świętego Jana Pawła II do młodzieży z dn. 3. 06. 1979 : ( napis na foliogramie) – tekst w załączeniu.
4. Załączniki:
* zagadnienia do pracy w grupach ( zał. 1 – 5 )
* fragment przemówienia Ojca Świętego ( zał. 6 )
* „Karta oceny pracy grupy”
Tok lekcji:

1. Wprowadzenie.
Lekcję rozpoczynamy uświadomieniem uczniom, że przebywamy wśród zabytków literatury polskiej i pracujemy z pieśnią – wierszem – modlitwą – z którą, biorąc pod uwagę hipotetyczny czas powstania, dzieli nas od 8 do 10 stuleci. Przypominamy krótko ustalenia z poprzedniej lekcji, że pieśń ta była stale obecna w dziejach naszego narodu, w ważnych, przełomowych dla niego momentach i pełniła różne funkcje ( pieśń bojowa, dynastyczna, koronacyjna, ocalająca godność ludzką w XVII w., i w sierpniu 1980 r.).
Zanim postawimy uczniów w roli badaczy tekstu, podkreślamy ostatecznie rangę tekstu, powołując się na słowa Ojca Świętego, wypowiedziane do młodzieży polskiej podczas Jego pierwszej wizyty w Ojczyźnie ( wyświetlamy diaskopem foliogram – zał.6). Wskazane jest, aby treść odczytał nauczyciel.
Gdy uczniowie uzmysłowią sobie w ciszy moc tego dzieła, nauczyciel proponuje wniknięcie w walory artystyczne, ponieważ w nich także tkwi moc „Bogurodzicy”.


2. Zapisanie tematu lekcji:
Na czym polega artyzm „Bogurodzicy”?

3. Ćwiczenie słownikowe.
Prosimy o odszukanie w „Słowniku terminów literackich” pojęcia artyzm. Jeden uczeń odczytuje istotę znaczenia, aby ustalić zakres poszukiwań wpisanych w temat lekcji.


4. Praca z tekstem „Bogurodzicy” - analiza i interpretacja tekstu, w oparciu o sugestię wpisaną w temat.
Nauczyciel dzieli klasę na pięć zespołów badawczych. Informuje uczniów, że każdy z nich staje się od tej pory badaczem tekstu o wielkiej wartości. Dodatkowo, w celu usprawnienia pracy grupy, każda z nich powołuje swojego sekretarza i sprawozdawcę. Każda z grup otrzymuje pomocne polecenia do tekstu:

· grupa I poszukuje artyzmu na płaszczyźnie tematu i treści (zał.1)
· grupa II i III poszukuje artyzmu na płaszczyźnie kompozycji ( zał. 2 i 3)
· grupa IV i V poszukuje artyzmu na płaszczyźnie językowej ( zał. 4 i 5)

Informujemy uczniów o 10 – o minutowym czasie pracy, której efektem ma być
wykonanie zadań i ich ekspozycja graficzna.( np. na folii elektrostatycznej lub
arkuszach papieru). W czasie pracy wykorzystujemy cichy podkład muzyczny –
wokalną interpretację „Bogurodzicy”- najlepiej w formie chorału gregoriań-
skiego.

5. Prezentacja efektów pracy grup
Sprawozdawcy zamieszczają efekty pracy swoich grup w widocznym miejscu. Następnie kolejno dokonują prezentacji wniosków cząstkowych, wynikających z odpowiedzi na szczegółowe pytania do tekstu.



6. Rekapitulacja.
Każda z grup proszona jest o uogólnienie wszystkich wniosków zebranych podczas pracy i odpowiedź na pytanie postawione w temacie lekcji: „ Na czym polega artyzm „ Bogurodzicy”?
Spodziewane wnioski:
· Artyzm tekstu polega na odzwierciedleniu w treści utworu średniowiecznego światopoglądu
· Tematykę utworu organizują prośby ogólne i prośby szczegółowe, kierowane do czterech adresatów
· Adresaci próśb to dwóch orędowników ( Maryja, Jan Chrzciciel ) oraz właściwi adresaci próśb ( Jezus Chrystus, Bóg )
· Incipit otwiera monumentalna apostrofa zbudowana z pięciu rzeczowników w formie wołacza ( 33 sylaby )
· Dwie zwrotki tekstu mają budowę symetryczną, a w budowie wersów zauważamy średniowieczną retorykę liczb
· „Bogurodzica” napisana jest językiem synonimicznym, czyli bogatym
· można w niej dostrzec różne rodzaje archaizmów jako relikt dawności i kunsztu tekstu


7. Ewaluacja lekcji
Uczniowie odpowiadają na pytania:
· O jakie treści dotyczące wiedzy o „ Bogurodzicy” wzbogaciła Was dzisiejsza lekcja?
· Czy któreś z poleceń skierowanych do tekstu okazało się być szczególnie trudne? A najłatwiejsze?



8. Ocena pracy poszczególnych grup
Rozdanie „Karty oceny pracy” każdej z grup pracujących na lekcji. Zadaniem sekretarza jest wpisanie na kartę nazwisk zespołu badawczego oraz zanotowanie uzgodnionej z zespołem oceny jego pracy, zgodnie z instrukcją.
Karty wracają do eksperta, do którego należy ostateczna ocena pracy zespołów badawczych.


9. Zaplanowanie pracy domowej
Ponieważ zadaniem domowym będzie pamięciowe opanowanie tekstu i przygotowanie recytacji, lekcję kończymy próbą pięknego odczytania tekstu.
Uczniowie proszeni są o taką interpretację głosową, z której ma już wynikać świadomość walorów artystycznych „ Bogurodzicy”.

Marzena Drozd



ZAŁĄCZNIKI


I. Zagadnienia do pracy w grupach.

Załącznik 1
1. Określ temat utworu.
2. Sprawdź i nazwij różnice w treści poszczególnych wersów:

I-zwrotka, 1 – 2 wers: ..........................................................
3 – wers: ..........................................................
II-zwrotka, 1 – wers: ............................................................
2 – 6 wers: ..........................................................
3. Zbadaj, czym różnią się i jaki mają charakter prośby zawarte w I-ej
i II-ej zwrotce.
4. Wskaż związek pomiędzy treścią próśb a światopoglądem człowieka średniowiecznego.


Załącznik 2
1. Zbadaj skąd pochodzi tytuł utworu. Wyjaśnij termin incipit.
( „ Słownik terminów literackich” )
2. Podaj ogólne wyróżniki kompozycji tekstu:
· ilość strof
· długość strof
· ilość sylab w poszczególnych wersach
3. Patrząc na rozmiary członów tematycznych w poszczególnych
zwrotkach, poprowadź między zwrotkami poziomą oś symetrii.
Jaką cechę kompozycji zauważasz?

Załącznik 3
1. Zbadaj, kto jest nadawcą wypowiedzi lirycznej, zwracając uwagę na formy słowne oraz treść wypowiedzi.
2. Wypisz, jakie postaci święte pojawiają się w utworze:

I – zwrotka
I – wers: .............................................................
II – wers: ............................................................
II – zwrotka
I – wers: .............................................................

Które z nich są właściwymi adresatami prośby, a które orędownikami?
Załącznik 4
1. Zbadaj, jakie rzeczowniki tworzą apostrofę w I-ej i II-ej zwrotce.
Określ ich formę. Co charakterystycznego zauważasz?
I-zwrotka, 1-2 wers: .....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
II-zwrotka, 1-wers: .....................................................................


2. Wypisz z tekstu synonimy:

Bogurodzica - ..............................
bożyc - .........................................
usłysz - ........................................
pobyt - ........................................
zyszczy - .....................................

W jaki sposób obecność synonimów świadczy o języku utworu?




Załącznik 5
1. Wypisz z tekstu utworu archaizmy według ich rodzajów:

archaizmyleksykalne archaizmyfonetyczne archaizmysłowotwórcze archaizmy fleksyjne archaizmyskładniowe





I. Fragment przemówienia Ojca Świętego Jana Pawła II do młodzieży
Z dn. 3.06.1979: .


Opracowała : Marzena Drozd


Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie