|
Recenzja programu nauczania wychowania klasycznego pod kątem aspektów biologicznych.
Poddany analizie Program Wychowania Klasycznego autorstwa Bożeny Marii Skuriat i Elżbiety Michalik w licznych miejscach odnosi się do wiedzy z zakresu nauk biologicznych i zgodnie z założeniami autorek dotyczy treści zawartych w programie nauczania biologii w szkole średniej głównie z zakresu rozszerzonego, jak też w pełni z zakresu podstawowego.
Program ten w klasie pierwszej w sferze nauk biologicznych dotyka problematyki istoty ludzkiej, jako organizmu biologicznego i społecznego oraz antropogenezy i przejawów jej autentyczności. Sięgnięcie do tego typu wiedzy niewątpliwie nie pozwoli na oderwanie się ucznia od namacalności swego istnienia, a obok tego ukaże mu naukowy sposób dowodzenia o pochodzeniu i ewolucji człowieka. Być może wskazane byłoby w tym miejscu zestawienie antropogenetycznych danych o pochodzeniu człowieka z teorią kreacjonistyczną i jej pochodnymi. To z kolei pozwoliłoby na synergię być może pozornych antagonizmów obydwu interpretacji.
W klasie drugiej udział zagadnień biologicznych w realizacji założeń programowych skupia się przede wszystkim na współczesnych aspektach ogromnego postępu w dziedzinach nauk biologicznych, co ma niewątpliwy wpływ na ludzki organizm, w którym zmiany zachodzą nieporównywalnie wolniej od tempa zmian w otaczającym środowisku. Dotyka się tu także aspektów związanych z nadziejami i zagrożeniami wynikającymi z najnowszych odkryć genetycznych i medycznych. Genetyka, to obecnie najszybciej postępująca gałąź nauk biologicznych (i nie tylko). Tempo odkryć i ich zastosowania w życiu osiągnęło niewyobrażalny poziom. To z jednej strony oczywiście związane jest z ich pozytywnym wydźwiękiem, jak chociażby z leczeniem do tej pory nieuleczalnych chorób czy zapobieganiem ich występowaniu, z drugiej jednak strony niesie za sobą ogromne niebezpieczeństwo nieprzewidywalności skutków długo- a nawet krótkofalowych oraz nadużyć i wykorzystywania ich przeciwko człowiekowi i jego godności. Zatem celowym jest tu sięgnięcie przez autorki do problemów bioetyki i roli w przyrodzie człowieka jako „kreatora”. Szczególnie trafne jest to przy zagadnieniach związanych z problemami sztucznego zapłodnienia i aborcji oraz transplantologii i eutanazji.
Kolejnym aspektem poruszanym w klasie drugiej jest psychika człowieka wobec problemów współczesnego świata, jej reakcje i zachodzące w związku z tym zmiany. To oczywiście problemy nałogów i chorób noszących miano społecznych, ale również schorzeń o podłożu psychicznym, o których autorki wspominają przy okazji poruszania problematyki z zakresu klasy trzeciej. Tam też omawiane są zagadnienia związane z biologią pracy organizmu ludzkiego. Brane są tam pod uwagę aspekty mechanizmu pracy fizycznej, jak też umysłowej. Poznanie zasad rządzących tego typu zjawiskami pozwolą być może młodym ludziom min. na racjonalne wykorzystanie swoich mięśni i swojego umysłu, w zgodzie z naturą i fizjologią oraz potrzebami społeczeństwa. W dziale czwartym zagadnień dotyczących klasy trzeciej autorki odnoszą się do aspektów płciowości człowieka i konsekwencji z tego wynikających, co bezsprzecznie powinno wiązać się z hasłami tego działu, czyli miłością i rodziną. Poruszane są tu zagadnienia wysoce aktualne, jak zapłodnienie, antykoncepcja czy aborcja. Są to niewątpliwie wielowątkowe problemy, przedstawiane i oceniane przez różne środowiska naukowe (i nie tylko) w różny sposób. Zarysowanie istoty tych problemów na tle filozoficznym i etycznym znakomicie uporządkuje pewne spojrzenie na te zagadnienia w umyśle młodego człowieka, a na pewno będzie stanowić dopełnienie wiedzy zdobytej na lekcjach biologii i być może ukształtuje ostateczny pogląd na tę materię.
Poddając analizie niniejszy Program Wychowania Klasycznego zwróciłem uwagę na jego genezę oraz główne założenia, jakimi kierowały się autorki pozycji. Już po wstępnej lekturze odnosi się wrażenie wręcz oczywistej głębokiej mądrości idei oraz naturalnej konieczności jej wdrożenia poprzez realizację w/w programu. Treści w nim zawarte odzwierciedlają współczesne aspekty egzystencji człowieka w oparciu o dotychczasową wiedzę praktyczną i teoretyczną w tej materii oraz nie wahają się odnosić do dziedzin wiedzy niejednokrotnie wykraczających swym zakresem poza teraźniejszość. To swoisty filtr szumów wielowątkowości treści nauczania w liceum ogólnokształcącym oraz znakomite lepiszcze pozornie niezwiązanych ze sobą informacji. Z jednej strony realizacja tego programu może umożliwić poszerzanie horyzontów wiedzy i poglądów, z drugiej zaś, jak za dotknięciem cudownej różdżki, spoić je i zsyntezować, tworząc obraz całości i paradoksalnie poprzez stawianie wielu pytań umożliwić udzielanie odpowiedzi. Wplatanie w tego typu program nauczania treści z zakresu wiedzy biologicznej znakomicie ukazuje wielowątkowość pewnych zjawisk i procesów. Oparcie się w licznych metafizycznych (z jednej strony) zagadnieniach o bardzo często złożony, ale mimo wszystko namacalny obraz z punktu widzenia biologii, daje uczniom możliwość zapoznania się z co najmniej dwoistością pewnych pojęć. Otwiera to niewątpliwie umysł młodego człowieka na wieloznaczność odpowiednich sytuacji, na myślenie w kategoriach nieskończoności poznania i nie pozwala na sztywne trzymanie się w ramach „czarno-białego” postrzegania otaczającego nas świata. To interdyscyplinarne podejście autorek do przedmiotu niewątpliwie spotęguje wyżej wspomniany efekt, ukazując prawdę o otwartości sytuacji oraz udowadniając, że nie ma jedynie słusznych poglądów i dowodów na ich prawdziwość. Podsumowując należy stwierdzić, iż jest to niezwykle nowatorska i cenna pozycja na rynku programów nauczania, wspomagająca kształcenie i wychowanie pokolenia młodych Polaków o szerokim horyzoncie poglądów i wysokiej kulturze etycznej. Pozostaje mieć nadzieję, że realizacja tego programu jest kwestią niedługiego czasu.
|
