Młodzież pewnie twierdzi, że komputer jest niezbędny; służy do kontaktów towarzyskich, można wymienić poglądy na temat nowych gier czy posłuchać muzyki świeżo ściągniętej z internetu. Oczywiście ucząc się, można go wykorzystać jako niezbędną pomoc. Trudno wyobrazić sobie bez niego wolny czas.
Postanowiłem sprawdzić, czy stereotypy się potwierdzają. Gdzie jest prawda? Pewnie, jak zwykle - gdzieś pośrodku. Przygotowałem krótką ankietę na temat sposobów wykorzystania komputera i jego funkcji. W ankiecie znajdowało się 15 pytań zamkniętych i jedno otwarte. Odpowiedzi udzieliło ponad 300 osób z krakowskich szkół podstawowych, gimnazjów i liceów, czyli grupa wiekowa 12 – 19-latków.
Początkowe pytania dotyczyły ogólnie roli komputera w życiu codziennym; tutaj generalnie praca z komputerem nie sprawia młodym ludziom żadnego kłopotu, prawdopodobnie dlatego, że jest codziennym narzędziem pracy i rozrywki. Nasuwa się porównanie z telewizorem i telefonem; ludzie w średnim wieku (rodzice) pewnie nie wyobrażają sobie pracy i odpoczynku bez tych wynalazków techniki i raczej nie mają obaw, posługując się nimi.
Następne pytania dotykały trochę drażliwego tematu, tzn. wykorzystania komputera jako pomocy w nauce. Każdy z ankietowanych odpowiedział twierdząco, chociaż różny był udział maszyny jako „pomocnika”. Często młodzież, szczególnie starsza, pisze referaty i sprawozdania, przygotowuje prezentacje z różnych dziedzin i na różne przedmioty. Moim zdaniem, w minimalnym stopniu korzystamy z możliwości obliczeniowych komputerów, a więc za mało włączamy jego funkcje matematyczne. Każdy z ankietowanych natomiast potwierdził, że korzysta z internetu jako źródła informacji na wszelkie tematy. Podobnie, jeśli chodzi o encyklopedie multimedialne.
Zaskakująco rzadko młodzi wykorzystują wszelkie słowniki; czy to do języków obcych, czy do języka polskiego, a przecież każdy z nich ma świadomość, że lada dzień będziemy we wspólnej Europie i znajomość języków zachodnich nie jest obojętna, a z poprawną polszczyzną bywa różnie.
Bardzo często młodzież relaksuje się z komputerem. Niemal każdy ogląda filmy i słucha muzyki przez komputer... czyżby sprzęt audio-video odchodził do lamusa, bo producenci kart graficznych, muzycznych i całej „infrastruktury” multimedialnej zapełniają rynek swoimi coraz lepszymi produktami; a apetyty konsumentów wciąż rosną.
Oczywiście gry to temat rzeka. Mała część odpowiadających wcale nimi się nie interesuje. 96% ankietowanych gra, grywa lub bardzo dużo czasu poświęca grom komputerowym. A jakie gry są najpopularniejsze? Najczęściej gry strategiczne (budowanie domów, zakładanie miast, ogrodów i prowadzenie biznesów), w drugiej kolejności zręcznościowe i symulacyjne (rajdy samochodowe, sporty drużynowe, pojedynki rycerzy, walki z wykorzystaniem wszelkiego rodzaju broni, wojny z „obcymi” i typowe „zabijanki” z nieskończoną ilością „nowych żyć”). Niemałą popularnością cieszą się gry logiczne, chociaż tutaj prymat należy do pasjansów. Nikt nie wymienił gier typu szachy.
Brakło w zestawieniach gier typowo edukacyjnych. Powodem może być mała atrakcyjność tego rodzaju produktów lub są one traktowane na innych prawach niż rozrywka.
Kolejne pytania dotyczyły emocji, jakie może wywoływać kontakt z komputerem. U większości ankietowanych są to raczej stany pozytywne związane z odpoczynkiem, relaksem, miłym podnieceniem. Rzadko się zdarza, by wpływ komputera był przyczyną zdenerwowania, agresji czy też chęci dokuczenia innym. Te negatywne odczucia prawdopodobnie rozpływają się gdzieś w niewielkiej przestrzeni między użytkownikiem i komputerem. Mały procent odpowiadających sugerował, że korzystanie z „dobrodziejstw” komputerów i ich funkcji jest po prostu zdecydowanie nudne.
Ostatnie pytanie było otwarte i śmiało mogę powiedzieć, że bardzo kontrowersyjne; czy czas spędzony z komputerem (internetem) może zastąpić przyjaciela? Niemal jednym głosem młodzież odpowiedziała: NIE. Ci, którzy wypowiadali się pełniej, twierdzili, że maszyna, to zupełnie nie to, co żywy człowiek, że nie wysłucha, nie pokaże swoich emocji, nie pomoże odpowiedzieć na trudne pytania, ani nie stanie po naszej stronie, kiedy pojawiają się kłopoty. A z drugiej strony (w mniejszości) pojawiły się odpowiedzi sugerujące, że dla ludzi samotnych, bez przyjaciół i tych, którzy się na ludziach zawiedli, czas z komputerem jest wypełnieniem tej luki i ucieczką przed światem niezrozumiałym i nieprzyjaznym.
Pytanie to można było zinterpretować nieco inaczej –przecież są grupy dyskusyjne, czaty, spotkania z ciekawymi ludźmi, idolami; a to jest możliwe dzięki, a może tylko z pomocą komputera i internetu. W ostatnim czasie olbrzymią popularnością cieszy się komunikator „Gadu-Gadu”. To dzięki takim programom można trochę poplotkować, zwierzyć się lub ponarzekać jak z przyjacielem chociaż nie twarzą w twarz.
Jak to zwykle bywa, każde dobrodziejstwo dla ludzkości można wykorzystać do swoich mniej szlachetnych celów. W sieci internet możemy być anonimowi lub podawać się za kogoś, kim chcielibyśmy być, lecz inni mogą robić to samo, a nie wszyscy ludzie bywają mądrzy i uczciwi. Pamiętajmy, trochę umiaru i ostrożności nie zaszkodzi.
Kraków, kwiecień 2004r.
Aleksander Sokół |
