Tomasz Lenartowski
Próby ewaluacji procesu sprawdzania
osiągnięć uczniów szkoły podstawowej na lekcjach informatyki
Prowadzenie procesu sprawdzania wiedzy i umiejętności uczniów wymaga rozeznania przez nauczyciela wielu problemów związanych ze sztuką nauczania. Jednym z nich jest tworzenie optymalnych warunków, w których uczniowie wykonują sprawdzian. Idzie tu zarówno o warunki środowiska dydaktycznego, które pozwalają uczniowi czuć się swobodnie i nie rozpraszają jego uwagi, jak organizację procedury sprawdzania wiążącą się z przeznaczeniem odpowiedniej ilości czasu, wyjaśnianiu sposobu zachowania się uczniów i wykonywania przez nich zadań. Istotnym elementem procesu sprawdzania są służące temu celowi narzędzia dydaktyczne. Układanie efektywnych sprawdzianów wymaga od nauczyciela posiadania stosownych kompetencji zawodowych i uwzględniania różnorodnych prawidłowości.
Tak więc przemyślenie i uwzględnienie zasad właściwych procedur sprawdzania, w każdorazowym takim zdarzeniu edukacyjnym, pomaga uczniom osiągać lepsze rezultaty a nauczycielowi uzyskać bardziej obiektywną orientację o ich postępach1.
Monitorowanie rozwoju ucznia nie może pomijać poznania jego opinii na temat stosowanego przez nauczyciela sposobu sprawdzania wiadomości i umiejętności z danego przedmiotu. Dotyczy to także informatyki w szkole podstawowej. Ucząc tego przedmiotu stosuję również sprawdziany, które pozwalają czerpać mi informacje o postępach moich uczniów.
Poznanie opinii uczniów o sprawdzianach i przebiegu procedury sprawdzania może umożliwić ewaluacja, czyli jawny proces gromadzenia informacji na temat tego zdarzenia edukacyjnego2. Zastosowanie ewaluacji w odniesieniu do procesu sprawdzania wiadomości i umiejętności uczniów szkoły podstawowej z informatyki umożliwi nauczycielowi poznanie oceny dzieci.
Po przeprowadzeniu sprawdzianu na lekcji informatyki można dokonać ewaluacji prosząc uczniów o wyrażenie swej opinii. Projektując ewaluację trzeba się zastanowić jak będziemy analizować i interpretować dane, a przede wszystkim przygotować stosowne narzędzia3. Oto opracowane przeze mnie arkusze ewaluacyjne.
Arkusz ewaluacyjny
Jaki był dzisiejszy sprawdzian z informatyki?
Podkreśl wybrane określenie.
Jaka była, Twoim zdaniem, atmosfera na lekcji ?
przyjemna raczej przyjemna mało przyjemna
Jakie były zadania sprawdzianu ?
łatwe raczej łatwe raczej trudne
Jaka była forma zadań sprawdzianu ?
interesująca raczej interesująca niezbyt interesująca
Arkusz ewaluacyjny
Jak oceniam dzisiejszy sprawdzian z informatyki ?
Napisz ilość przyznanych przez Ciebie punktów na końcu każdego zdania (1,2,3,4 lub 5).
• Wyjaśnienia nauczyciela ..... .
• Zrozumiałość zadań sprawdzianu ..... .
• Atrakcyjność zadań sprawdzianu ..... .
• Czas na wykonanie sprawdzianu ..... .
• Atmosfera podczas sprawdzianu ..... .
Arkusz ewaluacyjny
Własna opinia o moim postępowaniu na lekcji sprawdzającej z informatyki
Przy końcu zdania napisz wyraz tak lub nie.
• Powtórzyłem (am) wiadomości przed sprawdzianem ..... .
• Nie miałem (am) czasu myśleć o sprawdzianie ..... .
• Zadania sprawdzianu wykonywałem (am) szybko ..... .
• Zadania sprawdzianu wykonywałem (am) z namysłem ..... .
• Podczas sprawdzianu pracowałem (am) samodzielnie ..... .
• Podczas sprawdzianu liczyłem (am) na pomoc innych osób ..... .
• W czasie sprawdzianu przeszkadzałem (am) innym ..... .
• Wczasie sprawdzianu trochę rozmawiałem (am) ..... .
• Starałem (am) sie pisać ładnie ..... .
• Starałem (am) się pisać wyrażnie ..... .
• Po skończeniu sprawdzianu jeszcze raz go przejrzałem (am) ..... .
Nauczyciel, po przeprowadzeniu określonego sprawdzianu, wybierze tylko jeden z arkuszy ewaluacyjnych pozwalający mu poznać uczniowskie reakcje na proces sprawdzania i warunki, w których on przebiegał. Uzyskane w ten sposób dane, ich opracowanie liczbowe oraz interpretacja służą doskonaleniu procesu kształcenia oraz stymulują podejmowanie zadań praktycznych związanych ze zjawiskiem oceniania i wartościowania w szkole4.
Piśmiennictwo:
1 Arends R. I., Uczymy się nauczać. Warszawa 1994, s.s. 236, 237.
2 Milewski B., Śliwerski B. (red., red.), Pedagogika. Leksykon. Warszawa 2000, s.s. 63 i 64.
3 Brudnik E., Moszyńska A., Owczarska B., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących. Kielce 2000.
4 Kosińska E., Ocenianie w szkole. Kraków 2000.
