Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Stres szkolny

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 7376 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Aleksandra Zagawa
nauczycielka
S.P.w Dzierzgówku.


Stres szkolny. Jak pomóc uczniom w jego przezwyciężeniu?


Pojęcie stresu.
Pojęcie ,,stres” wprowadzone zostało przez H. Selye’go, który stwierdził, że ,,organizm stykając się z czynnikami, które są dlań szkodliwe, reaguje na nie pewnym swoistym zespołem zmian niezależnie od specyficznych właściwości czynników wywołujących te zmiany”. W języku potocznym stres (inaczej napięcie, mobilizacja) kojarzy się z nieprzyjemnym stanem emocjonalnym związanym z przykrymi przeżyciami i trudnościami życia codziennego, to sytuacje, które postrzegamy jako obciążające, stawiające przed nami wyzwania przekraczające nasze możliwości. Przedłużający się stres prowadzi do nerwowości, drażliwości, wyczerpania, a nawet może stać się powodem wrzodów żołądka czy wręcz zawału serca. Przyczyny, od których zależy zakres i sposób naszego reagowania na stres, przeważnie tkwią w nas samych. Na niektóre z nich, jak czynniki wrodzone czy urazy z dzieciństwa, nie mamy wpływu. Inne wiążą się z cechami osobowościowymi: sposobem myślenia, typem wyobraźni, uczuciowością, systemem wartości i potrzeb, obrazem siebie oraz postawami wobec innych ludzi. Są więc bardziej podatne na zmiany.

Typy sytuacji trudnych.
W zależności od rodzaju stresu psychicznego człowieka wydzielono cztery typy sytuacji trudnych:
1. Zagrożenie – sytuacja, w której następuje naruszenie określonej wartości cenionej przez podmiot. Wartość ta może mieć charakter fizyczny (zagrożenie zdrowia czy życia jednostki) jak też społeczny (zagrożenie pozycji społecznej, kompromitacja, negatywna krytyka).
2. Przeciążenie – sytuacja, kiedy człowiek wykonuje określone czynności na granicy swych możliwości fizycznych lub psychicznych (np.: nauczyciele zadają uczniom zbyt wiele zadań).
3. Deprywacja ( brak, utrata) – sytuacja, która może mieć charakter fizyczny lub psychiczny (brak pokarmu, izolacja jednostki, utrata osób bliskich lub rozłąka itp.).
4. Zakłócenie – sytuacja, gdy człowiek nie jest w stanie zrealizować skutecznie podjętych zadań, ze względu na szereg przeszkód pojawiających się w trakcie ich realizacji (np.: słaba znajomość języka obcego, nieczytelne pismo, brak odpowiedniego narzędzia czy odpowiedniej informacji).

Reakcje na stres.
Biorąc pod uwagę stopień nasilenia stresu wydzielamy za J. Reykowskim trzy fazy reakcji na stres:
- Faza reakcji instrumentalnych – występuje wówczas, gdy nasilenie stresu jest umiarkowane i nie osiąga jeszcze progu odporności na stres. Następuje zwiększona mobilizacja organizmu oraz zwiększenie aktywności procesów poznawczych. Faza ta z punktu widzenia efektywności działań sprzyja realizacji zadania. Odczuwany wtedy stan napięcia emocjonalnego działa motywująco i pobudzająco.
- Faza krytyczna – występuje wtedy, kiedy natężenie stresu osiąga obszar progu odporności na stres, powodując stopniowe obniżanie się poziomu organizacji czynności. Następuje nadmierna koncentracja na szczegółach zadań oraz sztywność w ich rozwiązywaniu (fiksacja). W tej fazie obserwuje się pewne rozstrojenie regulacji psychicznej oraz występowanie przejawów reakcji emocjonalnych takich jak gniew, strach, lęk. Poszczególne osoby różnią się pod względem progu odporności na stres. Także u tej samej jednostki, w zależności od stanu fizycznego i psychicznego, odporność na stres zmienia się.
- Faza reakcji obrony przed stresem – występuje przy nadmiernym natężeniu stresu jako wzmożony stan pobudzenia emocjonalnego. W tej fazie często występującą reakcją jest agresja, ucieczka czy wycofywanie się. Inną formą reakcji na nadmiernie silny stres jest regresja, czyli zachowania nieadekwatne do poziomu dojrzałości umysłowej lub emocjonalnej. Dla tej fazy charakterystyczne są również takie zachowania jak ucieczka w świat wyobraźni, pełen dobra i sukcesu ( fantazja) czy nieświadome zapominanie o tym, co jest źródłem sytuacji trudnej (tłumienie).

Stres szkolny.
Dzieci i młodzież doznają szkodliwego działania stresu w dawce często przekraczającej indywidualną odporność i to w miejscu, które powinno mu być przyjazne, czyli - w szkole.
Typowymi symptomami stresowymi na poziomie szkoły są:
* reakcje fizjologiczne: bicie serca, dolegliwości żołądkowe, oblewanie się potem, suchość w ustach, pocenie się dłoni, bóle głowy, płacz, , nocne moczenie, częstsze przeziębianie,
* reakcje motoryczne: napięcie mięśni szyi i głowy, drżenie, gwałtowne ruchy, itp.
* reakcje psychiczne: słaba zdolność koncentracji, strach przed niepowodzeniem, negatywne myśli np.: ,,nigdy się tego nie nauczę, nic nie pamiętam”, nadmierny albo zmniejszony apetyt, odmawianie pójścia do szkoły, zaniedbywanie prac szkolnych, dokuczanie rodzeństwu itp.
Najważniejszymi przyczynami wywołującymi stres u dzieci są:
- brak systematycznej opieki rodziców,
- konfliktowa sytuacja rodzinna,
- problemy z nauką,
- obawa przed utratą pozycji w grupie rówieśniczej,
- nadmiar obowiązków narzuconych na dzieci,
- możliwość krytyki przez innych,
- oczekiwanie na egzamin, wyniki egzaminu,
- utrata miłości,
- utrata bliskiej osoby.
W takiej instytucji jak szkoła istnieje wiele sytuacji, które mogą wywoływać stres. Dominujący jest strach przed sprawdzaniem wiedzy, wywołaniem do tablicy, udzieleniem błędnej odpowiedzi. Sposób odpytywania, który mógłby służyć jedynie informacji o brakach w celu ich uzupełnienia, stanowi pewnego rodzaju degradację w postaci słabej oceny. Destruktywną rolę odgrywa przypisywanie nadmiernej rangi dobrej ocenie, rozliczanie z ocen w domu i na wywiadówkach, straszenie jedynkami. W starszych klasach gwałtownie wzrasta ilość nauki, co jest rezultatem nadmiernie rozbudowanego programu obfitującego w wiele zbędnych szczegółów zabierając uczniom czas konieczny na relaks, ruch na świeżym powietrzu czy kontakty z rówieśnikami. Szkoły ignorują konieczność wprowadzania na przemian momentów uwagi i relaksu w procesie nauczania i niewiele pozostawiają czasu na naturalną regenerację. Dziecko czuje się przytłoczone szkolnymi obowiązkami przeniesionymi do końca dnia do domu. Prace domowe okazują się zbyt obszerne i trudne, niedokładnie lub w ogóle niewyjaśnione. Powodem stresu są codzienne wydarzenia w klasie: ciągłe znajdowanie się w polu widzenia nauczyciela, konieczność siedzenia w jednym miejscu, przebywanie z dużą grupą w jednym pomieszczeniu, hałas, brak dyscypliny, zła organizacja zajęć, bałagan, nieestetyczne pomieszczenia, niestosowna postawa nauczyciela krzyczącego, straszącego, grożącego jedynkami, stosującego przemoc i wywołującego dystans powodujący obawę przed przyjściem z problemami. Stres wywołuje także brak akceptacji i odrzucenie przez innych uczniów (nietolerancja, psychiczna agresja), skarżenie, przezywanie, używanie przemocy. W klasach starszych zaczynają być szczególnie odczuwane i dokuczliwe nudne zajęcia lekcyjne. Materiał staje się o wiele trudniejszy i nadmiernie rozbudowany, brakuje dobrych pomocy edukacyjnych, które pozwoliłyby na lepsze przyswojenie wiedzy i uatrakcyjniły lekcje.
Uczniowie nie mają wielu możliwości uprawiania sportu, przesiadują przed telewizorem
i komputerem, zabiegani rodzice wykazują niewielkie zainteresowanie swoimi dziećmi, wszystko to powoduje, że coraz więcej uczniów cierpi na stres szkolny, skarży się na dolegliwości psychosomatyczne, ma trudności w nauce i źle się zachowuje.
Reakcje na stres mogą być różne, a zależą one głównie od odporności psychicznej dziecka. Odporność psychiczną można traktować jako zdolność jednostki do przeciwstawienia się stresującemu działaniu sytuacji trudnej dzięki utrzymywaniu na odpowiednim poziomie poznawczego ujmowania sytuacji i opartej na nim kontroli emocji. Odporność psychiczną może dziecko osiągnąć jedynie stykając się z trudnościami i zdobywając doświadczenie w ich pokonywaniu. Bardzo ważną sprawą w tym procesie jest opanowanie zdolności zachowania kontroli poznawczej nad sytuacją i nad własnymi reakcjami emocjonalnymi. Dlatego też nadmierne chronienie dziecka przed trudnościami i stresem nie może być drogą wiodącą do ukształtowania jednostki psychicznie odpornej. Prowadzi to raczej do powstania zespołu wyuczonej bezradności. Nadmiar doświadczanych przez dziecko trudności i przeżyć stresujących daje podobny efekt. Jedynie, więc rozumne dawkowanie takich sytuacji w doświadczeniu dzieci może prowadzić do ukształtowania jednostek psychicznie odpornych. Sytuacje trudne wywołane przez stres prowadzą do zaburzenia procesu kształcenia i wychowania. Zaburzenie tego procesu prowadzi z kolei do niepowodzeń dydaktycznych i wychowawczych. W osobowości jednostki pojawiają się formy obronne. Uczeń zaczyna kłamać, wagarować, uciekać z domu. Jest to pierwszy krok do wejścia w grupę nieformalną, gdzie nikt go o nic nie pyta, a wszyscy akceptują. Dlatego tak ważna jest wrażliwość i umiejętność obserwacji zarówno rodzica jak i nauczyciela. Warunkiem przezwyciężenia stresu szkolnego jest poznanie przyczyn, a temu może służyć odpowiednio prowadzona rozmowa, wywiad, wspólne szukanie drogi wyjścia z trudnej sytuacji. Uczeń znajdujący się w sytuacji stresowej traci motywację i mobilizację do pracy. Dlatego tak ważne jest, aby nauczyciel był przygotowany do podjęcia takiego działania.

Sposoby zwalczania stresu.
1. Czas na przyjemność lub indywidualne formy relaksu.
· Ruch i relaks jako środki rozładowujące stres organizmu.
Najczęściej zalecanymi przez specjalistów środkami rozładowującymi stres jest ruch i relaks. Angażowanie się w formy aktywności ruchowej jest promocją zdrowia. Jest to tak duże nasilenie aktywności psychofizycznej, że daje nadzwyczajne możliwości odreagowania. Aktywność ruchowa może skutecznie zapobiegać zagrożeniom i ułatwić radzenie sobie ze stresem. Rozwija również aspiracje samorealizacyjne, a te nadają życiu jednostki sens i chęć dążenia do bycia ,,kimś” oraz motywację do dalszego działania.
Jeśli dostarczymy organizmowi odpowiednią dawkę ruchu (np.: biegając, jeżdżąc na rowerze itp.) zgromadzone zasoby energii zostaną zużytkowane. Napięcie mięśni i ścięgna rozciągną się, a oddech i krążenie znormalizują się. Oprócz regularnego uprawiania sportu powinniśmy wykorzystać każdą okazję do aktywności fizycznej, która rozładuje stres: wchodzić po schodach, zamiast poruszać się windą, jeździć na zakupy rowerem, a nie samochodem. Szkoła to obszar, w ramach, którego można i trzeba organizować takie formy aktywności ruchowej, które dają uczniowi możliwość samorealizacji. Szansę taką mogą dać dziecku zajęcia wychowania fizycznego, ćwiczenia śródlekcyjne, zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne.
· Lepsza organizacja codziennego życia.
Każdy powinien w swoim życiu wyznaczyć kierunek i cel, który chce osiągnąć. Nie tylko te dalekie, lecz także te, które mogą być zrealizowane w miarę szybko, np. uczeń odrobił lekcje zadane w szkole na pojutrze, jeszcze w dniu dzisiejszym po to, aby w dniu jutrzejszym mógł pójść z ojcem na ryby. Powinniśmy wyznaczyć sobie priorytety i realistycznie oceniać możliwości. Jeżeli zrealizujemy swoje plany i zadania satysfakcja będzie ogromna, poczujemy się bardziej dowartościowani i pewni siebie.
· Hierarchia zadań i celów.
Ogromna jest ilość zadań, na które mamy zbyt mało czasu. Odrabianie zadań domowych, przygotowanie się do sprawdzianów i zajęcia dodatkowe. To sprawia, że uczniowie ciągle są w biegu. Należy poczynić odpowiednie kroki, aby działania te były sensowne i poukładane. Również dobrze byłoby wykonać następujące czynności:
- wypisz na kartce wszystkie zadania, jakie masz wykonać,
- uporządkuj je w kolejności wykonania, w zależności od stopnia ważności przyporządkuj im od 1 do 10 punktów,
- zdecyduj, które prace muszą być wykonane dzisiaj, które możesz odłożyć na jutro, a które poczekają jeszcze dłużej,
- jeżeli ustaliłeś priorytety, zajmij się najważniejszym zadaniem.
· Przekazanie części pracy innym.
Jeżeli praca kosztuje ciebie zbyt dużo wysiłku i napięć, podziel się nią z innymi. W szkole tworzymy zespoły, grupy pracy czy rozwiązywania zadań i problemów. Dzieląc się zadaniami zachęcamy innych kolegów do współdziałania, dzięki temu czują się użyteczni, mają o sobie lepsze mniemanie, wykazują się swoimi możliwościami i umiejętnościami. Nauczyciel przypomina, że w walce ze stresem dużą rolę odgrywa umiar we wszystkim co robimy. Co za dużo, to nie zdrowo. A jeśli za mało to nie sprawia nam przyjemności i nie pobudza nas do działania.
· Zachowania asertywne.
W codziennym życiu uczniowie spotykają się z różnymi sytuacjami, ludźmi i często nie wiedzą jak się zachować. Zachowują się wówczas niegrzecznie albo czasem rezygnują ze swoich planów, praw, ulegając wpływom innych osób. Nauczyciel wskazuje uczniom, ze takie ich zachowania są niewłaściwe. Radzi im, aby w kontaktach z innymi osobami byli sobą, lecz jednocześnie liczyli się z opinią innych. Bardzo ważne jest zachowanie się w taki sposób, aby osiągnąć to, czego się pragnie, lecz nie kosztem innych ludzi. Uczniowie zachowując się asertywnie powinni używać takich zwrotów:,,Takie jest moje zdanie, a co ty o tym myślisz?. Ja widzę to tak, a jak ty?”

Ćwiczenia relaksacyjne.
Ćwiczenia, które można zastosować w pracy z klasą, ukazujące różne możliwości minimalizowania skutków stresu, poprawy samopoczucia, zwiększenia odporności psychicznej. Koncentrują się na: nauce relaksu, sposobie wyrażenia i przeżywania uczuć, technikach zmniejszenia lęku, pozytywnym myśleniu.
· Odprężające chodzenie – możemy uzyskać stan odprężenia i wewnętrznego spokoju chodząc po najbliższej okolicy w następujący sposób:
- idź wyprostowany z głową lekko zadartą do góry, ogarniaj spojrzeniem widok, który masz przed sobą ,
- stawiaj drobne kroki, idź powoli, nie myśl, że musisz gdzieś dojść, uśmiechaj się, ciesz się z tego, że idziesz, że masz sprawne nogi,
- staraj się stąpać lekko, wyobraź sobie, że z każdego twojego kroku, wyrasta kwiat, myśl
o tym, że widok, który oglądasz jest piękny,
- patrz na kolor i kształt chmur, dostrzegaj odcienie barw trawy, liści, we wszystkim staraj się
znaleźć coś ładnego, uśmiechaj się, myśl o tym, że dobrze się czujesz, że jesteś zdrowy,
młody, spokojny i radosny,
- wzbudź w sobie przekonanie, że wszystko jest i będzie dobrze.
· Odpoczynek – jeśli nie możemy wyjść z domu, przeprowadzamy ćwiczenie odprężająco – koncentrujące, polegające na uspokajającej i wyciszającej wewnętrznie sytuacji:
- włącz cichą spokojną muzykę, usiądź wygodnie, zamknij oczy, oddychaj miarowo,
- wyobraź sobie, że jesteś nad cichym, spokojnym jeziorem, wokół widzisz las, przez świeżą zieleń prześwituje słońce,
- wyobraź sobie błękitne jezioro, niebo, kolory, posłuchaj dźwięków, poczuj zapach wody, lasu
- jest ciepło i spokojnie, ty jesteś cichy i spokojny, jesteś pełen harmonii,
- kiedy otworzysz oczy będzie w tobie spokój – tak długo, jak zechcesz, będziesz pełen energii, bo dobrze odpocząłeś, jeśli zechcesz – wrócisz tam,
- otwórz oczy.
· Wydychamy stres – ćwiczenie relaksacyjne, polegające na kontroli oddychania:
- uczniowie udają, że zrywają jabłka, sięgają obiema rękami do wyimaginowanej gałęzi,
wdychają głęboko przez nos powietrze, ,,zrywają jabłko”, a następnie odkładają je do
,, skrzynki”- pochylając się, stopniowo wydychając ustami powietrze,
- dzieci udają, że są balonami, wciągają przez nos bardzo dużo powietrza, naprężają mięśnie –
stają się nadmuchanymi balonami, a następnie powoli wypuszczają powietrze i wiotczeją.
- polecamy uczniom aby liczyli powoli, starając się bezgłośnie wymawiać liczby od 100 do 1,
muszą pamiętać o głębokich, spokojnych, miarowych oddechach. Gdy dojdą do 1 – niech
powiedzą sobie w duchu: kiedy policzę od 1 do 5, będę wypoczęty, spokojny, będę miał dobre
samopoczucie. Dzieci liczą od 1 do 5 i otwierają oczy.
Metody relaksacyjne przyczyniają się do redukowania reakcji uwarunkowanych przez stres. Po ich zastosowaniu puls się normuje, zmniejsza się napięcie mięśniowe, naczynia rozszerzają się, a mózg zaczyna pracować harmonijnie. Osoby, które nauczą się regularnie stosować relaks, posiadają lepsze duchowe uspokojenie, swobodę, dobre samopoczucie. Troski i problemy usuwają się na dalszy plan, wzrasta uczucie spokoju, pewności i zaufania do siebie.
Nauczyciele chcąc rozładować stres szkolny powinni przede wszystkim nie tylko zezwolić, ale wręcz dopingować uczniów do ruchu. Ruch i relaks jest wskazany nie tylko podczas przerw śródlekcyjnych, ale także powinien być regularnie stosowany w czasie zajęć jako ćwiczenia rozluźniające, gry taneczne, gimnastykę śródlekcyjną lub powyżej przedstawione sposoby zwalczania stresu. Sprawi to uczniom radość i rozładuje niepotrzebne napięcia stymulując do nauki. Znani przedstawiciele wychowania w ujęciu holistycznym, wskazują na to, że umiejętność rozluźniania się powinna stać się jednym z podstawowych zadań szkoły.

2. Rozmowy na temat sytuacji, które wywołują strach i negatywne uczucia z tym związane.
· Ośmieszenie lęku.
Uczniowie wymieniają różne sytuacje, w których czegoś nadmiernie się obawiają, często wyolbrzymiając różne przypuszczalne skutki, np.: gdy wyrażę odmienne zdanie: będą się ze mnie śmiać, będą mnie przezywać, urażę kogoś, przestaną ze mną rozmawiać, nie zaproszą mnie na prywatkę, znienawidzą mnie, będą mnie prześladować, poszczują mnie psem, który tak mnie pogryzie, że znajdę się w szpitalu, tam dadzą mi zastrzyk brudną strzykawką, wda się gangrena i umrę, oni lub ich rodzice będą mieć sprawę sądową, zapłacą odszkodowanie, będą wściekli, więc będą się mścić na mojej rodzinie itp. Dzieci tworzą całe łańcuchy skojarzeń, doprowadzając rzecz do absurdu, który nauczyciel lub rodzic może wskazać i wspólnie ośmieszyć lęk.
· Absurdalne porównania
Ważne jest uświadomienie roli humoru w radzeniu sobie ze stresem. Nauczyciel może poprosić uczniów, aby chwilę zastanowili się i nazwali swój obecny nastrój czy uczucie. Każdy z uczniów wymyśla i zapisuje jak najwięcej porównań swego stanu, doprowadzając je do absurdu np.: jestem zmęczony jak górnik po szychcie, jak dwóch górników, jak cała trzecia zmiana itp. Należy porozmawiać o korzyściach płynących z patrzenia na siebie z przymrużeniem oka. Naukowcy dowiedli, że radosny śmiech wzmacnia odporność, chroni przed chorobami. Wielu z dzisiejszych czołowych ekspertów uważa humor za skuteczne antidotum na stres, a w Wielkiej Brytanii powstały już,,kliniki śmiechu”, jako placówki publicznej służby zdrowia.
· Ćwiczenie dystansu.
Nauczyciel może stworzyć okazję do ćwiczenia kontroli emocji poprzez patrzenie na siebie z dystansem. Uczniowie przypominają sobie jakieś wydarzenia z przeszłości, które wiązało się z przeżywaniem silnych, nieprzyjemnych emocji, a które teraz wspominają z rozbawieniem. Należy uświadomić uczniom, jakie korzyści daje umiejętność zachowania dystansu w trudnych sytuacjach.

3. Przeprogramowanie negatywnych myśli na pozytywne.
· Nie muszę, lecz chcę.
Nauczyciel uświadamia jak nastawienie psychiczne, wpływa na interpretację sytuacji np.: każdy uczeń na kartce kończy zdanie zaczynające się od słowa,,muszę”: Muszę nauczyć się biologii; Muszę posprzątać pokój; Muszę pójść do dentysty. Następnie przepisuje to samo zdanie cztery razy, zmieniając,, muszę” na: Nie muszę..., Powinienem....., Chcę......, Decyduję się... Następnie nauczyciel rozmawia z dziećmi na temat zmian dokonujących się w ich interpretacjach i uczuciach w zależności od nastawienia do zadania.
· Ja – człowiek sukcesu.
Uczniowie zapisują na kartkach różne ,realne sytuacje, w których chcieliby odnosić sukces,
powodzenie (np. : pobicie rekordu klasy w biegu na 100 m, umówienie się na randkę
z atrakcyjną dziewczyną itp.). Wybierają jedną z takich sytuacji i wyobrażają sobie, że
odnoszą sukces . Zamykają oczy i jak najdokładniej, ze szczegółami wyobrażają sobie: jak
wyglądają, co robią, co mówią, jak zachowują się wobec nich inni, co czują w danym
momencie, co myślą.
Technika dokładnego wyobrażenia sobie siebie w różnych przyszłych sytuacjach, w których odnosimy sukces, uruchamia mechanizmy pozytywnego myślenia, wzmacnia wiarę we własne możliwości, sprzyja przeżywaniu pozytywnych uczuć w realnych sytuacjach. Ponadto ułatwia zwrócenie uwagi na różne elementy, co pozwala lepiej przygotować się do czekającego nas zadania.
4. Wyrabianie pozytywnego nastawienia w sytuacjach ćwiczeń wyobraźni, gier na role oraz w rzeczywistości.
· Różowe okulary.
Uczniowie wymieniają jak najwięcej spraw, które teraz są lepsze niż kiedyś – np.: nie ma kolejek w sklepach, jest wideo i płyty kompaktowe, komputer, bardziej dba się o ochronę środowiska, jest dużo gazet młodzieżowych, nie ma cenzury. Następnie każdy indywidualnie zastanawia się, co w jego życiu osobistym jest teraz lepsze niż kiedyś, a co będzie lepsze w przyszłości – np.: mogę wracać później do domu, mam swoją dziewczynę, dostaję większe kieszonkowe itp. Nauczyciel uświadamia uczniom jak wewnętrzne nastawienie wpływa na samopoczucie, zachowanie, realizację celów życiowych.
· Czy jesteś swoim przyjacielem ?
Uczniowie indywidualnie wpisują na kartkach, jak zachowują się wobec przyjaciela, który ma kłopoty rodzinne, zrobił coś złego (np. zgubił pożyczoną rzecz), ma kłopoty w szkole, ma
problemy uczuciowe z dziewczyną/ chłopakiem, przeżywa okres spadku we własne siły.
- Każdy opisuje jak postępuje wobec siebie w podobnych sytuacjach, np. czy udziela sobie wsparcia, pociesza się, czy też krytykuje i oskarża.
- Uczniowie dobierają się w grupy, w których dzielą się swoimi spostrzeżeniami, na temat tego, jak traktują samych siebie w trudnych sytuacjach życiowych.
- Dyskusja na temat: Co to znaczy być przyjacielem samego siebie?

5. Wytwarzanie silnych emocji pozytywnych, kształtujących się np. dzięki identyfikacji jednostki z określoną grupą (klasa, szkoła, drużyna).
· Łańcuch radości.
Uczniowie tną paski papieru, na wewnętrznej stronie piszą jakąś pozytywną myśl o sobie lub innych, czy zdanie wyrażające radość z czegoś. Sklejają paski tworząc łańcuch. Łączą wszystkie łańcuchy tworząc wspólny ,,łańcuch dobrej nadziei”.
Ćwiczenie to wzmacnia tendencję do pozytywnego myślenia, a jednocześnie wpływa integrująco na grupę.
· Słodkie cytryny.
Uczniowie w grupach wymyślają po dwie codzienne sytuacje, które wywołują zdenerwowanie, trudne do przewidzenia, bądź na które trudno mieć wpływ (np.: przewróciłeś się, pada deszcz, uciekł ci autobus). Wpisują je na arkusz i przekazują sąsiedniej grupie, która znajduje dobre strony każdej sytuacji. ,,Słodkie cytryny’’ to nazwa jednego z mechanizmów obronnych. Jego świadome zastosowanie w niektórych sytuacjach życiowych (szczególnie takich, na które nie mamy wpływu) rozładowuje negatywne emocje, pozwala zachować spokój i nie przejmować się drobiazgami.
Głównym celem przedstawionych powyżej ćwiczeń jest zapoznanie uczniów z metodami, które w razie potrzeby będą mogli stosować w naturalnych życiowych sytuacjach stresowych. Nie uda się nikomu uniknąć stresów, więc musimy nauczyć się z nimi żyć i bronić się przed ich niszczącymi skutkami. Stres to temat wciąż nowy. Mało jeszcze wiemy o nim. Stąd brak jednoznacznych metod do walki z nim. Wciąż prowadzi się badania, poszukuje się metod likwidujących stres w sposób najbardziej skuteczny. Czasami chcąc osiągnąć równowagę psychiczną wystarczy kontakt z przyrodą, ćwiczenia ruchowe w terenie, aerobic i jak twierdzi Z. Cendrowski - ,,na stres najlepszy jest bieg co najmniej półgodzinny po zaoranym polu i najlepiej boso”. Jedno jest oczywiste, stres to choroba teraźniejszości i przyszłości.

Literatura:
1. J. Strelau, A. Jurkowski, Z. Putkiewicz Podstawy psychologii dla nauczycieli ,Warszawa 1979, PWN.
2. M. Chomczyńska – Miliszkiewicz, D. Pankowska Polubić szkołę, Warszawa 1998, WSiP.
3. A. Janowski Uczeń w teatrze życia szkolnego, Warszawa 1989, WSiP.
4. H. Seyle Stres życia, Warszawa, PZWL.
5. M. Tyszkowa Zachowanie się dzieci szkolnych w sytuacjach trudnych, Warszawa, PWN.
6. Z. Cendrowski To ja – mój dzienniczek sportowy, Warszawa, UKFiT.
7. J. Reykowski Funkcjonowanie osobowości w warunkach stresu psychologicznego, Warszawa, PWN.
8. H. Jones Nie mam czasu na stres, Warszawa1998, Wyd. Amber.
9. J.Renaud Przewodnik antystresowy, Warszawa1993, Wyd.Interpress.
10. S. Siek Walka ze stresem Warszawa 1989, ATK.

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie