ZNACZENIE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO W PIERWSZYM ETAPIE EDUKACJI
W ŚRODOWISKU WIEJSKIM
Wraz z pójściem dziecka do szkoły następuje w jego życiu duża zmiana. Dotyczy ona przede wszystkim zmiany w organizacji dnia. Dotychczas nie było sztywnych reguł warunkujących określoną godzinę wstawania, obowiązku ubierania się, przebywania w narzuconej grupie koleżanek i kolegów czy wreszcie oddalenia się od swoich najbliższych na określoną ilość czasu. W ośrodkach miejskich dzieci przychodzące do szkoły z reguły mają za sobą edukację przedszkolną i z większą swobodą radzą sobie w nowym otoczeniu i z nowymi obowiązkami. Problem ten ma jednak wymiar bardzo szeroki, bez względu na charakter środowiska dostajemy dziecko, które musimy kształtować zarówno pod względem umysłowym i fizycznym. Ponieważ jestem nauczycielem nauczania integracyjnego uczącym na wsi, chciałabym zająć się problemami dotyczącymi środowiska, w którym pracuje.
Jak wspomniałam wcześniej dzieci wiejskie pomijają z reguły nauczanie przedszkolne, wchodząc po raz pierwszy w mury szkolne. Nauczyciel w klasie pierwszej ma wielką rolę do spełnienia. Oto dziecko, które miało nieskrępowaną swobodę ruchu, (a przecież środowisko wiejskie jest tego naturalnym przykładem) zostaje wplecione w tygodniowy rozkład zajęć i co najgorsze dla niego szkolną ławkę. Rozpoczyna się problem skupiania uwagi, przebywania w określonej pozycji
i na dodatek słuchania tej samej osoby przez długi okres czasu. Jeżeli chcemy budować swój autorytet w oczach dziecka nie możemy zachwiać jego naturalnych potrzeb ruchu. Poprzez odpowiedni dobór zajęć musimy kształtować jego naturalne czynności, do których należy chód, bieg, skok, ćwiczenia sprawnościowe i zabawy.
Nauczyciel nauczania zintegrowanego pracujący na wsi ma duże pole manewru w kształtowaniu wymienionych cech motoryczności dziecka siedmioletniego. Możliwość organizowania prostych wycieczek szkolnych w celu bliskiego obcowania z przyrodą pozwala rozwijać wytrzymałość dziecka, a co wiąże się z tym kształtuje jego układ ruchowy i dokrewny. Ważnym czynnikiem wyzwalającym u dziecka pozytywne emocje jest umiejętność organizowania dużej ilości sprawdzianów sportowych. Powinny one dotyczyć rywalizacji między dziećmi jak również świadomego postępu
w rozwijaniu własnych cech sprawności fizycznej. Rola nauczyciela polega tu głównie na tym by dziecko nigdy nie odczuło, że jest słabsze od rówieśników, bądź nie robi
widocznych dla siebie postępów. Uważam że brak znudzenia na lekcjach, możliwość długiego skupienia uwagi, postępy w kształtowaniu rozwoju umysłowego dziecka w klasie pierwszej jest w dużej mierze konsekwencją dobrego doboru proporcji zajęć fizycznych i umysłowych.
Klasa druga stawia przed nami nowe wymagania. Dziecko jest starsze, ma za sobą problem zmiany organizacji dnia, żąda od nas coraz atrakcyjniejszych form kształtowania jego cech motorycznych. W środowisku wiejskim najczęściej w szkole funkcjonuje mała ilość dzieci, uważam, że dla uatrakcyjnienia zajęć należy wprowadzać wśród nich elementy rywalizacji między rocznikami, szczególnie wśród tych wyróżniających się pod względem sportowym.
Jednak wielka rola nauczyciela sprowadza się do tego, by uczeń słabszy w rywalizacji nigdy nie poczuł się urażony i zrezygnowany z powodu porażki. Dzieci w tym wieku często dłużej przeżywają potknięcia sportowe niż te wynikające z postępów w nauczaniu umysłowym.
Myślę, że już w tym wieku zajęcia ruchowe należy traktować podobnie jak nauczanie zintegrowane jako pomoc w nieuchronnym dorastaniu do samodzielności.
Klasa trzecia jest dla dziecka początkiem tzw. złotego wieku motoryczności. Tutaj nie ma miejsca na żadne zaniedbania. Dziecko swoim zachowaniem wręcz prowokuje nas do zwiększenia uwagi jego rozwojem fizycznym. Myślę, że każdy nauczyciel pracujący w nauczaniu zintegrowanym zauważa większą potrzebę ruchu, zdecydowanie większe możliwości w znoszeniu wysiłku fizycznego, jak również indywidualne predyspozycje do podejmowania różnych przedsięwzięć sportowych ze strony swoich podopiecznych. Idealnym rozwiązaniem byłoby objęcie już w tym wieku dzieci wyróżniających się rozwojem fizycznym przez dodatkowe najlepiej specjalistyczne zajęcia sportowe. Rzeczywistość, a konkretnie brak środków w szkołach nie pozwala jednak na takie rozwiązanie. Wzrasta, więc rola nauczyciela, który poprzez organizację zajęć sportowych musi te wszystkie potrzeby swoich wychowanków zaspokoić.
Pracując w nauczaniu zintegrowanym nauczyciel spotyka się jako pierwszy z bardzo ważnym problemem jakim są wady postawy. W środowisku wiejskim duża ilość dzieci posiada głównie skrzywienia kręgosłupa. Już w klasie pierwszej nauczyciel powinien znać, które z jego podopiecznych ma wady postawy i umiejętnie wplatać
w program wychowania fizycznego elementy gimnastyki korekcyjnej. Wiedza w tym kierunku jest niezbędna w każdym okresie trzyletniej pracy z dzieckiem. Również dużą rolę odgrywa tutaj współpraca nauczyciela z rodzicami, a głównie kształtowanie w ich świadomości postaw prozdrowotnych. W środowisku wiejskim wiedza niektórych z nich jest bardzo znikoma, i dobry kontakt wychowawcy ma tutaj olbrzymie znaczenie, bo zdrowie młodego człowieka jest przecież najważniejsze.
Podsumowując można wyszczególnić kilka ważnych działań ze strony nauczyciela niezbędnych w prawidłowej realizacji programu wychowania fizycznego
w środowisku wiejskim w szkole podstawowej :
- bieżąca współpraca z rodzicami dziecka, dotycząca aktualnej wiedzy o zdrowiu podopiecznych,
- poznanie środowiska, w którym wychowuje się dziecko,
- doskonalenie wiedzy i własnych umiejętności w zakresie profilaktyki prozdrowotnej,
- współpraca z dyrektorem szkoły, oraz nauczycielami wychowania fizycznego,
- współpraca z nauczycielami z innych klas nauczania zintegrowanego,
- organizowanie zawodów sportowych na terenie szkoły, jak również rywalizacji międzyszkolnej
- współpraca z organami prowadzącymi szkołę
Opracowała: Pelagia Stępień |
