ESTETYKA ŚWIĘTEGO AUGUSTYNA
- obiektywność piękna-przejęty ze starożytnej estetyki motyw platoński
- piękno miary i liczby= harmonia (druga teza przejęta z antykiem) = proporcja, zgodność, jedność, porządek (motyw pitagorejski, zwłaszcza w muzyce) -umiar-kształt-ład
- piękno rytmu-A. Uczynił to pojęcie dla całej estetyki nie tylko dla muzyki = rytm widziany, rytm ciała, rytm duszy, rytm w człowieku i w przyrodzie, rytm doznań i czynności, rytm postrzeżeń i pamięci, wieczny rytm świata
- piękno równości i kontrastu- piękno świata powstaje z przeciwieństw, ład wieków zbudowany z antytez, piękno zależy od stosunku poszczególnych części, piękno leży w świetle (motyw przejęty od stoików i Plotyna)
- pulchrum i aptum (= suave) – odpowiedzialność ma analogie z pięknem, lecz pięknem nie jest; przyjemność ma analogie z pięknem, lecz pięknem nie jest
- „przeżycie estetyczne” = przeżywanie piękna zmysłowo i umysłowo = uznanie tych dwóch czynników stanowi pierwszą tezę piękna A.; ma ono też swój rytm; druga teza odnosi się do wrażliwości- to czy rzecz wzbudzi w nas przeżycie artystyczne zależy od nas (człowiek posiada wrodzony rytm spostrzegania i wytwarzania)
- piękno świata- było dla Augustyna rzeczywistością- nie ideałem, realny świat miał za ‘najpiękniejszy poemat’= jest przecież tworem Boga, więc nie może być nie piękny!
- brzydota: to brak jedności, harmonii, ładu, formy- i zawsze jest tylko częściowa; nie ma brzydoty zupełnej i absolutnej
- piękno Boga i piękno świata: na piękno świata składa się piękno dusz; zmysłowe, umysłowe , duchowe- prawdziwe piękno widział w ładzie i jedności umysłu, w pięknie duszy; ponad pięknem świata- najwyższe piękno Boga
Estetyka Augustyna ujmowała piękno w szerszym aspekcie, wzbogacała o ujęcie psychologiczne i wyróżniała czynnik umysłowy; kładł również nacisk na różnorodność ludzkiej postawy wobec rzeczy. Estetyka Jego była jeszcze starożytna, ale już średniowieczna. Z jednej strony religijna, transcendentna, teocentryczna, jakby nadziemska, ale z drugiej strony jasno i bystro rzeczy ziemskie, skomplikowane sztuki, chwiejność ludzkiej postawy estetycznej, przemieszanie w świecie piękna i brzydoty motywami centralnymi. Wyjaśnił on również różnicę między sztukami plastycznymi a poezją( nie można jedną teorią objąć wszystkich sztuk, każde z nich maję szczególny charakter, np. w malarstwie istotna jest forma, w literaturze treść). Zbliżył też pojęcie sztuki do piękna. Jest twórcą teorii „śladów piękna” (sztuka cały czas poszukuje piękna, dlatego naśladuje)- funkcją sztuki jest tworzenie piękna. Sztuka oparta jest na wiedzy- jest przywilejem człowieka. Estetyka Augustyna jest teocentryczna- wszystko jest dziełem Boga.
„Jedność jest formą wszelkiej piękności”
„Nie ma bowiem rzeczy uporządkowanej, która by nie była piękna”
„Piękno świata rodzi się z przeciwstawienia przeciwieństw”
|
