Edukacja szkolna polega na harmonijnej realizacji przez nauczycieli zadań w zakresie nauczania, kształcenia umiejętności i wychowania. Największe znaczenie dla wychowania ma ścieżka edukacyjna czyli "zestaw treści i umiejętności o istotnym znaczeniu wychowawczym, których realizacja może odbywać się w ramach nauczania różnych przedmiotów lub w postaci odrębnych zajęć".
Równocześnie ważna jest zasada swoistej równoległości. Nauczyciel skupiony na czynności uczenia powinien zawsze pamiętać o kształtowaniu umiejętności i wychowaniu. Ogólnym celem wychowania jest "wszechstronny rozwój osobowości" uczniów, dla których szkolny okres życia to czas podejmowania zasadniczych wyborów moralnych.
Wychowanie w szkole należy rozumieć jako rozwijanie wrażliwości na dobro i rozpoczynać od ukazywania atrakcyjności dobra, od jego promocji i reklamy. Trzeba mieć na uwadze fakt, że współcześnie olbrzymi wpływ na młodzież wywiera kultura masowa, która kojarzy atrakcyjne życie z różnymi odmianami zła. Dlatego nauczyciele powinni wspierać swoich uczniów w kształtowaniu ich własnej świadomości moralnej, a nie ograniczać się wyłącznie do przekazywania wiedzy z zakresu etyki.
W myśl personalistycznej koncepcji wychowania szkoła jest miejscem spotkania się ludzi: wychowawcy i wychowanka (mistrza i ucznia), ich wspólną wędrówką ku prawdzie, dobru, pięknu, we współodczuwaniu i dążeniu do współrozumienia. Wychowanie jest mądrym towarzyszeniem uczniowi na drodze do jego rozwoju i stwarzaniem mu wartościowego środowiska wychowawczego. Wychowawca odsłania wartości i apeluje, ale przede wszystkim sam, swoją osobą, swoim życiem rzuca wyzwanie. Najbardziej owocne znaczenie wychowawcze posiada bezpośredni kontakt z konkretnym światem wartości. W wychowaniu należy być blisko ucznia i pomagać mu w rozwiązywaniu jego problemów. Czynny przykład oddziałuje silniej niż słowo.
Przy przekazywaniu wartości moralnych ujawnia się konieczność odbicia ich w sposobie życia i postawie wychowawcy. Wartości bowiem istnieją albo w osobach i ich działaniu, albo wcale. Nauczyciel czy tego chce czy nie wywiera wpływ na uczniów – zarówno wtedy, kiedy działa właściwie, jak i wtedy, gdy postępuje nagannie – tym samym wpływa na zachowania, sposób myślenia i obyczaje młodzieży. W wychowaniu szkolnym chodzi o to, aby ten wpływ był podporządkowany misji wspierania wszechstronnego rozwoju ucznia jako człowieka w duchu określonym przez rodziców i zgodnie z ich wolą. Wychowanie musi obejmować całego człowieka: jego życie fizyczne, zdolności spostrzegania i kojarzenia, aktywność intelektualną, życie uczuciowo-emocjonalne, wreszcie zdolność wyboru dobra i realizacji zamierzonych celów.
Szkolny program wychowawczy jest wspólną sprawą, wspólnym dziełem wszystkich nauczycieli. Założenia i problemy wychowawcze nie są realizowane i rozwiązywane tylko na godzinach wychowawczych.
|
