Zadaję sobie to pytanie, czy w dobie DVD, wideo, Internetu istnieją skuteczne metody zachęcające dzieci do sięgania po książki. Niemniej jednak uważam, że warto rozbudzać zamiłowania czytelnicze, dlatego, że czytanie "ma wpływ na rozwój mowy dziecka, a tym samym na rozwój jego samodzielnego myślenia"(J.Malendowicz). Wzbogaca zasób słownictwa, doskonali poprawność gramatyczną i ortograficzną, kształtuje wyobraźnię.
Potrzeby i zainteresowania dzieci uzależnione są od ich wieku i możliwości poznawczych.
W okresie przedszkolnym największe zainteresowanie budzą książki wzbogacone kolorowymi ilustracjami. Piękne obrazki działające silnie na percepcję wzrokową dziecka można doskonale wykorzystać do dalszych celów poznawczo-wychowawczych. Ważną rolę spełnia również duża czcionka i krótki tekst. W miarę tego jak dziecko opanowuje sztukę czytania wymagania jego wzrastają, ale często jeszcze potrzebna jest pomoc dorosłych. Nie "przegapmy" tego momentu.
W niższych klasach szkoły podstawowej rozbudzanie zamiłowań czytelniczych często przejmuje lektura. Do ulubionych lektur dzieci należą baśnie i bajki. Fantastyczny świat baśni pełen krasnoludków, wróżek, skrzatów i świat bajek, gdzie zwierzęta, kwiaty, zabawki, mówią ludzkim głosem bliskie są wyobraźni dziecięcej. Nauczyciele wiedząc o tym, że bajki i baśnie potrafią zaciekawić dzieci, chętnie wykorzystują je na lekcji. Lekcje związane z lekturą wymagają od nauczyciela szczególnie starannego przygotowania. Nauczyciel ma pełną swobodę wyboru pozycji lektur, ale kierował na pewno się będzie zasadą różnorodności tekstów. W wybranych pozycjach powinna się znaleźć proza i poezja, utwory fantastyczne i realistyczne.
W rozbudzaniu zainteresowań czytelniczych może pomóc czasopismo dziecięce. Jeśli dzieci mają świadomie korzystać z czasopisma, muszą znać jego strukturę, aby dokonywać wyboru tekstów do czytania. Jedne z nich będą szukać baśni, wierszy, inne rozrywki, historyjek obrazkowych. Bogaty materiał zawarty w czasopismach stanowi inspirację dla pracy pozalekcyjnej. Różnorodność tematów może być podstawą założenia kółek zainteresowań np. przyrodniczego.
Motywację do czytania można wywoływać również organizując:
- biblioteczki klasowe
- kąciki ciekawej książki
- poranki czytelnicze
- inscenizacje
Zbiory biblioteczki klasowej tworzone są wspólnie przez dzieci i nauczyciela. Zachęcamy dzieci do udostępnienia własnych książek swoim przykładem, ucząc jednocześnie odpowiedzialności za rzecz pożyczoną. Następnym krokiem będzie wprowadzenie kart książki, które dzieci wykonują samodzielnie. Początkowo tytuł książki można przedstawić w formie obrazka. Kiedy dzieci nauczą się pisać, pod obrazkiem wpiszą tytuł książki, autora.
Okazją do organizowania kącików książki stwarzają różne uroczystości międzynarodowe, państwowe, regionalne, szkolne, związane z postaciami znanych ludzi np. Dzień Dziecka,
Pierwszy Dzień Wiosny, święta Bożego Narodzenia, sylwetka M. Konopnickiej, H.Ch.Andersena. Należy wówczas zgromadzić odpowiednie materiały: książki, fotografie, plakaty, albumy itp. Nauczyciel musi przemyśleć sposób wykorzystania wystawki w procesie dydaktyczno-wychowawczym.
Ciekawą formą zainteresowania uczniów tekstem drukowanym są poranki czytelnicze. Treść poranków mogą ustalać dzieci zależnie od swoich zainteresowań. Nauczyciel zaś stosując różnorodne formy i środki(głośne czytanie, czytanie z podziałem na role, słuchanie nagrań utworów, opowiadania "twórcze", prace plastyczne, konkursy) wywołuje emocjonalne przeżycia dzieci.
Dzieci bardzo chętnie przygotowują inscenizacje, które dają im możliwość prezentacji własnej osoby. Nauczyciel może wykorzystać różne formy inscenizacji: dramy, dialogi, improwizacje, teatrzyki kukiełkowe, teatry wycinanek, teatrzyki cieni.
Inscenizacje wzbogacają język ucznia, kulturę osobistą, wyrabiają dyscyplinę, rozwijają zainteresowania. Praca nad inscenizacją może odbywać się na lekcjach lub na zajęciach pozalekcyjnych np. w czasie poranków czytelniczych. W klasie I uczniowie mogą zorganizować inscenizacje krótkich wierszy, w klasie III nauczyciel proponuje już teksty dłuższe. Dodatkowym przeżyciem dla dzieci będzie prezentacja przedstawienia nie tylko innym uczniom, ale również w środowisku lokalnym z okazji Dnia Seniora, Dnia Matki.
Rozwijanie zainteresowań czytelniczych to ważny aspekt w pracy dydaktyczno-wychowawczej nauczyciela. Umożliwienie dziecku obcowania z książką w dzieciństwie otworzy mu drogę do łatwego odbioru dzieł literackich w klasach starszych i dorosłym życiu.
Bibliografia
J. Malendowicz "O trudnej sztuce czytania i pisania" Warszawa, Nasza Księgarnia" 1978
K. Lenartowska W.Świętek "Praca z tekstem w kl.I-III", Warszawa, WSiP 1982
K. Borawska "Umiejętności językowe dziecka kończącego edukację wczesnoszkolną" Białystok, Trans Humana 2004
Ewa Tokarska
Szkoła Podstawowa w Woli Kroguleckiej |
