Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Miejsce wychowawcy w zreformowanej szkole i jego oddziaływanie na osobowość ucznia

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 1529 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 

"W wychowaniu chodzi właśnie o to,
ażeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem
- o to, ażeby bardziej był, a nie tylko więcej miał;
aby więc poprzez wszystko, co ma, co posiada,
umiał bardziej i pełniej być człowiekiem,
to znaczy, ażeby również
umiał bardziej być
nie tylko z drugimi, ale i dla drugich"

Jan Paweł II

Wielu psychologów i pedagogów wypowiadało się na temat postawy pedagogicznej nauczyciela i jego roli w kształtowaniu osobowości swoich wychowanków. W. Dawid na naczelnym miejscu stawia "miłość dusz ludzkich". Jeśli nauczyciel chce być dobrym wychowawcą musi kochać dzieci. Ważny jest także takt pedagogiczny. Znakomicie określa go Uszyński: "W szkole powinna panować powaga dopuszczająca żart, lecz nie zmieniająca pracy w żart, łagodność bez przesadnej słodyczy, sprawiedliwość bez czepiania się, dobroć bez słabości, porządek bez pedantyzmu".

Takt pedagogiczny, czyli poszanowanie godności ludzkiej ucznia, jego uczuć osobistych, określają takie cechy pozytywne, jak troska, wrażliwość, wnikliwość, dobroć, skłonność do obdarowywania. Zaprzeczeniem tego stanu jest pochopność, pośpiech, niedyskrecja, niewrażliwość, nieskuteczność, niezręczność, lekceważenie innych.

Poprzez takt pedagogiczny nauczyciel ochrania przestrzeń intymną dziecka, chroni to co, zagrożone, zapobiega bólowi, scala to, co podzielone, a umacnia to, co dobre, wspiera rozwój osobowy i zdolności dziecka.

Lackowski pisze, że nauczyciel powinien być otwarty na problemy drugiego człowieka, chcący rozmawiać, być życzliwym i sprawiedliwym, chcieć rozumieć innego człowieka a przede wszystkim być dobrym człowiekiem.

Z. Kwieciński określa wychowawcę jako osobę, która prowadzi innego człowieka do pełni rozwoju wśród zawiłości ścieżek, umie doradzić lub odradzić, troszczy się o to, by wychowanek stawał się samodzielnym sprawca własnego losu i współtwórcą pomyślności swej społeczności. Kierunek działania nauczyciela wyznacza wyjście ku innym ludziom, do ich własnej wartościowości, by zrozumieć świat, odnaleźć miłość i solidarność, umieć kierować sobą..

Dzięki oparciu wychowania na wartościach osobowych wychowanek uczy się bardziej być niż mieć, uczy się pojmować własne życie jako bycie z drugim i dla drugich.

F. Adamski podkreśla, że wymaga to przejścia w szkole od monologu ze strony nauczyciela na rzecz dialogu. Dialog zaś zakłada między partnerami absolutną szczerość. Stąd od nauczyciela wymagana jest umiejętność wyrażania siebie, odpowiadania za siebie, nie za podręcznik czy program. W dialogu najcenniejsze jest to, co najbardziej subiektywne. Jego istota jest tolerancja i konieczność słuchania nie tyle słów, ile sensu. Początkiem właściwych postaw wychowawczych jest widzenie spraw oczami dziecka. Pociąga to za sobą wolność i odpowiedzialność za ucznia i swój akt wyboru.

Wychowanie w wolności i do wolności nie oznacza, że "młodych ludzi puszcza się samopas, pozostawia samym sobie i pozwala harcować wśród bezkresów i dowolności" twierdzi J. J. Rousseau. " Wychowanie do samodzielności, wyzwolenie indywidualności ma za zadanie pomóc młodemu człowiekowi w znalezieniu własnej drogi. Dlatego należy rozwijać wyobraźnię, inicjatywę i własne poszukiwania".

O wolności, która łączyć się powinna z odpowiedzialnością ale i pewnymi ograniczeniami mówi także koncepcja pedagogiczna A. S. Neilla. Dzieciom powinno się pozwolić ponosić odpowiedzialność za samych siebie. nie chodzi oczywiście o podejmowanie przez dzieci decyzji, gdy nie są do tego gotowe. Dziecko powinno mieć tyle odpowiedzialności, ile jest w stanie zaakceptować w swoim wieku. Zniewalający sposób wychowania rodzi zdaniem A. S. Neilla jedynie wymuszony szacunek, ślepe posłuszeństwo i jest praprzyczyną kłamstw, lęku i agresji.

Uświadamianie dzieciom uczuć, jakie przeżywają, nazywanie ich, pomaga im w zaakceptowaniu tych uczuć, których doświadczają, pozwala na łagodne wygaśnięcie takich uczuć jak żal, smutek, rozgoryczenie, gniew itp. Czynne słuchanie dziecka prowadzi do samodzielnego rozwiązania problemu przez dziecko i jest ono, jak pisze T. Gordon, jedną z najskuteczniejszych metod, aby pomóc dziecku stać się odpowiedzialnym za siebie i bardziej niezależnym.

Jean Vanier, (założyciel Wspólnot Wiara i Światło i Arka) podkreśla, że można słuchać ludzi w sposób dający im do zrozumienia, że mówią rzeczy bardzo ważne, przez co okazuje się im miłość i szacunek. Ten niezwykły humanista uważa, że wychowawca powinien się starać:
- być w miarę często "przy" i "dla" wychowanków,
- dawać im nadzieję i poczucie sensu,
- prowadzić ku wewnętrznej wolności,
- dawać im życie, (Daje się życie przez sposób, w jaki się kocha - kochać zatem i nie obawiać się mówić o tym głośno)
- objawić im ich piękno - ich wartość,
- odkrywać im ich misję w świecie i w Kościele, (Czynić tak po to, aby czuli się współodpowiedzialni za to, co dzieje się wokół nich.)
- pomagać im stanąć na nogi,
- pomagać im aby ufali samym sobie,
- słuchać,
- dawać przebaczenie,
- patrzeć z miłością.

Jean Vanier jest przekonany, iż podstawą wychowania jest wzajemne zaufanie. Jeśli nie ma wzajemnego zaufania, wychowanie staje się walką opartą na strachu, na groźbach. Warunkiem jest jednak to, aby osoba wychowująca nie dawała podwójnego przesłania. Ten, kto ma autorytet musi żyć tym co mówi. W edukacji musi być dialog, musi być słuchanie. Są takie chwile, kiedy musi obowiązywać prawo, ale zawsze to prawo trzeba wyjaśniać. Prawo nie może funkcjonować na zasadzie, że trzeba być posłusznym. Trzeba wyjaśniać źródła prawa. Wtedy dziecko ufa i jest gotowe akceptować oraz wypełniać zasady prawa.

Wychowanie jest wspomaganiem wszechstronnego rozwoju dziecka. Aby uczestniczyć w tym procesie nauczyciel sam musi nieustannie pracować nad wszechstronnym, pełnym własnym rozwojem, musi ciągle wzrastać w swoim człowieczeństwie w myśl zasady: "stawaj się Człowiekiem, Nauczycielem, Mistrzem".

W swych poglądach dotyczących osobowości nauczyciela W. Okoń stwierdził: "Doskonałe wychowanie może być dziełem tylko doskonałego wychowawcy". Wiadomo, że doskonali wychowawcy się nie rodzą, lecz staja się doskonali w wyniku uporczywego dążenia do celu. Według Dawida "wychowawca jest obrazem, wzorem, który dziecko naśladuje nawet w szczegółach", dlatego tak ważna jest bogata osobowość nauczyciela, która sprawi, że dziecko będzie chciało się uczyć, aby żyć wspólnie, uczyć aby wiedzieć, aby działać.

Osoba wychowawcy, zwłaszcza dla małego dziecka, jest wielkim autorytetem. Jest gwarantem rzetelności, źródłem wiedzy i wyrocznią prawdziwości, podobnie jak w domu rodzinnym są nimi rodzice. Bardzo istotna jest spójność działań wychowawczych pomiędzy szkołą, rodziną i innymi instytucjami, oraz oparcie wychowania na wartościach. Prof. M. Handke zwraca także uwagę na konieczność integralności wychowania z wiedzą i kreowaniem umiejętności. "nie wolno ich od siebie oddzielać, gdyż wychowanie musi także posiłkować się wiedzą, w której zapisane jest doświadczenie, itd. Wychowanie to także posługiwanie się pewnymi umiejętnościami, poprzez które formuje się swoją osobowość. Nie wolno odrywać wychowania od wiedzy i od umiejętności. Ta triada powinna stanowić o istocie edukacji."

Dlatego w podstawie programowej zapisano, że: "Edukacja szkolna polega na harmonijnej realizacji przez nauczycieli zadań w zakresie nauczania, kształcenia umiejętności i wychowania."

Jedna z najważniejszych zmian w obecnej reformie, która ma charakter nie tyle rewolucji, co powrotu do normalności jest swoisty powrót do człowieka w szkole, to znaczy sytuowanie ucznia w centrum działalności szkolnej.

Zmiana ta powoduje, że odtąd nie szkoła jako instytucja, a nauczyciel i uczeń stają się rzeczywistymi podmiotami działalności edukacyjnej. nie możemy jednak zapominać, że pierwotne i największe prawo wychowawcze w stosunku do swoich dzieci posiadają rodzice. Nauczyciele wspierają ich w dziedzinie wychowania, dlatego kierunek działalności wychowawczej szkoły nie może być sprzeczny z wola rodziców, nauczyciele zaś nie ponoszą wyłącznej i całkowitej odpowiedzialności za efekty wychowania.

Dzięki wychowaniu uczeń powinien chcieć rozwijać w sobie dociekliwość poznawczą, ukierunkowaną na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna w świecie. Wychowanie trzeba rozumieć jako rozwijanie wrażliwości na dobro i rozpoczynać od ukazywania atrakcyjności dobra, od jego promocji i reklamy.

Współcześnie olbrzymi wpływ na młodzież wywiera kultura masowa, która kojarzy atrakcyjne życie z różnymi odmianami zła. Dlatego wychowawcy powinni wspierać dzieci i młodzież w kształtowaniu ich własnej świadomości moralnej, pomagać w rzetelnym rozpoznawaniu hierarchizacji i uwewnętrznianiu wartości moralnych w dokonywaniu właściwych wyborów i nabywanie pozytywnych doświadczeń w tym zakresie.

Dzisiaj przykład osobisty jest ważniejszy niż kiedykolwiek, dlatego dobrego nauczyciela musi cechować potrzeba doskonałości, poczucie obowiązku, moralna odwaga a ponad tym wszystkim miłość do ucznia.

Literatura:
- Adamski F. (red), Wychowanie na rozdrożu. Personalistyczna filozofia wychowania, Kraków 1999.
- Gordon T., Wychowanie bez porażek, Warszawa 1991.
- Kozłowski J., Nauczyciel a zawód, Warszawa 1979.
- Lindenburg Ch., Szkoła bez lęku, Warszawa 1993.
- Ministerstwo Edukacji Narodowej, O wychowaniu w szkole, Warszawa 1999.
- Okoń W. (red.), Osobowość nauczyciela, Warszawa 1962.
- Pacłowska K., Tradycje i wyzwania. Edukacja, niepodległość, rozwój, Kraków 1998.
- Tomczak J.M., Jaki przywilej dla wychowawcy?, W: Wychowawca 2000/7-8.

mgr Halina Wojtyca
Oddział Przedszkolny
przy Szkole Podstawowej w Krzyszkowicach

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie