Każdy nauczyciel powinien posiadać dwie zasadnicze umiejętności:
- umiejętności fachowe dotyczące wiedzy z danego przedmiotu
- umiejętności nawiązywania i analizowania kontaktów międzyludzkich.
Nauczyciel bywa w trudnych sytuacjach interpersonalnych czasami bezradny. Książka Ken Ernest "Szkolne gry uczniów. Jak sobie z nimi radzić" podaje praktyczne wskazówki do zastosowania w rozwiązaniu tych problemów oraz teorie analizy transakcyjnej. Według tej teorii każdy człowiek dąży do tworzenia głębokich satysfakcjonujących relacji z ludźmi - potrzeba kontaktu społecznego jest głównym dążeniem ludzkim. Ludzie którzy nie zaspakajają tej potrzeby, poszukują innych form pozytywnej oceny siebie co nadal nie zaspakaja ich potrzeby kontaktu i prowadzi do patologicznych zachowań.
Podstawą kontaktu między ludzkiego są transakcje. Powstanie transakcji jest motywowane poszukiwaniem pozytywnej oceny i aprobaty za strony innych.
Gra to seria transakcji głównie równoległych z ukrytą motywacją. W klasie nauczyciel bardzo często wplatany jest w gry z uczniami. W grze prostej metodą jej rozwiązania jest znalezienie motywu i ujawnienie go. W przypadku gier złożonych, które wyznaczają całe życie ludzi niezbędne jest długotrwałe postępowanie. Sygnały uwikłania się w grę to: zniecierpliwienie, złość, bezradność, brak rozwiązania, wycofanie się, a każda gra wymaga przeanalizowania.
I Gry przerywające tok lekcji
Typy "przeszkadzaczy"
1. Awantura - chce sobą zainteresować i sprowokować nauczyciela do takiego zachowania, aby osiągnąć swój cel gry.
Możliwości zachowania nauczyciela:
Tyran - wybuchnie i skrzyczy
Męczennik - cierpi w milczeniu
Płaczliwy - czuje się dotknięty
Kłótliwy - dyskutuje
Niecierpliwy - wyrzuci za drzwi
Bojaźliwy - boi się.
Żadne z tych zachowań nie przyniesie rezultatu czyli zakończenia gry. Nauczyciel musi przeprowadzić analizę transakcyjną. Uświadomić sobie, że temu typowi zachowania odpowiada taki końcowy rezultat. Następnie musi podjąć takie działania, aby położyć kres uprawianej awanturze:
- przeprowadzić wywiad na temat ucznia
- umówić się z uczniem po lekcjach na rozmowę
- przeprowadzić z uczniem rozmowę nie krytykując lecz wyjaśniając role nauczyciela na lekcji i jak postępowanie ucznia dezorganizuje prace, negatywnie wpływa na przyjaźń miedzy ludźmi
- wysłuchać ucznia
- ustalić kontakt z uczniem.
Nauczyciel musi pamiętać, że nie jest w stanie zmienić postępowania ucznia a jedynie uporać się z tą częścią gry, która przeszkadza w prowadzeniu lekcji.
2. Drażliwy - uczeń tuszuje swoje braki "repertuarem" z innej dziedziny.
Nauczyciel powinien zbadać, czego uczeń unika, a potem zaproponować mu wspólną dla obu stron alternatywę. Uczeń drażliwy to czasami uczeń bardzo zdolny, nudzący się.
3. Głupi - uczeń chce zwrócić na siebie uwagę prowokując ludzi do dawania mu negatywnych ocen, aby nimi manipulować. Nieważne że robi coś "głupiego".
W tym wypadku wystarczy przyjacielska konfrontacja.
4. Błazen - chodzi mu tylko, aby ludzie się z niego śmiali i aby udowodnić, że jest nieszkodliwy.
Nie jest to gra w pełnym słowa znaczeniu. W zależności od sytuacji można ja potraktować na wesoło, lub wyrazić swoja złość.
5. Niezdara - będąc niezdarą przy okazji robi na złość.
Z uczniem należy rozmawiać, zwracając mu uwagę.
6. Zmuś mnie - uczeń chce aby inni postępowali zgodnie z jego scenariuszem
Nauczyciel musi jasno postawić sprawę wyboru i konsekwencji.
Każdy z wymienionych powyżej sześciu uczniów przeszkadza w lekcji, ale robi to z zupełnie innych powodów. Największym błędem jest zaakcentowanie przez nauczyciela zakazu, gdyż to powoduje "odwrócenie informacji", czyli jest zaproszeniem do wykonania zakazanej czynności.
Zasady postępowania:
1. Oprzeć się pokusie pozwolenia graczowi na osiągnięcie celu
2. Nie "awanturować się"
3. Nie dotykać czułego miejsca
4. Nie nazywać "głupim"
5. Nie krytykować
6. Nie zmuszać
7. Dostarczyć graczowi pewnych bodźców, zanim rozpocznie następną grę.
8. Docenić i zauważyć inne wartości gracza.
Bibliografia:
Ken Ernest "Szkolne gry uczniów. Jak sobie z nimi radzić"
Małgorzata Zatorska
Gimnazjum nr 1 Bochnia | 
